Hợp tác tiểu đa phương là một hiện tượng mới nổi trong quản trị an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương trong những năm gần đây. Bằng cách tổng hợp các hợp tác tiểu đa phương xuất hiện rộng rãi ở các cấp độ quản trị an ninh khác nhau, bài viết cho rằng cấu trúc bất đối xứng, hợp tác kiểu câu lạc bộ, sự gắn kết theo định hướng nhiệm vụ và chức năng tạo thành khuôn khổ cơ bản cho các hợp tác an ninh tiểu đa phương ở khu vực Ấn Độ Dương, với đặc trưng cốt lõi là sự phụ thuộc vào các cường quốc. Mặc dù khuôn khổ này không chỉ cung cấp năng lực lãnh đạo, nâng cao hiệu quả phản ánh, củng cố khả năng thực thi của các khuôn khổ đa phương mà còn phải đối mặt với các vấn đề như phân phối kết quả không đồng đều, mức độ hợp tác thấp, khó khăn trong việc định vị vai trò. Nhìn về tương lai, các liên minh giữa các cường quốc tầm trung, hợp tác cởi mở giữa các cường quốc và sự hội nhập giữa các cơ chế khác nhau có thể thúc đẩy mục tiêu quản trị an ninh tốt ở khu vực Ấn Độ Dương thông qua các con đường khác nhau.
An ninh hàng hải là một lĩnh vực quan trọng trong an ninh quốc tế hiện nay. Là đại dương có vị trí địa lý chiến lược, tuyến đường biển dày đặc, nguồn tài nguyên, năng lượng phong phú, Ấn Độ Dương có vai trò quan trọng đối với sự ổn định chính trị và sự thịnh vượng kinh tế toàn cầu. Vì vậy, nâng cao mức độ quản trị an ninh ở Ấn Độ Dương và ứng phó hiệu quả với các vấn đề an ninh và phát triển đã trở thành sự đồng thuận và mục tiêu chung của cộng đồng quốc tế. Tuy nhiên, hợp tác quốc tế về quản trị an ninh ở Ấn Độ Dương hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Một mặt, đây là ranh giới quan trọng ngăn cách giữa các khu vực địa lý và văn hóa khác nhau, khiến các quốc gia cách nhau một đại dương khó có thể hình thành một ý thức cộng đồng ổn định. Mặt khác, là một tuyến đường vận chuyển quan trọng trong nền kinh tế hiện đại, đại dương đã trở thành con đường kết nối quan trọng giữa các quốc gia và khu vực, làm tăng cường sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nước nằm gần nhau và cùng một đại dương. Do đó, quản trị quốc tế tại Ấn Độ Dương và các khu vực lân cận được thực hiện trong bối cảnh khách quan là có sự phụ thuộc lẫn nhau nhưng chủ quan lại thiếu ý thức cộng đồng. Điều này làm gia tăng đáng kể khó khăn trong hợp tác an ninh đa phương tại khu vực Ấn Độ Dương. Trong những năm gần đây, hợp tác tiểu đa phương nhấn mạnh sự tham gia giới hạn và số lượng tham gia “tối thiểu”, đã trở thành động lực mới cho việc quản trị an ninh tại Ấn Độ Dương.
Hiện nay, có rất ít tài liệu nghiên cứu từ góc độ hợp tác tiểu đa phương để giải thích về quản trị an ninh tại Ấn Độ Dương, phần lớn tập trung vào các nỗ lực hợp tác an ninh tiểu đa phương mà Ấn Độ đã thực hiện trong khu vực này trong những năm gần đây. Đặc biệt, việc tái khởi động Hội nghị An ninh Colombo (Colombo Security Conclave) đã cung cấp một số hướng tiếp cận để hiểu về loại hình hợp tác này. Chẳng hạn, Rajagopalan qua việc lấy ví dụ từ cuộc tập trận chung Malabar và hợp tác ba bên Ấn-Pháp-Úc, đã lý giải ngoại giao tiểu đa phương của Ấn Độ là một nỗ lực để cân bằng giữa việc kiềm chế Trung Quốc và tiếp cận gần hơn với Mỹ(1). Trong khi đó, Hội nghị An ninh Colombo, dựa trên “năng lực cung cấp vật chất” của Ấn Độ đối với tổ chức này nhằm thúc đẩy sự gắn kết và hợp tác trong khu vực thông qua mối quan hệ song phương vững chắc giữa Ấn Độ và các quốc gia thành viên. (2) Sankalp Gurjar thì cho rằng Hội nghị An ninh Colombo là một “sân khấu tiểu đa phương” để Ấn Độ và các quốc gia khác trong khu vực Ấn Độ Dương mở rộng hợp tác an ninh. Với sự giới hạn về thành viên, tập trung vào các thách thức an ninh phi truyền thống và liên kết các quốc gia có cùng mối quan tâm, nó có thể trở thành động lực thực sự cho việc thúc đẩy hợp tác an ninh trong khu vực(3) . Tuy nhiên, nhìn chung, hợp tác an ninh tiểu đa phương hiện nay ở khu vực Ấn Độ Dương rõ ràng không lấy Ấn Độ làm trung tâm. Do đó, để hiểu được vấn đề này một cách đầy đủ, cần phải xây dựng một khung lý thuyết toàn diện về hợp tác an ninh tiểu đa phương trong khu vực Ấn Độ Dương. Từ đó có thể hiểu rõ hơn về xu hướng và triển vọng của loại hình hợp tác này.
Hiện trạng hợp tác
So với các khu vực khác, hợp tác quốc tế về quản trị an ninh tại khu vực Ấn Độ Dương bắt đầu muộn hơn, tiến triển chậm và mức độ cơ chế hóa không cao. Trong những năm gần đây, khi vị trí chiến lược của Ấn Độ Dương ngày càng được nâng cao, sự hợp tác quốc tế tại các khu vực xung quanh Ấn Độ Dương đã trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Hình thức hợp tác “tiểu đa phương” đã trở thành một phương thức hợp tác an ninh mới nổi đáng chú ý trong các cơ chế đa phương hiện có, các tổ chức hội nhập tiểu vùng và các thỏa thuận hợp tác mới.
