Việc Triều Tiên gia tăng các cuộc thử nghiệm tên lửa trên bán đảo Triều Tiên đã và đang tạo nên nỗi lo cho Hàn Quốc cũng như các đồng minh của họ. Bài viết “North Korea Has Escalated Its Military Provocations. Here’s Why” của tác giả Scott A. Snyder sẽ đưa ra những lý giải cho hành động gia tăng các cuộc thử nghiệm tên lửa từ phía Triều Tiên. Bình Nhưỡng đã tận dụng lợi thế từ căng thẳng địa chính trị giữa các cường quốc để tiếp tục thử nghiệm tên lửa hạt nhân với nhiều hình thức khác nhau. Ngoài ra, Triều Tiên cho rằng việc thử nghiệm tên lửa hạt nhân như một phép thử cam kết bảo vệ Hàn Quốc của Mỹ và họ muốn kiểm soát hạt nhân thay vì phi hạt nhân hóa.
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên đang tìm cách khai thác lợi ích từ những cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc và tìm cách làm suy yếu mối quan hệ Mỹ – Hàn bằng việc gia tăng thử nghiệm tên lửa. Cho đến nay, Triều Tiên đẩy căng thẳng hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên lên mức đỉnh điểm trong nhiều năm.
Những tuần gần đây, Triều Tiên bước vào giai đoạn tăng tốc thử nghiệm tên lửa nhiều nhất từ trước đến nay. Hàng chục cuộc thử nghiệm được tiến hành từ tháng 9 đến tháng 11, bao gồm các cuộc thử nghiệm tên lửa đạn đạo tầm trung và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Những cuộc thử nghiệm trên đều nằm trong kế hoạch dài hạn của lãnh đạo Kim Jong-un nhằm tăng cường năng lực quân sự cho quốc gia. Không những thế, thông qua việc thử nghiệm tên lửa, Triều Tiên bày tỏ thái độ không hài lòng với việc tập trận quân sự hàng loạt của Mỹ và Hàn Quốc kể từ tháng 9.
Chúng ta cần chú ý đến tham vọng đằng sau hành động gia tăng căng thẳng từ Bình Nhưỡng:
Tận dụng lợi thế từ căng thẳng địa chính trị
Bình Nhưỡng có thể gia tăng tương đối các vụ thử nghiệm tên lửa trong môi trường địa chính trị đặc trưng bởi mối quan hệ giữa Mỹ, Trung Quốc và Nga có nhiều vết nứt. Triều Tiên đã tăng cường liên kết với Moscow và Bắc Kinh bằng những cam kết hợp tác “chiến lược và chiến thuật” chặt chẽ hơn. Việc này giúp họ tạo nên “chiếc áo giáp” để thử nghiệm tên lửa quyết liệt hơn. Vào mùa hè năm 2022, Trung Quốc và Nga đã ngăn cản nỗ lực trừng phạt Triều Tiên của Liên hợp quốc. Hiện nay, Triều Tiên vẫn có thể tiếp tục thử nghiệm tên lửa hạt nhân với nhiều hình thức khác nhau, thậm chí có thể tiến hành thử nghiệm nhiều loại vũ khí hạt nhân khác. Trong điều kiện này, Mỹ cần tăng cường phối hợp với Nhật Bản, Hàn Quốc nếu họ muốn kìm hãm sự phát triển quân sự của Triều Tiên.
Phép thử cho cam kết của Mỹ đối với Hàn Quốc
Triều Tiên được khuyến khích thăm dò toàn bộ các biện pháp trừng phạt của Mỹ và Hàn Quốc. Họ nên xem xét những hành động khiêu khích với quy mô địa phương như một phép thử các cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ Hàn Quốc khỏi các cuộc tấn công hạt nhân. Bình Nhưỡng đã thách thức Đường giới hạn phía Bắc (đây là biên giới trên biển đối với Hàn Quốc nhưng không được Triều Tiên công nhận) bằng cách tiến hành một cuộc xâm phạm bằng tàu, tổ chức pháo kích, tập trận không quân và phóng tên lửa đạn đạo tầm ngắn đến gần đảo Ulleung (Hàn Quốc) để đặt báo động an ninh. Những động thái thăm dò này nhằm đánh giá phản ứng chính trị và quân sự của Hàn Quốc dưới thời Tổng thống Yoon Suk-yeol. Điều này đã dẫn đến phản ứng của các đồng minh Hàn Quốc, buộc tàu Triều Tiên phải rút lui về phía Đường giới hạn phía Bắc đồng thời đưa ra tín hiệu cho việc đáp trả các vụ bắn pháo và tên lửa của Triều Tiên.
Kiểm tra khả năng phòng thủ
Những cuộc thử nghiệm cho thấy khả năng phòng thủ của Bình Nhưỡng trước sự răn đe từ phía Hàn Quốc. Seoul tập trung vào phòng thủ tên lửa, tấn công phủ đầu và thực hiện chiến lược “trừng phạt và trả đũa”. Chính quyền Yoon nhấn mạnh chính sách ngăn chặn việc Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt nhân. Đáp lại tuyên bố công khai của Yoon, Bình Nhưỡng ban hành hướng dẫn sử dụng trước vũ khí hạt nhân chống Hàn Quốc và thực hiện thử nghiệm tên lửa tầm gần có khả năng mang vũ khí hạt nhân chiến thuật. Căng thẳng đang lên vì khả năng đánh phủ đầu làm gia tăng căng thẳng liên Triều và yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ Mỹ – Hàn Quốc để thống nhất phản ứng.
Nâng cao năng lực hạt nhân
Triều Tiên hướng tới mục tiêu nâng cao khả năng tấn công hạt nhân trong khi phủ nhận các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa với Mỹ. Vụ thử tên lửa hạt nhân đang diễn ra của Bình Nhưỡng làm Mỹ dễ bị tổn thương. Việc thử nghiệm cũng nhằm tìm hiểu thêm về mối nghi ngờ của Hàn Quốc về khả năng Mỹ sẵn sàng bảo vệ họ trước Triều Tiên.
Đây sẽ là vụ thử hạt nhân đầu tiên của Triều Tiên kể từ tháng 9 năm 2017 và là lần thứ bảy từ trước đến nay. Điều này có thể làm gia tăng các cuộc tranh luận, tạo ra căng thẳng giữa các đối tác mà Triều Tiên có thể khai thác vì mục tiêu chiến lược. Nếu Triều Tiên thấy họ mất kiểm soát trong vòng xoáy leo thang căng thẳng do họ khởi xướng, thì việc quay lại đàm phán có thể giúp xoa dịu căng thẳng.
Nhưng trong trường hợp này, các cuộc đàm phán có mang lại tiến triển tốt hơn. Mục đích chính của Triều Tiên khi quay lại đàm phán là kiểm soát căng thẳng chứ không phải phi hạt nhân hóa – vốn là mục tiêu chính của Mỹ – Hàn.
Tác giả: Scott A. Snyder
Biên dịch: Tuệ Lam
Về tác giả
Scott A. Snyder là chuyên gia nghiên cứu cao cấp về Hàn Quốc, Giám đốc Chương trình chính sách quan hệ Mỹ – Hàn tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR). Hiện tại, ông tham gia viết bài cho blog Asia Unbound. Ngoài ra, ông còn là tác giả, đồng tác giả của nhiều đầu sách liên quan đến quan hệ đối ngoại của Hàn Quốc, tiêu biểu như South Korea at the Crossroads: Autonomy and Alliance in an Era of Rival Powers, Domestic Constraints on South Korean Foreign Policy.
