Donald Trump đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 vào ngày 5 tháng 11, với kết quả đáng chú ý là 312 phiếu đại cử tri so với 226 của đối thủ, Phó Tổng thống Kamala Harris. Chiến thắng này đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của ông, đưa ông trở thành vị Tổng thống thứ hai trong lịch sử Mỹ giành được hai nhiệm kỳ không liên tiếp, sau Grover Cleveland. Đáng kể, Trump đã giành chiến thắng tại nhiều bang chiến trường quan trọng như Pennsylvania, Georgia và North Carolina, cùng với sự ủng hộ từ một liên minh cử tri đa chủng tộc rộng lớn nhất mà Đảng Cộng hòa từng có. Bài phát biểu chiến thắng của ông tại West Palm Beach, Florida, đã nhấn mạnh tầm nhìn về một “thời kỳ hoàng kim mới” cho nước Mỹ, cam kết về một tương lai mạnh mẽ và thịnh vượng cho quốc gia bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 đã đánh dấu một sự kiện lịch sử với chiến thắng của Donald Trump. Sở hữu nền tảng chính trị vững chắc, Trump bước vào nhiệm kỳ thứ hai với sự ủng hộ của cả Thượng viện và Hạ viện do Đảng Cộng hòa nắm giữ, tạo điều kiện để thực hiện một loạt chính sách đối nội và đối ngoại táo bạo. Chính sách nội bộ của ông, với trọng tâm là phát triển công nghiệp trong nước và củng cố an ninh biên giới, cùng chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết” mạnh mẽ, sẽ định hình lại vai trò và ảnh hưởng của Mỹ trên trường quốc tế.
Bài phân tích này sẽ khám phá các yếu tố chủ chốt trong nhiệm kỳ tới của Trump, tập trung vào các khía cạnh: Thành phần nội các, tình hình chính trị nội bộ Mỹ, chính sách đối nội, và chính sách đối ngoại.
Thành phần Nội các
Trong nhiệm kỳ trước, nội các của Trump chứng kiến nhiều sự thay đổi và không ít bất đồng giữa tổng thống và các thành viên cao cấp. Để tránh những sai lầm tương tự, Trump dự kiến sẽ lựa chọn những nhân vật trung thành, hiểu rõ và đồng cảm với tư tưởng “America First” (Nước Mỹ trên hết). Dựa trên những thông tin hiện tại, có một số vị trí chủ chốt trong nội các đang được cân nhắc với các gương mặt thân tín từ nhiệm kỳ đầu, cùng với những gương mặt mới nổi bật có khả năng thực hiện hiệu quả tầm nhìn của ông.
Chánh văn phòng Nhà Trắng
Trump đã bày tỏ mong muốn chọn một chánh văn phòng có thể giúp ông điều phối công việc Nhà Trắng hiệu quả hơn so với nhiệm kỳ trước. Brooke Rollins, một cố vấn thân cận và là người đứng đầu Hội đồng Chính sách Nội địa trong nhiệm kỳ đầu của Trump, là một ứng viên hàng đầu. Với kinh nghiệm phong phú và sự trung thành cao, Rollins có khả năng sẽ là nhân tố giúp điều hành các chương trình nội bộ mà Trump dự định thúc đẩy. Kevin McCarthy, cựu Chủ tịch Hạ viện, cũng có thể là một lựa chọn, tuy nhiên, khả năng xảy ra thấp hơn do mối quan hệ có phần rạn nứt giữa ông và Trump.
Bộ trưởng Ngoại giao
Với chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết,” Trump cần một Bộ trưởng Ngoại giao kiên quyết và sẵn sàng đảm nhận các cuộc đối thoại căng thẳng với đồng minh và đối thủ. Ric Grenell, cựu Đại sứ Mỹ tại Đức và Quyền Giám đốc Tình báo Quốc gia, là một lựa chọn phù hợp khi ông đã từng thể hiện thái độ cứng rắn đối với các đồng minh châu Âu trong việc cam kết chi tiêu quốc phòng. Bill Hagerty, Thượng nghị sĩ bang Tennessee và cựu Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản, cũng được đánh giá cao bởi lập trường cứng rắn với Trung Quốc, điều này phù hợp với ưu tiên đối ngoại của Trump. Marco Rubio, Thượng nghị sĩ bang Florida, là một ứng viên khác cho vị trí này, tuy nhiên sự ủng hộ mạnh mẽ của ông đối với NATO và Ukraine có thể khiến Trump dè dặt trong việc lựa chọn.