Hợp tác an ninh tiểu đa phương theo các cơ chế đa phương hiện có
Các cơ chế quốc tế đa phương hiện có đã thiết lập các khuôn khổ quản lý khá hoàn thiện trong các lĩnh vực liên quan, nhưng vẫn không thể tránh khỏi những khó khăn trong hành động tập thể. Vì vậy, việc triển khai hợp tác an ninh tiểu đa phương đã trở thành một lựa chọn quan trọng để tập hợp hiệu quả một số ít các lực lượng chủ chốt trong các cơ chế hiện có. Dù là các tổ chức quốc tế vành đai Ấn Độ Dương hay các tổ chức quốc tế ở xung quanh khu vực Ấn Độ Dương đều tồn tại các hình thức hợp tác an ninh tiểu đa phương nhằm vượt qua khó khăn trong hành động tập thể.
Là hai tổ chức quốc tế lớn quanh Ấn Độ Dương, Diễn đàn Hải quân Ấn Độ Dương (IONS) và Liên minh Vành đai Ấn Độ Dương (IORA) với đặc điểm nổi bật là cơ chế lỏng lẻo và tập trung vào quản lý hàng hải. Diễn đàn Hải quân Ấn Độ Dương nhằm mục đích thúc đẩy hợp tác giữa các lực lượng hải quân của các nước ven biển Ấn Độ Dương thông qua các hoạt động như tuần tra chung, đánh chặn trên biển và hoạt động tìm kiếm cứu hộ. Hợp tác an ninh tiểu đa phương trong khuôn khổ của diễn đàn này chủ yếu tập trung vào các cuộc tập trận hải quân chung. Trong khi đó, Liên minh Vành đai Ấn Độ Dương, dựa trên giá trị chủ nghĩa khu vực mở, đóng vai trò nhất định trong một số lĩnh vực trọng điểm như bảo đảm an ninh hàng hải và quản lý rủi ro thiên tai. Vì thế hợp tác an ninh tiểu đa phương trong tổ chức này thường tập trung vào một chủ đề cụ thể, được thực hiện thông qua hình thức nhóm nhỏ của một số quốc gia tạo thành nhóm nòng cốt. Các cơ quan an ninh tiểu đa phương chính của tổ chức này bao gồm “Nhóm Công tác về An ninh và An toàn Hàng hải” (IORA Working Group on MSS) và “Nhóm Nòng cốt về Quản lý Rủi ro Thiên tai” (the Core Group on DRM). Các chức năng chính là lập kế hoạch hợp tác trong các lĩnh vực liên quan và hướng dẫn tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa các quốc gia thành viên trong liên minh.(4)
Các tổ chức quốc tế khu vực xung quanh Ấn Độ Dương bao gồm Liên minh châu Phi, Liên đoàn các Quốc gia Ả Rập (gọi tắt là “Liên đoàn Ả Rập”), Hiệp hội Hợp tác Khu vực Nam Á, Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), và Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi (gọi tắt là “SADC”). Các tổ chức quốc tế này có phạm vi hợp tác nội bộ rộng và có tính cơ chế cao. Do đó họ có các cơ chế để thực hiện hành động tập thể đối với các vấn đề an ninh cụ thể. Tuy nhiên, do số lượng thành viên của các tổ chức này vẫn khá đông, các quốc gia thành viên thường áp dụng các hành động tiểu đa phương trong khuôn khổ các cơ chế hiện có. Chẳng hạn, sau khi SADC ký kết “Chiến lược An ninh Hàng hải” đầu tiên, Nam Phi đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Mozambique và Tanzania (5) để khởi xướng “Chiến dịch Copper” (Operation Copper) trong khuôn khổ của tổ chức. Chiến dịch này triển khai các tàu tuần tra hàng hải từ Durban đến biên giới giữa Mozambique và Nam Phi nhằm ngăn chặn và đối phó với các hoạt động tội phạm hàng hải, bao gồm cướp biển trên các tuyến đường biển đông đúc ở phía đông lục địa châu Phi.(6)
Hợp tác an ninh của các tổ chức tiểu vùng
Các tổ chức hội nhập tiểu vùng là các tổ chức quốc tế được thành lập bởi một số ít các quốc gia lân cận nhằm thoát khỏi tình trạng khó khăn của hành động tập thể khu vực, ưu tiên hội nhập các khu vực lân cận. Do đó, việc thúc đẩy hợp tác an ninh trong khuôn khổ các tổ chức này mang ý nghĩa hợp tác tiểu đa phương. Trong khu vực Ấn Độ Dương, trải dài qua nhiều khu vực địa lý khác nhau, các tổ chức hội nhập tiểu vùng đại diện đáng chú ý bao gồm Ủy ban Ấn Độ Dương, Hội đồng Hợp tác các Quốc gia Ả Rập vùng Vịnh (gọi tắt là “GCC”), Sáng kiến Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Đa ngành Vịnh Bengal (gọi tắt là “BIMSTEC”), Tổ chức Phát triển Liên chính phủ (gọi tắt là “IGAD”), Cộng đồng Đông Phi (gọi tắt là “EAC”), và một số tổ chức khác. Các tổ chức hội nhập tiểu vùng này thường thực hiện hợp tác trong quản trị an ninh Ấn Độ Dương theo ba cách chính sau đây.
Một là tập trung vào hàng hải, cụ thể là các vấn đề an ninh hàng hải. Đối với các tổ chức quốc tế tiểu vùng quanh Ấn Độ Dương, việc xây dựng hội nhập trong an ninh hàng hải là một nội dung cơ chế hóa quan trọng. Ví dụ, Hội đồng Hợp tác các Quốc gia vùng Vịnh (GCC) đã bắt đầu xây dựng trung tâm hàng hải vào năm 2010, nhằm tìm kiếm một hệ thống trao đổi máy tính mới, cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển của các quốc gia thành viên chia sẻ hình ảnh, báo cáo, và tự động truy cập dữ liệu khác. Từ đó tăng cường an ninh trong khu vực vùng Vịnh, đặc biệt là bảo vệ các tuyến đường xuất khẩu dầu mỏ quan trọng. (7)Năm 2019, tại Hội nghị Thượng đỉnh đặc biệt của GCC tổ chức ở Ả Rập Xê Út, chủ đề đầu tiên được tập trung thảo luận là vấn đề “cố ý phá hoại các tàu thương mại trong vùng biển UAE”.