Bộ trưởng Quốc phòng
Để thúc đẩy chính sách phòng thủ mà không làm mất lòng cử tri chủ trương cô lập, Trump có thể cần một Bộ trưởng Quốc phòng vừa hiểu rõ chính sách quân sự vừa trung thành. Mike Pompeo, người từng là Giám đốc CIA và Ngoại trưởng, có thể là lựa chọn lý tưởng nhờ kinh nghiệm và sự ủng hộ lâu dài. Tom Cotton, Thượng nghị sĩ Arkansas và cựu quân nhân, cũng là một ứng viên đáng chú ý với sự ủng hộ mạnh mẽ của cộng đồng quân sự. Trong khi đó, Mike Waltz, Đại diện bang Florida và là cựu lính Lực lượng Đặc nhiệm Quốc gia, có thể là sự lựa chọn mới lạ nhưng đầy tiềm năng cho vị trí này.
Bộ trưởng Tư pháp
Vị trí Bộ trưởng Tư pháp được xem là chiến lược trong việc thực hiện chương trình nghị sự pháp lý của Trump, đặc biệt là trong bối cảnh có nhiều cuộc điều tra liên quan đến cá nhân ông. Mike Lee, Thượng nghị sĩ bang Utah, là một ứng viên hàng đầu khi ông đã nhiều lần công khai ủng hộ Trump trong các vụ kiện liên quan. Ngoài ra, Ken Paxton, Tổng chưởng lý bang Texas, có thể là một lựa chọn tiềm năng, đặc biệt với những chiến lược pháp lý mà ông đã thực hiện ở Texas phù hợp với định hướng của Trump.
Bộ trưởng Tài chính
Để thúc đẩy chính sách thương mại cứng rắn và kiểm soát chi tiêu tài chính, Trump có thể chọn Robert Lighthizer, cựu Đại diện Thương mại Mỹ, người đã đóng góp lớn trong các hiệp định thương mại của Mỹ dưới thời Trump. Larry Kudlow, một nhà kinh tế học và cựu cố vấn kinh tế của Trump, cũng là ứng viên tiềm năng với sự ủng hộ từ giới tài chính Mỹ. Một số doanh nhân như John Paulson cũng đang được cân nhắc, có thể sẽ giúp Trump thực hiện các chính sách về thuế và đầu tư táo bạo.
Bộ trưởng Nội vụ
Với cam kết mạnh mẽ trong việc khai thác các nguồn năng lượng hóa thạch của Mỹ, Trump có xu hướng bổ nhiệm người đứng đầu Bộ Nội vụ là người có chung quan điểm về khai thác tài nguyên. Cựu thống đốc Doug Burgum từ North Dakota, một tiểu bang nổi tiếng với trữ lượng dầu mỏ lớn, được cho là lựa chọn hàng đầu cho vị trí này, với tầm nhìn tập trung vào việc tăng cường khai thác năng lượng trên các vùng đất công. Mandy Gunasekara, từng là cố vấn môi trường của Trump, cũng có thể là ứng cử viên tiềm năng do lập trường phản đối các quy định về khí hậu và ủng hộ phát triển năng lượng truyền thống
Bộ trưởng Nông nghiệp
Trump có thể chọn một Bộ trưởng Nông nghiệp với mục tiêu hỗ trợ các nông dân Mỹ đối mặt với những thách thức từ chính sách thương mại toàn cầu và biến đổi khí hậu. Thượng nghị sĩ Chuck Grassley từ Iowa, một người ủng hộ mạnh mẽ ngành nông nghiệp trong nhiều năm, là một ứng cử viên tiềm năng. Ngoài ra, Ted McKinney, từng là Thứ trưởng Nông nghiệp trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, có thể quay trở lại vai trò này do sự ủng hộ đối với các chính sách nông nghiệp “Nước Mỹ trên hết” của Trump
Bộ trưởng Thương mại
Việc thúc đẩy chính sách thương mại bảo hộ sẽ yêu cầu một Bộ trưởng Thương mại hiểu rõ các nguyên tắc của chiến lược “America First.” Robert Lighthizer, người từng là Đại diện Thương mại Mỹ, là ứng viên hàng đầu khi ông đã giúp Trump thực hiện các thỏa thuận thương mại với Trung Quốc và Mexico. Ngoài ra, Bill Hagerty, cựu Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản, được coi là ứng viên tiềm năng nhờ kinh nghiệm về ngoại giao và thương mại quốc tế.