Hai là từ đất liền hướng ra biển, tức là từ những nhận thức về an ninh trên bộ dần dần mở rộng ra các vấn đề an ninh hàng hải. Chẳng hạn, trong chiến lược “Hòa bình và An ninh Khu vực” được Cộng đồng Đông Phi (EAC) thông qua vào năm 2006, hầu như không chú ý đến các mối đe dọa trên biển như khủng bố hàng hải, cướp biển, hay các vấn đề xuyên quốc gia. Mặc dù mục tiêu của chiến lược này bao gồm việc thiết lập các cơ chế để đối phó với các thách thức an ninh tại khu vực hồ Victoria, nhưng nó lại bỏ qua tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp tương tự trong lĩnh vực hàng hải. (8)Tuy nhiên, trong Nghị định thư về “Hòa bình và An ninh” đạt được vào năm 2012, tổ chức này đã cam kết rõ ràng hơn về việc “cùng xây dựng cơ chế hoạt động để đối phó với cướp biển”, “cùng xây dựng phát triển chiến lược chống cướp biển”, “thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và ứng phó đối với các thảm họa thường gặp trong cộng đồng” và “xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thiên tai”.(9)
Ba là từ kinh tế đến chính trị, tức là từ hợp tác kinh tế xã hội mở rộng đến hợp tác an ninh hàng hải. Ví dụ, mặc dù Ấn Độ và các bên liên quan đã nhiều lần nhấn mạnh rằng Sáng kiến Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Đa ngành Vịnh Bengal (BIMSTEC) cần có những thúc đẩy đáng kể trong hợp tác an ninh. Tổ chức này, vốn bắt đầu với nền tảng là hội nhập kinh tế, chỉ đến năm 2018 mới tổ chức cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên dưới danh nghĩa chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia. Điều này được xem là dấu hiệu quan trọng của tổ chức này trong việc chuyển mình từ một “thực thể kinh tế” sang “thực thể an ninh”.
(10)Tương tự, Ủy ban Ấn Độ Dương, vốn trước đây chủ yếu tập trung vào hợp tác thương mại và môi trường, trong những năm gần đây đã mở rộng chức năng và bắt đầu quan tâm đến các vấn đề an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương. Vào năm 2011, tổ chức này đã thông qua Kế hoạch an ninh hàng hải khu vực (11) do Liên minh châu Âu tài trợ và thành lập Nhóm chống cướp biển (12) do Tổng thư ký Ủy ban Ấn Độ Dương phụ trách, với sự tham gia của các chuyên gia từ các quốc gia thành viên. Đây là sự kiện mang tính bước ngoặt của tổ chức này từ hợp tác kinh tế sang hợp tác an ninh.
Hợp tác an ninh tiểu đa phương do các cường quốc chủ trì
Ngoài các tổ chức quốc tế khu vực và tiểu vùng, khu vực Ấn Độ Dương còn xuất hiện các hình thức hợp tác an ninh tiểu đa phương mới do các cường quốc trong và ngoài khu vực tổ chức. Loại hình hợp tác này dựa vào sự dẫn dắt của các cường quốc để thành lập và hoạt động. Thông thường tập trung vào hợp tác trong một lĩnh vực cụ thể mà không phụ thuộc vào các đặc điểm khu vực để thúc đẩy hợp tác an ninh. Trong các cơ chế và sáng kiến hợp tác tiểu đa phương do các cường quốc chủ trì, Mỹ và Ấn Độ là những quốc gia tích cực nhất trong việc thúc đẩy.
Sau khi chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương được đề xuất, vị thế của khu vực Ấn Độ Dương trong chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ đã được nâng cao. (13) Mỹ đã thiết lập nhiều nền tảng hợp tác an ninh trong khu vực này, bao gồm “Lực lượng Hàng hải Liên hợp” (CMF) chủ yếu tập trung vào hợp tác hải quân, cuộc tập trận quân sự “Chiến dịch Lá chắn Đại Dương” của NATO, “Sáng kiến Vịnh Bengal” (Bay of Bengal Initiative)…(14). Trong đó, “Sáng kiến Vịnh Bengal” là một dự án hợp tác an ninh tiểu đa phương do Bộ Ngoại giao Mỹ gần đây phát triển ở khu vực Nam Á. Sáng kiến này được thiết kế để tăng cường an ninh hàng hải và biên giới cho Sri Lanka, Bangladesh, Nepal và Maldives với mục đích cung cấp hỗ trợ an ninh và tăng cường hợp tác với những quốc gia có nền tảng kinh tế yếu hơn, từ đó củng cố sự phụ thuộc an ninh của họ vào Mỹ. Kể từ khi sáng kiến này được đề xuất vào năm 2018, chính phủ Mỹ đã cung cấp hai đợt hỗ trợ an ninh tổng trị giá 126 triệu USD cho các quốc gia liên quan trong vòng hai năm để nâng cao khả năng an ninh hàng hải của các nước tham gia (15).
Lộ trình hợp tác được gọi là “911 của khu vực” đã hoàn thành và đạt được tiến bộ đáng kể trong việc thể chế hóa hợp tác (20).
Những năm gần đây, Ấn Độ với sự gia tăng thực lực nhanh chóng, nước này đã tăng cường hợp tác an ninh tiểu đa phương một cách đáng kể tại khu vực Ấn Độ Dương, đặc biệt là trong việc nâng cao ảnh hưởng an ninh đối với các quốc đảo ở khu vực này. Ví dụ, vào năm 2018, Hải quân Ấn Độ đã công bố việc xây dựng “(Trung tâm tổng hợp thông tin khu vực Ấn Độ Dương)” (Information Fusion Centre for Indian Ocean Region), hợp tác với các quốc đảo Ấn Độ Dương như Maldives, Mauritius, Sri Lanka, Seychelles để thực hiện hợp tác thông tin hàng hải. Cung cấp thông tin khủng hoảng trên biển theo thời gian thực cho các quốc gia trong khu vực. (16) Bằng cách xây dựng một bản đồ tình hình biển đồng nhất, cơ chế này đóng vai trò như một trung tâm chia sẻ thông tin an ninh hàng hải cho khu vực Ấn Độ Dương và các khu vực khác, nhằm nâng cao an ninh hàng hải trong khu vực.
(17) Điều đột phá hơn nữa là bắt đầu từ năm 2020, cuộc họp về an ninh hàng hải giữa Ấn Độ, Sri Lanka và Maldives, vốn không hoạt động trong nhiều năm, đã được kích hoạt lại dưới hình thức “Hội nghị An ninh Colombo” (Colombo Security Conclave) và đã thành lập văn phòng đại diện tại Colombo. Không chỉ vậy, Ấn Độ còn thúc đẩy Mauritius và Seychelles gia nhập cơ chế này, mở rộng phạm vi hoạt động của tổ chức đến Nam Ấn Độ Dương. (18) Hiện tại, tổ chức này đã xác định năm lĩnh vực hợp tác chính, bao gồm an ninh hàng hải, chống khủng bố, an ninh mạng và công nghệ, chống tội phạm hàng hải và cứu trợ nhân đạo. Họ đã đạt được cái gọi là lộ trình hợp tác “911 của khu vực” với sự tiến triển rõ rệt trong việc thể chế hóa hợp tác (20). Đây là lần đầu tiên Ấn Độ công khai tuyên bố vai trò lãnh đạo an ninh tại khu vực Ấn Độ Dương và được gọi là “Chuỗi Ngọc Trai của Ấn Độ”(21).
Tóm lại, hợp tác an ninh tiểu đa phương tại khu vực Ấn Độ Dương diễn ra ở nhiều cấp độ khác nhau, và hầu hết các quốc gia xung quanh Ấn Độ Dương, đặc biệt là các cường quốc, đều tham gia vào các hoạt động này ở mức độ nhất định. Các lĩnh vực và phạm vi hợp tác bao phủ gần như tất cả các lĩnh vực an ninh truyền thống và phi truyền thống trên biển, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quản trị an ninh tại khu vực Ấn Độ Dương.
Khung quản trị
Thông qua việc tổng kết các hình thức hợp tác an ninh tiểu đa phương ở các cấp độ khác nhau trong quản trị an ninh khu vực Ấn Độ Dương trong những năm gần đây, có thể nhận thấy rằng nó đã hình thành một khuôn khổ quản trị mới về mặt động lực thúc đẩy, con đường hợp tác, định hướng mục tiêu và chức năng vị trí.
Cấu trúc bất đối xứng: Hợp tác dưới sự chủ trì của các cường quốc
Hiện tại, hợp tác an ninh tiểu đa phương trong quản trị an ninh khu vực Ấn Độ Dương mang đặc điểm rõ rệt của sự dẫn dắt bởi các cường quốc. Tức là hợp tác này phụ thuộc vào sự chủ trì và thúc đẩy của một nước lớn (ít nhất là nước lớn trong khu vực), từ đó hình thành nên cấu trúc hợp tác bất đối xứng. Cơ cấu này vẫn giữ hình thức của hợp tác an ninh song phương thông thường. Trong đó “quốc gia dẫn dắt cung cấp bảo vệ an ninh cho quốc gia phụ thuộc, và quốc gia phụ thuộc công nhận quyền lực của quốc gia dẫn dắt” (22), thể hiện sự kế thừa quyền kiểm soát của quốc gia dẫn dắt trong hợp tác an ninh song phương. (23)Điều này rõ ràng khác biệt với “sự lan tỏa có tính tương hỗ” mà hợp tác an ninh đa phương thường nhấn mạnh, trong đó “lợi ích thu được nói chung và theo thời gian là ngang nhau.”(24)
Trong quản trị an ninh khu vực Ấn Độ Dương, các hình thức hợp tác an ninh tiểu đa phương ở mọi cấp độ đều được thúc đẩy bởi vai trò trung tâm của các cường quốc. Sự phân cấp trong hợp tác này rõ ràng nhất trong các hình thức hợp tác an ninh tiểu đa phương do các cường quốc trực tiếp khởi xướng. Ví dụ, “Sáng kiến Vịnh Bengal” chủ yếu dựa vào viện trợ tài chính từ Mỹ để nâng cao khả năng an ninh hàng hải của các quốc gia tham gia sáng kiến này.
Hơn nữa, trong hợp tác tiểu đa phương ở các tổ chức khu vực và tiểu khu vực, vai trò thúc đẩy của các cường quốc cũng rất nổi bật. Chẳng hạn, Nam Phi, với vai trò là đầu tàu của Cộng đồng Phát triển Nam Phi (SADC), đã cung cấp nền tảng quân sự và pháp lý chính cho “Chiến dịch Copper” (Operation Copper) (25), trở thành nền tảng của hoạt động an ninh hàng hải chung kéo dài nhiều năm này. Trong khi đó, mặc dù Sri Lanka đảm nhiệm vai trò chủ tịch “Nhóm công tác an toàn và an ninh hàng hải” (IORA Working Group on MSS) của Liên minh Ấn Độ Dương nhưng thực tế nhóm này nhận được sự hỗ trợ từ Australia trong các hoạt động của mình. Đặc biệt trong các cuộc tập trận về tìm kiếm và cứu hộ trên biển (SAR), Cơ quan Hàng hải Australia đã trở thành đơn vị chủ chốt. Do đó, việc Sri Lanka và Australia cùng tổ chức các hội thảo đa phương không phải là điều đáng ngạc nhiên (27).
Tương tự, ở cấp độ tiểu khu vực, việc chuyển đổi các tổ chức tiểu vùng như “Sáng kiến Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Đa ngành Vịnh Bengal” (BIMSTEC) sang lĩnh vực an ninh cũng chủ yếu được thúc đẩy bởi các cường quốc. Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ, S. Jaishankar, đã công khai tuyên bố vào tháng 6 năm 2019 rằng Ấn Độ sẽ đưa việc thúc đẩy “Sáng kiến Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Đa ngành Vịnh Bengal” trở thành “một trong những ưu tiên hàng đầu”(28). Điều này chắc chắn đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi an ninh của BIMSTEC trong những năm gần đây.
Hợp tác theo kiểu “Câu lạc bộ”: Dựa vào các mối quan hệ hiện có
Một kết quả khác của việc các cường quốc chủ trì hợp tác là hợp tác tiểu đa phương phụ thuộc vào các mối quan hệ chiến lược song phương hiện có của các cường quốc. Một mặt, hợp tác an ninh tiểu đa phương thường là sự mở rộng của các mối quan hệ song phương với các cường quốc, là kết quả của việc các cường quốc tích hợp quan hệ song phương của mình với các quốc gia vừa và nhỏ (quốc gia phụ thuộc). Do đó, phạm vi thành viên của hợp tác an ninh tiểu đa phương chủ yếu được giới hạn bởi các mối quan hệ chiến lược của các cường quốc chủ chốt, tạo thành một dạng hợp tác “câu lạc bộ” hạn chế. Tức là các thành viên chủ yếu đến từ các quốc gia có quan hệ chiến lược gần gũi với cường quốc chủ chốt và có những mối quan tâm an ninh chung.