Bộ trưởng Lao động
Đối với vị trí Bộ trưởng Lao động, Trump có thể chọn một người có quan điểm ủng hộ việc hạn chế nhập cư lao động nhằm ưu tiên người lao động Mỹ. Cựu Chủ tịch Hội đồng Lao động Quốc gia Peter Robb được xem xét cho vị trí này nhờ những chính sách quyết liệt trong việc điều chỉnh các quy định lao động dưới thời Trump. Eugene Scalia, người từng giữ chức Bộ trưởng Lao động trong nhiệm kỳ đầu của Trump, cũng có thể quay lại vị trí này.
Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh
Trump có khả năng chọn một Bộ trưởng Y tế với mục tiêu xóa bỏ những cải cách của chính quyền Biden trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Cựu Hạ nghị sĩ Rick Santorum, một người chỉ trích mạnh mẽ Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe với Giá cả phải chăng, có thể là một ứng cử viên sáng giá cho vai trò này. Một lựa chọn khác có thể là Tom Price, người từng là Bộ trưởng Y tế đầu tiên của Trump, mặc dù ông đã từ chức do những tranh cãi trong nhiệm kỳ đầu tiên.
Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển Đô thị
Trump có thể tiếp tục bổ nhiệm một người đứng đầu Bộ Nhà ở có quan điểm hạn chế vai trò của chính phủ liên bang trong việc trợ cấp nhà ở xã hội. Ben Carson, người từng giữ chức vụ này trong nhiệm kỳ đầu của Trump, có thể trở lại do sự ủng hộ của ông đối với các chính sách giảm bớt can thiệp của liên bang vào thị trường nhà ở.
Bộ trưởng Giao thông vận tải
Với mong muốn cắt giảm các quy định liên quan đến cơ sở hạ tầng và giao thông, Trump có thể tìm kiếm một Bộ trưởng Giao thông vận tải với khuynh hướng giảm bớt các quy định và tăng cường tư nhân hóa. Elaine Chao, người từng giữ vị trí này dưới thời Trump, có thể trở lại do kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực giao thông và vận tải.
Bộ trưởng Năng lượng
Với ưu tiên phát triển năng lượng hóa thạch, Trump sẽ cần một Bộ trưởng Năng lượng có cam kết mạnh mẽ đối với dầu mỏ và khí đốt. Cựu Thứ trưởng Năng lượng Dan Brouillette, từng giữ chức vụ này dưới thời Trump, là một lựa chọn sáng giá do sự ủng hộ của ông đối với các chính sách năng lượng truyền thống. Cựu Thống đốc Rick Perry, người đã từng là Bộ trưởng Năng lượng, có thể được xem xét. Ngoài ra, một số cái tên như: Doug Burgum, Thống đốc North Dakota, và Mark Menezes, cựu Thứ trưởng Năng lượng, cũng là những ứng viên tiềm năng.
Bộ trưởng Giáo dục
Để thực hiện các thay đổi về giáo dục mang tính bảo thủ, Trump có thể chọn một người có lập trường chống lại các quy định giáo dục liên bang. Betsy DeVos, người từng giữ vị trí Bộ trưởng Giáo dục trong nhiệm kỳ đầu tiên, có thể quay lại để tiếp tục thúc đẩy việc cải cách hệ thống giáo dục với trọng tâm vào giáo dục tư nhân và tự do lựa chọn trường.
Bộ trưởng Cựu chiến binh
Trump có thể tìm kiếm một Bộ trưởng Cựu chiến binh với mục tiêu tăng cường các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho cựu binh thông qua các chương trình tư nhân hóa. Robert Wilkie, người từng giữ chức vụ này trong nhiệm kỳ đầu của Trump, là ứng viên sáng giá do kinh nghiệm trong việc cải thiện hệ thống y tế cho cựu binh.
Bộ trưởng An ninh Nội địa
Để thực hiện các biện pháp kiểm soát biên giới nghiêm ngặt, Trump sẽ cần một Bộ trưởng An ninh Nội địa với khuynh hướng bảo vệ an ninh quốc gia và kiểm soát nhập cư. Ken Cuccinelli, cựu Giám đốc Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan, là lựa chọn tiềm năng cho vai trò này.