Mặt khác, đối với các quốc gia vừa và nhỏ, việc tận dụng hệ thống quan hệ chiến lược của các cường quốc để mở rộng các lựa chọn hợp tác an ninh của đất nước mình cũng là một con đường quan trọng để giảm bớt căng thẳng trong mối quan hệ phụ thuộc vào các cường quốc(29). Sự thúc đẩy của hợp tác này cũng làm gia tăng sự gắn kết của hệ thống quan hệ chiến lược trọng tâm là các cường quốc, chuyển từ hệ thống quan hệ chiến lược song phương “từ điểm đến đường” do các cường quốc dẫn dắt thành hệ thống quan hệ chiến lược tiểu đa phương “từ đường đến mặt”. Trong cấu trúc sau, các kênh tương tác trực tiếp giữa các quốc gia phụ thuộc gia tăng, tính khép kín của hợp tác được làm nổi bật, và hợp tác an ninh tiểu đa phương mang tính chất “câu lạc bộ” càng được củng cố thêm.
Sự phụ thuộc vào con đường hợp tác này đã được phản ánh rõ ràng trong tiến trình phát triển của Hội nghị An ninh Colombo. Sự thăng trầm của tổ chức gần như phụ thuộc vào mối quan hệ song phương giữa Ấn Độ và các quốc gia thành viên khác. Lấy ví dụ mối quan hệ giữa Ấn Độ và Maldives, quá trình hợp tác an ninh ba bên giữa Ấn Độ, Maldives và Sri Lanka đã “ngủ đông” trong vài năm sau năm 2014. Nguyên nhân chính là do trong thời gian làm Tổng thống Maldives (2013-2018), Abdullah Yameen đã thông qua chiến dịch “Thanh trừng Ấn Độ” (India Out) hạ thấp quan hệ chiến lược với Ấn Độ). (30)Việc Ibrahim Solih, Tổng thống mới, lên nắm quyền vào năm 2020, được xem là một yếu tố quan trọng giúp phục hồi hợp tác an ninh ba bên này.
Ngoài ra, Hội nghị An ninh Colombo cũng đã tăng cường sự tương tác giữa các quốc gia thành viên khác. Ví dụ, Sri Lanka đã tận dụng vị trí là nơi đặt trụ sở của tổ chức để thúc đẩy hợp tác thể chế hóa, nhằm làm sâu sắc thêm quan hệ với các quốc gia thành viên khác. Ngược lại, việc Seychelles chưa trở thành thành viên chính thức của tổ chức chủ yếu là do Tổng thống đương nhiệm Ramkalawan phản đối mạnh mẽ việc Ấn Độ phát triển cơ sở quân sự trên đảo Assumption của Seychelles.(31)
Định hướng nhiệm vụ: Hợp tác tập trung vào phản ứng nhanh
Nói chung, các bên tham gia hợp tác tiểu đa phương hoàn toàn không muốn xác định hoặc thiết lập quy phạm, quy tắc, mà là duy trì tư duy “định hướng nhiệm vụ”. (32) Trong quản trị an ninh khu vực Ấn Độ Dương, tính không chính thức là một phần quan trọng của tiến trình hợp tác tiểu đa phương, có nghĩa là hợp tác an ninh tiểu đa phương “theo đuổi hợp tác quốc tế thông qua các cuộc đàm phán tạm thời, chủ yếu tập trung vào các vấn đề cụ thể giữa các bên đồng quan điểm”, thay vì theo đuổi tính hệ thống và phổ quát (33). Các cuộc họp và tương tác không chính thức thường được tổ chức bởi một số ít quốc gia (thường là 3-5 nước) để thảo luận và thiết lập các nhiệm vụ cụ thể liên quan đến ổn định và trật tự khu vực. Do đó, đối mặt với các vấn đề cấp bách về quản trị an ninh, đặc biệt là các mối đe dọa phi truyền thống trực tiếp, một cách tiếp cận tiểu đa phương có thể huy động một số ít quốc gia chủ chốt đáp ứng nhanh chóng các vấn đề.
Do sự phối hợp hành động tập thể quốc tế gặp khó khăn và gây ra “bi kịch chung” trên biển (35), nên việc quản trị an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương sẽ thuận tiện hơn và có mục tiêu hơn khi được một số quốc gia phối hợp. Các hoạt động an ninh tiểu đa phương như “Trung tâm Tổng hợp Thông tin Khu vực Ấn Độ Dương”, “Chiến dịch Copper” và “Sáng kiến Vịnh Bengal” đều rõ ràng tập trung vào việc giải quyết vấn đề và có tính mục tiêu cao đối với các vấn đề cụ thể.
Ngoài ra, giữa các quốc gia láng giềng, cảm nhận về các vấn đề cụ thể sẽ nhạy bén hơn. Vì vậy có sự sẵn sàng hợp tác cao hơn, giúp việc huy động trở nên nhanh chóng hơn. Như cố vấn an ninh quốc gia Ấn Độ, Ajit Doval, đã nhận xét về Hội nghị An ninh Colombo: “An ninh quốc gia của chúng tôi gắn liền với mong muốn an ninh tập thể trong khu vực. Sự gần gũi về địa lý giúp chúng tôi có thể trở thành những người phản ứng đầu tiên với nhau trong tình huống khủng hoảng”(36). Tương tự, các tổ chức khu vực như Hội đồng Hợp tác các Quốc gia vùng Vịnh và Sáng kiến Vịnh Bengal đã có thể đạt được tiến bộ trong việc hội nhập, đặc biệt là trong hợp tác an ninh. Điều này chủ yếu là nhờ vào sự cảm nhận về mối đe dọa chung giữa các quốc gia láng giềng gần gũi, từ đó có thể đạt được thỏa thuận nhanh hơn và đẩy mạnh hợp tác về mặt thể chế.
Gắn kết chức năng: Sự phụ thuộc lẫn nhau của các khuôn khổ đa phương
Do sự khác biệt về địa lý trên đất liền ảnh hưởng sâu sắc đến hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực Ấn Độ Dương, các khuôn khổ an ninh như Diễn đàn Hải quân Ấn Độ Dương dù có thể bao gồm nhiều quốc gia trong khu vực, nhưng sự đồng thuận và khả năng thực thi lại rất kém. Do đó, các khuôn khổ đa phương rộng lớn thường hoạt động với hiệu quả hạn chế, thậm chí đôi khi rơi vào tình trạng đình trệ hoặc nửa đình trệ. Điều này tạo ra cơ hội cho sự phát triển của hợp tác an ninh tiểu đa phương. Thông qua việc gắn kết chức năng (một phần hoặc toàn bộ) vào các cơ chế đa phương chính thức, hợp tác tiểu đa phương có thể nhận được động lực lâu dài (37). Từ đó khắc phục được những thiếu sót về tính hợp pháp và nguồn lực hành động do “câu lạc bộ hóa” gây ra.