Tình hình chính trị nội bộ Mỹ
Donald Trump bước vào nhiệm kỳ thứ hai với những điều kiện chính trị nội bộ vô cùng thuận lợi, song cũng không ít thách thức. Với thắng lợi không liên tiếp của ông, tình hình chính trị nội bộ Mỹ bước vào một giai đoạn mới, đầy xung đột nhưng cũng tràn đầy kỳ vọng về việc thực hiện một “kỷ nguyên hoàng kim” cho nước Mỹ. Thành công của Trump không chỉ tái khẳng định ảnh hưởng của ông trong Đảng Cộng hòa mà còn tạo nền tảng cho sự điều phối thống nhất giữa các nhánh hành pháp và lập pháp, với khả năng Đảng Cộng hòa kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện.
Sự liên kết trong Đảng Cộng hòa và tác động đến chương trình nghị sự
Sự thống nhất trong Đảng Cộng hòa dự kiến sẽ được củng cố dưới nhiệm kỳ của Trump. Với Thượng viện và Hạ viện đều do Đảng Cộng hòa kiểm soát, Trump có thể dễ dàng thúc đẩy các chính sách mà không gặp phải sự phản đối từ Quốc hội, điều mà ông đã gặp phải trong nhiệm kỳ đầu tiên khi Đảng Dân chủ kiểm soát một phần Quốc hội. Điều này sẽ tạo ra sự linh hoạt cho ông trong việc thực hiện các cam kết quan trọng như cải cách thuế, mở rộng chương trình công nghiệp quốc phòng và các cải cách trong hệ thống di trú.
Xung đột nội bộ và sự phân cực trong xã hội Mỹ
Sự trở lại của Trump, một người luôn gây tranh cãi, đã làm gia tăng sự phân cực trong xã hội Mỹ. Trong cuộc bầu cử vừa qua, các kết quả khảo sát cho thấy người dân Mỹ có nhiều quan điểm khác biệt rõ rệt về tình trạng hiện tại và tương lai của quốc gia. Sự phân cực sâu sắc này không chỉ tồn tại giữa hai đảng phái chính trị lớn mà còn giữa các nhóm xã hội khác nhau, đặc biệt là giữa những người thuộc tầng lớp lao động và các cử tri thành thị. Trump được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các cử tri nam giới người Mỹ Latinh và các cử tri da đen thuộc tầng lớp lao động, điều này phản ánh sự thay đổi trong cấu trúc cử tri và tạo ra một “liên minh Cộng hòa mới” bao gồm các nhóm xã hội trước đây ít ủng hộ Đảng Cộng hòa.
Khả năng đối đầu với phe Dân chủ và sự “phản kháng”
Với việc Đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội, Trump có thể gặp ít trở ngại hơn trong các chính sách của mình từ phía Quốc hội. Tuy nhiên, phe Dân chủ vẫn tiếp tục duy trì vai trò “phản kháng,” dự kiến sẽ cố gắng sử dụng truyền thông và các tổ chức xã hội để hạn chế ảnh hưởng của Trump. Sự chống đối này có thể tiếp tục diễn ra thông qua các cuộc điều tra hoặc các vụ kiện liên quan đến các cáo buộc pháp lý đối với Trump, đặc biệt là những vụ kiện đang diễn ra tại New York và Georgia. Dù vậy, với đội ngũ pháp lý giàu kinh nghiệm, Trump có khả năng sẽ quản lý hiệu quả các thách thức pháp lý và không để chúng ảnh hưởng lớn đến nhiệm kỳ của mình.
Chiến lược bảo thủ và mục tiêu củng cố quyền lực
Để đối phó với các mối đe dọa tiềm tàng từ phe đối lập, Trump đã cam kết sẽ bổ nhiệm các thành viên nội các trung thành và theo đuổi các chính sách bảo thủ mạnh mẽ nhằm tạo ra một “kỷ nguyên hoàng kim.” Bằng cách này, Trump có thể củng cố quyền lực không chỉ trong thời gian nhiệm kỳ của mình mà còn tạo ra ảnh hưởng dài hạn đối với chính trị Mỹ thông qua việc bổ nhiệm các thẩm phán và quan chức có chung lý tưởng.
Sự ủng hộ của tầng lớp lao động và liên minh chính trị mới
Một trong những yếu tố quan trọng trong sự ủng hộ của Trump là liên minh chính trị mới mà ông đã xây dựng với tầng lớp lao động. Tầng lớp này cảm thấy bị bỏ lại bởi chính sách của Đảng Dân chủ, đặc biệt là các chính sách về nhập cư và kinh tế mà họ cho rằng gây bất lợi cho công ăn việc làm của họ. Trump, với chiến lược “Nước Mỹ trên hết,” đã thành công trong việc thu hút các cử tri này bằng các chính sách bảo hộ và cam kết khôi phục nền công nghiệp trong nước, đồng thời tăng cường kiểm soát biên giới.