Một mặt, các khuôn khổ đa phương phụ thuộc vào hiệu quả thực hiện của hợp tác tiểu đa phương. So với hợp tác đa phương, hợp tác tiểu đa phương “chọn lựa thành viên một cách khéo léo hơn”, cho phép các bên thực hiện đàm phán, thỏa hiệp và đổi mới chính sách một cách phù hợp hơn. Từ đó giảm khả năng các “kẻ phá hoại” vì lợi ích quốc gia mà cản trở tiến trình hợp tác (38), kích hoạt hiệu lực thực hiện của hợp tác an ninh đa phương. Mặc dù chiến lược “Chiến lược An ninh Hàng hải Khu vực” của Cộng đồng Phát triển Nam Phi (SADC) thông qua vào năm 2011 đã xác định “chiến lược chống cướp biển khu vực”, nhưng “sự hỗ trợ từ các quốc gia thành viên SADC rất ít, gần như không có tiến triển rõ rệt”(39). Sau khi “Chiến dịch Copper” được phát động, chiến lược này đã thực sự được triển khai và đạt được hiệu quả rõ rệt, thậm chí trở thành mô hình của hợp tác an ninh tiểu đa phương trong SADC. Ngay cả các tổ chức tiểu đa phương tương đối độc lập cũng có thể đóng góp vào việc thực hiện các ý tưởng của cơ chế đa phương. Chẳng hạn như vào năm 2021, Liên đoàn Arập và Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) đã ký một biên bản ghi nhớ về việc tăng cường hợp tác giữa hai bên, nhằm phối hợp lập trường trong tất cả các vấn đề quốc tế và khu vực. Hai bên cũng thành lập một ủy ban liên chính phủ cấp trợ lý bộ trưởng để đảm bảo việc thực hiện thỏa thuận (40).
Mặt khác, hợp tác tiểu đa phương cũng dựa vào tính hợp pháp mạnh mẽ và nhiều nguồn lực hơn từ các cơ chế đa phương. Sự nhấn mạnh vào số lượng hạn chế các quốc gia tham gia trong hợp tác tiểu đa phương dẫn đến việc hợp tác này vẫn cần dựa vào các cơ chế đa phương ở cả hai khía cạnh “mềm” và “cứng”.
– Về khía cạnh “mềm”: Để hợp tác giữa một số ít các quốc gia có được tính hợp pháp mạnh mẽ hơn và sự công nhận từ nhiều quốc gia hơn, hợp tác tiểu đa phương cần được tích hợp vào các cơ chế đa phương rộng lớn hơn. Do đó, việc phát triển hợp tác tiểu đa phương ở khu vực Ấn Độ Dương thường dựa vào các cơ chế đa phương. Như Đô đốc Sunil Lanba của Hải quân Ấn Độ đã nói, mặc dù “Trung tâm Tổng hợp Thông tin Khu vực Ấn Độ Dương” hoạt động độc lập với Diễn đàn Hải quân Ấn Độ Dương, nhưng nó kỳ vọng sẽ nhờ vào diễn đàn này để thu hút sự tham gia của các quốc gia thành viên và các quốc gia xung quanh (41).
– Về khía cạnh “cứng”: Mặc dù hợp tác tiểu đa phương được các cường quốc cung cấp nền tảng nguồn lực, nhưng do số lượng quốc gia tham gia còn hạn chế, nguồn lực mà hợp tác này có thể huy động vẫn còn hạn chế. Đặc biệt ở khu vực Ấn Độ Dương, các cường quốc xung quanh có thể cung cấp nguồn lực hạn chế trong một số hợp tác. Do đó, hợp tác tiểu đa phương vẫn cần sự hỗ trợ vật chất từ các cơ chế đa phương. Ví dụ, trong suốt diễn đàn Hải quân Ấn Độ Dương năm 2021, Pháp đã huy động đại diện của sáng kiến “Các Tuyến Đường Hàng Hải Chính ở Ấn Độ Dương” (CRIMARIO) của Liên minh Châu Âu, cùng với Seychelles và Madagascar, để khởi xướng nhóm nội bộ “Tăng cường khả năng tương tác thông qua chia sẻ thông tin hiệu quả hơn” (42). Điều này đã thu hút sự tham gia của cơ chế Liên minh Châu Âu vào hợp tác tiểu đa phương của diễn đàn, phần nào giảm bớt chi phí cho các quốc gia xung quanh Tây Nam Ấn Độ Dương trong việc thực hiện hợp tác an ninh. Đồng thời cũng có lợi cho việc huy động nhiều cơ chế đa phương hỗ trợ xây dựng năng lực an ninh hàng hải của các quốc gia trong khu vực.
Tóm lại, hợp tác an ninh tiểu đa phương ở khu vực Ấn Độ Dương mang đặc điểm phụ thuộc vào các cường quốc rõ rệt. Điều này được thể hiện ở cả việc dựa vào sự dẫn dắt và hệ thống quan hệ chiến lược của các cường quốc, cũng như trong hợp tác phản ứng nhanh theo nhiệm vụ dưới sự dẫn dắt của các nước lớn và mối quan hệ chức năng với các cơ chế đa phương. Do đó, cấu trúc bất đối xứng, hợp tác kiểu “câu lạc bộ”, định hướng theo nhiệm vụ và sự gắn kết chức năng tạo thành khuôn khổ cơ bản của hợp tác an ninh tiểu đa phương trong khu vực Ấn Độ Dương…
Còn tiếp
Biên dịch: Nguyễn Phượng
Tác giả: Lý Đức Kiệt, bài báo khoa học này được đăng trên tạp chí Thái Bình Dương (Trung Quốc).
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Tài liệu tham khảo
(1) Rajeswari Pillai Rajagopalan,”Explaining the Rise of Minilaterals in the Indo-Pacific”,ORF Issue Brief,No.490,2021,pp.7-8.
(2) Rajeswari Pillai Rajagopalan,”Colombo Security Conclave:A New Minilateral for the Indian Ocean?” The Diplomat,August 19,2021,https://thediplomat.com/2021/08/colombo-security-conclave-a-new-minilateral-for-the-indian-ocean/.
(3) Sankalp Gurjar,”Consolidating India’s Engagement with the Indian Ocean Region”,Asia & the Pacific Policy Society,April 28,2022,https://www.policyforum.net/the-future-of-the-colombo-security-conclave/.
(4)参见环印度洋联盟门户网站关于“优先与重点领域”(Priorities & Focus Area)的相关介绍，https://www.iora.int/en，访问时间：2022年11月23日.
(5)”Amatola Moving into Position for Mozambique Channel Anti-Piracy Duty”,Defence Web,February 25,2019,https://www.defenceweb.co.za/featured/amatola-moving-into-position-for-mozambique-channel-anti-piracy-duty/.