Thách thức đối với các quy định pháp lý và cấu trúc hành pháp
Một trong những mục tiêu quan trọng của Trump là tái cấu trúc các quy định pháp lý mà ông cho là gây cản trở cho tăng trưởng kinh tế. Việc này bao gồm các nỗ lực giảm bớt các quy định về môi trường và hạn chế quyền lực của các cơ quan liên bang, đặc biệt là EPA. Thách thức mà Trump đối mặt là làm thế nào để thực hiện các thay đổi này trong bối cảnh sự phản đối mạnh mẽ từ các nhóm bảo vệ môi trường và các cơ quan truyền thông.
Như vậy, tình hình chính trị nội bộ Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ hai của Trump dự kiến sẽ trải qua nhiều thay đổi lớn với sự liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan lập pháp và hành pháp dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng hòa.
Chính sách đối nội
Nhiệm kỳ thứ hai của Donald Trump được dự đoán sẽ mang đến một loạt thay đổi quan trọng trong các lĩnh vực kinh tế, nhập cư, và năng lượng. Trump, với mục tiêu xây dựng “thời kỳ hoàng kim mới,” đặt nặng việc thúc đẩy phát triển công nghiệp và bảo vệ lợi ích của người lao động Mỹ, trong khi củng cố các chính sách bảo thủ về nhập cư và an ninh công cộng. Những chính sách này dự kiến sẽ tạo ra những tác động sâu rộng, định hình lại bối cảnh đối nội của nước Mỹ.
Chính sách Kinh tế: Tăng cường sản xuất nội địa và chống lạm phát
Một trong những trọng tâm chính sách của Trump là thúc đẩy sản xuất nội địa và giảm lạm phát, hai yếu tố mà ông cho là chìa khóa để xây dựng nền kinh tế mạnh. Trump cam kết sẽ biến nước Mỹ thành “siêu cường sản xuất,” tăng cường việc làm và thúc đẩy các ngành công nghiệp nội địa. Ông dự định giảm thuế cho người lao động, bao gồm đề xuất cắt giảm thuế lớn và miễn thuế đối với thu nhập từ tiền tip. Trump cũng có kế hoạch giảm chi phí nhà ở thông qua việc giới hạn các khoản vay thế chấp dành cho người nhập cư không có giấy tờ hợp lệ và đẩy mạnh các dự án xây dựng nhà ở trên đất liên bang.
Ngoài ra, Trump sẽ tiếp tục chính sách áp thuế đối với hàng hóa nước ngoài, đặc biệt là từ Trung Quốc, nhằm tạo lợi thế cho các doanh nghiệp trong nước. Những chính sách này, dù được các cử tri ủng hộ, có thể đẩy giá tiêu dùng lên cao, gây áp lực lên ngân sách của người tiêu dùng Mỹ, nhưng Trump tin rằng lợi ích dài hạn sẽ lớn hơn chi phí ngắn hạn này.
Chính sách Năng lượng: Giành lại vị thế độc lập và ưu thế về năng lượng
Trump đã tuyên bố mục tiêu “khoan dầu tới cùng” để giành lại vị thế độc lập năng lượng của Mỹ. Ông đề xuất mở rộng khai thác dầu mỏ và khí đốt tại các khu vực liên bang và tăng cường sử dụng các nguồn tài nguyên trong nước để đảm bảo Mỹ không phụ thuộc vào năng lượng nước ngoài. Trump chỉ trích mạnh mẽ các quy định về môi trường của chính quyền tiền nhiệm, xem đó là rào cản đối với sự phát triển của ngành công nghiệp năng lượng. Ông dự kiến sẽ cắt giảm hàng loạt các quy định liên quan đến khí thải và hạn chế đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió ngoài khơi.
Với chiến lược này, Trump hy vọng sẽ giảm chi phí năng lượng và tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp phụ thuộc năng lượng phát triển. Tuy nhiên, việc tái mở rộng khai thác năng lượng hóa thạch có thể gây ra những hệ quả về môi trường, và chắc chắn sẽ gặp sự phản đối mạnh mẽ từ các nhóm bảo vệ môi trường và các nhà hoạt động khí hậu.