(6) “Operation Copper Extension to Cost R154Million “,Defence Web,May 6,2020,https://www.defenceweb.co.za/featured/operation-copper-extension-to-cost-r154-million/.
(7) Carol Huang,”GCC Unites to Protect Oil-Shipping Lanes in Gulf”,The National,January 31,2012,https://www.thenationalnews.com/uae/gcc-unites-to-protect-oil-shipping-lanes-in-gulf-1.406133.
(8) Hamad B.Hamad,”Maritime Security Concerns of the East African Community(EAC)”,Western Indian Ocean Journal of Marine Science,Vol.15,No.2,2016,p.88.
(9) East Africa Community,”Protocol on Peace and Security”,November 2013,http://repository.eac.int/bitstream/handle/11671/1639/EAC％20PROTOCOL％20ON％20PEACE％20AND％20SECURITY.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
(10) 戴永红、王俭平：“环孟加拉湾多领域技术经济合作倡议：转型与前景”，《南亚研究季刊》，2019年第3期，第92-93页。
(11)Isabelle Saint-Mézard,”The French Strategic Vision of the Indian Ocean”,Journal of the Indian Ocean Region,Vol.9,No.1,2013,p.58.
(12)刘思伟：“印度洋安全治理制度的发展变迁与重构”，《国际安全研究》，2017年第5期，第82页。
(13)The Department of Defense,The Indo-Pacific Strategy Report,2019,pp.1-6; Department of State,A Free and Open Indo-Pacific:Advancing a Shared Vision,2019,p.6; Executive Office of the President National Security Council,Indo-Pacific Strategy of the United States,2022,p.4.
(14)李恪坤、楼春豪：“印度洋安全治理：现状、挑战与发展路径”，《国际问题研究》，2019年第1期，第94页。
(15)李益波：“美国强化孟加拉湾地区政策：措施、动因及影响”，《太平洋学报》，2020年第7期，第45页。
(16)Dinakar Peri,”India Starts Sharing Maritime Data”,The Hindu,October 7,2019,https://www.thehindu.com/news/national/india-starts-sharing-maritime-data/article29611936.ece.
(17)参见IFC-IOR门户网站的相关介绍：https://www.indiannavy.nic.in/ifc-ior/about-us.html，访问时间：2022年11月23日。
(18)毛里求斯于2022年3月成为该组织正式成员国。
(19)Balachander Palanisamy,”How the Colombo Security Conclave Can Avoid SAARC’s Fate”,The Diplomat,March 20,2022,https://thediplomat.com/2022/03/how-the-colombo-security-conclave-can-avoid-saarcs-fate/.
(20)”Colombo Security Conclave Adopts Road Map for Cooperation in Maritime Security,Counterterrorism “,Hindustan Times,March 11,2022,https://www.hindustantimes.com/india-news/co lombo-security-conclave-adopts-road-map-for-cooperation-in-maritime-security-counterterrorism-101646939810492.html.
(21)David Brewster,”India’s Own String of Pearls:Sri Lanka,Mauritius,Seychelles and Maldives”,Lowy Institute,March 13,2014,https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/india-s-ownstring-pearls-sri-lanka-mauritius-seychelles-and-maldives.
(22)关于这种不对称关系的论述，可参见[美]戴维·莱克著，高婉妮译：《国际关系中的等级制》，上海世纪出版集团，2013年；[美]布兰特利·沃马克著，李晓燕、薛晓芃译：《非对称与国际关系》，上海人民出版社，2020年。
(23)William T.Tow,”Minilateralism and US Security Policy In The Indo-Pacific:The Legacy,Viability and Deficiencies of a New Security Approach”,in Bhubhindar Singh and Sarah Teo eds.,Minilateralism in the Indo-Pacific The Quadrilateral Security Dialogue Lancang-Mekong Cooperation Mechanism,and ASEAN,Routledge,2020,p.21.
(24)John Ruggie,”Multilateralism:the Anatomy of an Institution”,International Organization,Vol.46,No.3,1992,p.571.
(25)”Operation Copper Extension to Cost R154Million “,Defence Web,May 6,2020,https://www.defenceweb.co.za/featured/operation-copper-extension-to-cost-r154-million/.
(26)”Australia Leads Search and Rescue Exercises in the Indian Ocean”,Australian Maritime Safety Authority,September 23,2022,https://media.amsa.gov.au/media-release/australia-leads-search-and-rescue-exercises-indian-ocean.
(27)”Establishment of the IORA Working Group on Maritime Safety and Security”,IORA,September 5,2018,https://www.iora.int/en/events-media-news/news-updates-folder/wgmss.
(28)Dipanjan Roy Chaudhury,”SAARC Has Problems,BIMSTEC Full of Energy,Says Jaishankar”,The Economic Times,June 7,2019,https://economictimes.indiatimes.com/news/politicsandnation/saarc-has-problems-bimstec-full-of-energy-says-jaishankar/articleshow/69684367.cms.
(29)这种紧张关系本身是由大国主导下的不对称关系特性所决定的。参见William T.Tow,”Minilateralism and US Security Policy in The Indo-Pacific:The Legacy,Viability and Deficiencies of a New Security Approach”,in Bhubhindar Singh and Sarah Teo eds.,Minilateralism in the Indo-Pacific The Quadrilateral Security Dialogue Lancang-Mekong Cooperation Mechanism,and ASEAN,Routledge,2020,pp.13-26.
(30)”Colombo Security Conclave Agrees to Tackle Common Threats”,The Hindu,July 7,2022,https://www.thehindu.com/news/national/colombo-security-conclave-agrees-to-tackle-common-threats/article65610966.ece.
(31)Kannan Reghunathan Nair,”Challenges Ahead for the Colombo Security Conclave,the Indian Ocean Quad”,The Diplomat,April 15,2022,https://thediplomat.com/2022/04/challenges-ahead-for-the-colombo-security-conclave-the-indian-ocean-quad/.
(32)William T.Tow,”The Trilateral Strategic Dialogue,Minilateralism,and Asia-Pacific Order Building”,US-Japan-Australia Security Cooperation:Prospects and Challenges,Stimson Center,2015,p.24.
(33)J.Martin Rochester,”Global Policy and the Future of the United Nations”,Journal of Peace Research,Vol.27,No.2,1990,p.143.
(34)William T.Tow and H.D.P Envall,”The U.S.and Implementing Multilateral Security in the Asia-Pacific:Can Convergent Security Work?” IFANS Review,Vol.19,No.2,2011,p.62.