Chính sách Nhập cư: Tăng cường kiểm soát biên giới và đẩy mạnh trục xuất
Trump tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn về nhập cư, với mục tiêu “niêm phong biên giới” và thực hiện chương trình trục xuất quy mô lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Trump đề xuất hoàn thiện bức tường biên giới và tăng cường đội ngũ lực lượng biên phòng, đồng thời đặt mục tiêu trục xuất hàng triệu người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp. Chính sách này sẽ bao gồm các biện pháp như cấm những người nhập cư không hợp pháp tiếp cận các chương trình hỗ trợ xã hội và ngăn cản họ tham gia thị trường lao động.
Trump cũng dự định giới hạn quyền công dân đối với con cái của người nhập cư không hợp pháp, một động thái sẽ vấp phải những thách thức pháp lý lớn. Những chính sách này, mặc dù được các cử tri bảo thủ ủng hộ, có thể gây ra tác động tiêu cực đối với các cộng đồng người nhập cư và tiềm ẩn rủi ro đối với nền kinh tế Mỹ vốn phụ thuộc vào lực lượng lao động nhập cư.
Chính sách về Tội phạm và An ninh công cộng
Trong bối cảnh nhiều thành phố lớn đang đối mặt với tỷ lệ tội phạm gia tăng, Trump cam kết sẽ “đập tan các băng đảng tội phạm” và cải thiện an ninh công cộng. Ông hứa sẽ tái cấu trúc lực lượng cảnh sát và tạo điều kiện bảo vệ lực lượng này khỏi các vụ kiện mà ông cho là “vô lý”. Chính sách này bao gồm việc bổ sung ngân sách để tuyển dụng thêm cảnh sát và trang bị thiết bị hiện đại cho các lực lượng an ninh.
Trump còn nhấn mạnh đến việc kiểm soát các băng đảng ma túy và tội phạm bạo lực thông qua việc gia tăng án tù giam và đẩy mạnh hợp tác với các cơ quan địa phương. Tuy nhiên, cam kết ân xá cho các tù nhân liên quan đến vụ bạo loạn ngày 6 tháng 1 có thể gây ra tranh cãi và mâu thuẫn với mục tiêu “luật pháp và trật tự” mà ông đề ra.
Chính sách về Y tế và Phúc lợi Xã hội
Trump hứa sẽ bảo vệ các chương trình an sinh xã hội như Medicare và Social Security mà không cắt giảm, đồng thời cam kết cải cách hệ thống chăm sóc sức khỏe để giảm chi phí cho người dân. Trong khi trước đây ông cố gắng loại bỏ Đạo luật Bảo hiểm Y tế của Obama, trong nhiệm kỳ này, Trump nhấn mạnh việc không làm suy yếu hệ thống hiện tại, mà thay vào đó là hỗ trợ thêm cho các chương trình bảo hiểm y tế.
Bên cạnh đó, Trump đã đề xuất các chương trình tài trợ điều trị sinh sản bằng ngân sách công, nhưng khả năng cao các đề xuất này sẽ gặp phải sự phản đối trong nội bộ Đảng Cộng hòa do chi phí lớn. Những thay đổi này phản ánh mục tiêu bảo tồn quyền lợi an sinh cho người lao động và người cao tuổi, đồng thời hạn chế tác động của các chính sách mà ông cho là không công bằng đối với công dân Mỹ.
Chính sách đối ngoại
Trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, Donald Trump cam kết tái định hình toàn diện chính sách đối ngoại của Mỹ theo hướng bảo hộ, tập trung vào lợi ích quốc gia, và xa rời các cam kết truyền thống với đồng minh. Từ việc giảm sự phụ thuộc vào các liên minh quân sự như NATO đến thương mại bảo hộ mạnh mẽ và duy trì lập trường cứng rắn với các quốc gia đối thủ, chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết” của Trump dự báo sẽ có tác động lớn đến trật tự thế giới và quan hệ quốc tế.
Thay đổi quan hệ với các đồng minh
Trong nhiệm kỳ đầu, Trump đã nhiều lần chỉ trích NATO và các đồng minh châu Âu vì cho rằng họ dựa vào Mỹ về an ninh quốc phòng mà không chia sẻ gánh nặng chi phí. Nếu tiếp tục đường lối này, Trump có thể tăng sức ép buộc các đồng minh NATO phải tăng ngân sách quốc phòng hoặc đối mặt với viễn cảnh Mỹ giảm dần sự hiện diện quân sự ở châu Âu. Trump cũng có thể tạo ra rào cản đối với sự hợp tác giữa Mỹ và các đồng minh khác, đặc biệt là tại Đông Á, nơi ông có thể giảm bớt cam kết với Hàn Quốc và Nhật Bản nếu họ không đồng ý với các điều kiện thương mại và quân sự của Mỹ.
Thương mại và chính sách bảo hộ
Trump dự kiến áp dụng chính sách bảo hộ mạnh mẽ với việc áp thuế cao lên hàng nhập khẩu từ các quốc gia mà ông cho là “lợi dụng” Mỹ. Chính sách thương mại này, với trọng tâm là gia tăng sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, sẽ ảnh hưởng lớn đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Trump đã tuyên bố kế hoạch áp thuế 10-20% lên các sản phẩm nhập khẩu từ hầu hết các nước và đặc biệt áp thuế 60% lên hàng hóa Trung Quốc, nhằm bảo vệ nền sản xuất trong nước. Mặc dù các biện pháp này có thể giúp tạo việc làm trong nước, chúng cũng có nguy cơ đẩy giá tiêu dùng lên cao và làm gia tăng căng thẳng thương mại.
Kết thúc xung đột và rút lui khỏi các điểm nóng
Trump cam kết sẽ kết thúc chiến tranh Nga-Ukraine trong vòng 24 giờ thông qua đàm phán với Nga và Ukraine. Trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Đông Âu, Trump có thể sử dụng ảnh hưởng của Mỹ để ép buộc Ukraine nhượng bộ trong các cuộc đàm phán với Nga. Ông cũng có thể giảm bớt viện trợ quân sự cho Ukraine, gây áp lực buộc Kiev phải đạt được một thỏa thuận hòa bình. Đồng thời, Trump có thể tiếp tục hướng tới việc giảm hiện diện quân sự của Mỹ tại Trung Đông, chỉ duy trì hợp tác với Israel và một số nước chủ chốt để đối phó với các nhóm vũ trang như Hezbollah và Hamas.
Lập trường cứng rắn với Trung Quốc
Trung Quốc được xem là đối thủ chiến lược hàng đầu của Mỹ dưới thời Trump. Trong nhiệm kỳ thứ hai, Trump dự kiến sẽ tiếp tục chính sách đối đầu với Trung Quốc, áp dụng các biện pháp cấm vận mới và áp thuế cao hơn lên hàng hóa Trung Quốc. Trump có thể tăng cường các biện pháp giám sát và hạn chế đầu tư từ Trung Quốc vào các ngành công nghiệp quan trọng tại Mỹ, đồng thời khuyến khích các quốc gia đồng minh ở châu Á Thái Bình Dương, như Nhật Bản và Hàn Quốc, thực hiện các chính sách đối đầu tương tự nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Bắc Kinh.
Thoái lui khỏi các hiệp ước quốc tế
Trump có thể rút Mỹ khỏi các hiệp ước và tổ chức quốc tế mà ông cho là không mang lại lợi ích cho nước Mỹ, chẳng hạn như Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và các cam kết trong Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Những hành động này nhằm mục đích giảm bớt các trách nhiệm quốc tế của Mỹ và tập trung nguồn lực vào các vấn đề trong nước. Tuy nhiên, việc Mỹ thoái lui khỏi các hiệp ước toàn cầu có thể làm giảm vai trò của Mỹ trên trường quốc tế và tạo ra khoảng trống cho các quốc gia khác, đặc biệt là Trung Quốc và Nga, gia tăng ảnh hưởng của họ.
Quan hệ đặc biệt với Israel và Trung Đông
Trump có kế hoạch duy trì và thậm chí mở rộng quan hệ đặc biệt với Israel, đồng thời cho phép chính quyền Israel hành động mạnh tay hơn trong việc chống lại các nhóm vũ trang như Hamas và Hezbollah. Sự hỗ trợ này có thể làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông, nhưng Trump cho rằng quan hệ đối tác vững mạnh với Israel là then chốt để duy trì sự ổn định và ngăn chặn các mối đe dọa khủng bố trong khu vực.
Phát triển năng lực quân sự và răn đe hạt nhân
Với mục tiêu “làm cho quân đội Mỹ mạnh nhất từ trước đến nay,” Trump cam kết hiện đại hóa quân đội và phát triển công nghệ quốc phòng tiên tiến, bao gồm hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome. Các sáng kiến này không chỉ nhằm củng cố khả năng quốc phòng của Mỹ mà còn tạo ra một sự răn đe mạnh mẽ đối với các đối thủ tiềm tàng, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh hạt nhân với Trung Quốc và Nga.