(35)马金星：“全球海洋治理视域下构建‘海洋命运共同体’的意涵及路径”，《太平洋学报》，2020年第9期，第4页。
(36)Nirupama Subramanian,”Colombo Security Conclave:Ajit Doval Calls for Better Coordination to Address Shared Maritime Challenges “,The Indian Express,March 10,2022,https://indianexpress.com/article/cities/chennai/doval-calls-for-better-coordination-shared-maritime-challenges-7812464/.
(37)Mason Richey,”US-Led Alliances and Contemporary International Security Disorder:Comparative Responses of the Transatlantic and Asia-Pacific Alliance Systems”,Journal of Asian Security and International Affairs,Vol.6,No.3,2019,p.292.
(38)Leah Matchett,”Minilateralism and Backlash in the Nuclear Security Summit:The Consequences of Nuclear Governance Outside the IAEA”,Security Studies,Vol.30,No.5,2021,pp.824-825.
(39)Timothy Walker,”SADC’s Pursuit of Maritime Security in a Region Lacking Regionalism “,Scientia Militaria:South African Journal of Military Studies,Vol.47,No.2,2019,pp.58-59.
(40)”Arab League,GCC Sign a MoU”,Saudi Press Agency,October 10,2021,https://www.spa.gov.sa/viewfullstory.php?lang=en&newsid=2294181.
(41)Justin Paul George,”Navy to Operate Information Fusion Centre to Boost Indian Ocean Security”,The Week,November 13,2018,https://www.theweek.in/news/india/2018/11/13/navy-to-operate-information-fusion-centre-to-boost-indian-ocean-security.html.
(42)Isabelle Gachie Vinson,”CRIMARIO Participated In 7th Indian Ocean Naval Symposium(IONS)”,EU CRIMARIO,July 15,2021,https://www.crimario.eu/en/2021/07/15/crimario-participated-in-7th-indian-ocean-naval-symposium-ions/.
(43)Erica Moret,”Effective Minilateralism for the EU:What,When and How”,European Union Institute for Security Studies(EUISS),No.17,2016,p.2.
(44)Andrea Royeppen,”Rethinking Challenges to SADC’s Maritime Security Model”,Institute of Global Dialogue,July 12,2015,https://www.igd.org.za/infocus/11204-rethinking-challenges-to-sadc-s-maritime-security-model.
(45)”SA Navy Op Copper Deployments Valuable for Commerce and Security”,Defence Web,February 21,2020,https://www.defenceweb.co.za/featured/sa-navy-op-copper-deployments-valuablefor-commerce-and-security/.
(46)Rajeswari Pillai Rajagopalan,”Colombo Security Conclave:A New Minilateral for the Indian Ocean?” The Diplomat,August 19,2021,https://thediplomat.com/2021/08/colombo-security-conclave-a-new-minilateral-for-the-indian-ocean/.
(47)赵跃晨：“海合会的发展困境及未来走势”，《云大地区研究》，2021年第1期，第48页。
(48)Bhubhindar Singh and Sarah Teo,”Minilateralism in the Indo-Pacific “,in Bhubhindar Singh and Sarah Teo eds.,Minilateralism in the Indo-Pacific:The Quadrilateral Security Dialogue,Lancang-Mekong Cooperation Mechanism,and ASEAN,Routledge,2020,p.4.
(49)”Operation Copper Extension to Cost R154Million “,Defence Web,May 6,2020,https://www.defenceweb.co.za/featured/operation-copper-extension-to-cost-r154-million/.
(50)Mark Blaine and Michelle Nel,”South African Maritime Foreign Policy:Rethinking the Role of the South African Navy”,Scientia Militaria:South African Journal of Military Studies,Vol.47,No.2,2019,p.112.
(51)”South Africa:SANDF Gives an Update on Mozambique Deployment”,Defence Web,April 14,2022,https://www.defenceweb.co.za/featured/sandf-gives-an-update-on-mozambique-deployment/.
(52)William T.Tow,”The Trilateral Strategic Dialogue,Minilateralism,and Asia-Pacific Order Building”,US-Japan-Australia Security Cooperation:Prospects and Challenges,Stimson Center,2015,p.24.
(53)Victor Cha,”The Dilemma of Regional Security in East Asia:Multilateralism versus Bilateralism”,in Paul F.Diehl and Joseph Lepgold eds.,Regional Conflict Management,Rowman & Littlefield Publishers,2003,pp.104-122.
(54)Raymond Gilpin,”Examining Maritime Insecurity in Eastern Africa”,Soundings,No.8,2016,p.4.
(55)Guy Martin,”Operation Copper now Only with SA and Mozambique “,Defence Web,March 20,2014,https://www.defence web.co.za/security/maritime-security/operation-copper-now-on ly-with-sa-and-mozambique/.
(56)”The Indian Ocean Commission’s Areas of Action “,Ministère de l’Europe et des Affaires étrangères,https://www.diplomatie.gouv.fr/en/country-files/africa/france-in-the-south-west-indian-ocean/france-and-the-indian-ocean-commission/the-indian-ocean-commission-s-areas-of-action/，访问时间：2022年12月10日。
(57)”SANDF Deployment to Mozambique,with Minister & Deputy Minister”,Parliamentary Monitoring Group,August 5,2021,https://pmg.org.za/committee-meeting/33339/.
(58)Sarah Teo,”Could Minilateralism be Multilateralism’s Best Hope in the Asia Pacific?” The Diplomat,December 15,2018,https://thediplomat.com/2018/12/could-minilateralism-be-multilateralisms-best-hope-in-the-asia-pacific/.
(59)C.Raja Mohan and Rory Medcalf,”Responding to Indo-Pacific Rivalry:Australia,India and Middle Power Coalitions”,Lowy Institute,July 31,2014,https://www.lowyinstitute.org/publications/responding-indo-pacific-rivalry-australia-india-middle-power-coalitions.
(60)Lee Cordner,”Maritime Security in the Indian Ocean Region:Compelling and Convergent Agendas”,Australian Journal of Maritime and Ocean Affairs,Vol.2,No.1,2010,p.27.
(61)Moises Naím,”Minilateralism”,Foreign Policy,No.173,July/August 2009,p.135.
(62)参见欧盟对外行动署门户网站：https://www.eeas.europa.eu/node/8407_en.
(63)”EAC Secretary General Urges the African Union to Support EAC in Combating Terrorism and Conflict Prevention”,East Africa Community,September 22,2022.
(64)”7th Indian Ocean Naval Symposium(IONS)28 June-01 July 2021,La Réunion,France”,Indian Navy,2021.