Tổng kết
Với chiến thắng trong cuộc bầu cử 2024 và nền tảng quyền lực vững chắc tại Quốc hội, Donald Trump có cơ hội thực hiện triệt để chiến lược “Nước Mỹ trên hết” trong nhiệm kỳ thứ hai. Đội ngũ nội các của ông, được xây dựng từ những nhân vật trung thành và cùng chí hướng, dự kiến sẽ thúc đẩy các chính sách đối nội mạnh mẽ như phục hồi kinh tế sản xuất, bảo vệ biên giới và an ninh nội địa. Đối với chính sách đối ngoại, Trump nhấn mạnh vào lợi ích quốc gia, giảm dần cam kết với các đồng minh truyền thống và thể hiện lập trường cứng rắn với các đối thủ chiến lược như Trung Quốc và Nga. Từ các thay đổi về thương mại đến quân sự, chính quyền Trump đặt mục tiêu đưa Mỹ vào một “thời kỳ hoàng kim” mới, tập trung vào phát triển nội lực và tăng cường quyền lực quốc gia.
Tuy nhiên, cách tiếp cận bảo hộ mạnh mẽ và các chính sách đơn phương của Trump có thể dẫn đến những thách thức lớn trong cả chính trị nội bộ lẫn ngoại giao quốc tế. Sự phân cực sâu sắc giữa các tầng lớp xã hội và phản ứng từ các đồng minh sẽ là những yếu tố quyết định đến thành công của Trump trong việc duy trì sự ổn định và thúc đẩy phát triển trong thời kỳ mà nước Mỹ đứng giữa nhiều biến động toàn cầu.
Tác giả: Đặng Phương Nam
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Tài liệu tham khảo
1. “Donald Trump’s historic win paves way for new ‘golden age.’” New York Post, November 2024, https://nypost.com/2024/11/06/opinion/donald-trumps-historic-win-in-2024-presidential-election-paves-way-for-new-golden-age/.
2. “Dự báo chính sách đối ngoại của Mỹ nếu ông Donald Trump thắng cử.” Dân trí, 3 November 2024, https://dantri.com.vn/the-gioi/du-bao-chinh-sach-doi-ngoai-cua-my-neu-ong-donald-trump-thang-cu-20241102231352126.htm. Accessed 6 November 2024.
3. Ioanes, Ellen. “How a second Trump presidency could reshape the world.” Vox, 5 November 2024, https://www.vox.com/2024-elections/382679/trump-foreign-policy-america-first-tariffs-nato-alliance.
4. Martichoux, Alix. “Balance of power: Who will control Congress in 2025?” WGN9, 5 November 2024, https://wgntv.com/news/politics/balance-of-power-who-will-control-congress-after-the-2024-election/.
5. Mathur-Ashton, Aneeta. “Senate Election Results: Republicans Take the Senate.” US News, 5 November 2024, https://www.usnews.com/news/politics/articles/senate-election-results-which-party-has-control.
6. “On Politics Newsletter.” The New York Times, https://www.nytimes.com/newsletters/signup/CN. Accessed 6 November 2024.
7. “Presidential Election Results: Trump Wins.” The New York Times, 2024, https://www.nytimes.com/interactive/2024/11/05/us/elections/results-president.html.
8. “The Republicans gain control of the Senate.” The Economist, November 2024, https://www.economist.com/united-states/2024/11/06/the-republicans-gain-control-of-the-senate.
9. Sabur, Rozina. “The loyalists Trump could pick for his new cabinet – who won’t abandon him this time.” The Telegraph, 6 November 2024, https://www.telegraph.co.uk/us/politics/2024/11/06/donald-trump-cabinet-team-election-2024-victory-white-house/?msockid=152efabd1a7f662c002bef9a1b7767a9.
10. Siders, David. “‘I Think We’re in Trouble’: Is There a Future for MAGA After Trump?” POLITICO, 4 November 2024, https://www.politico.com/news/magazine/2024/11/04/maga-trump-2024-elections-00185283.
11. Staff, POLITICO, and Amelia Davidson. “Who could be in Trump’s next Cabinet? Here are leading contenders.” Politico, 19 October 2024, https://www.politico.com/interactives/2024/potential-cabinets/trump-second-term-cabinet/. Accessed 6 November 2024.
12. Stanage, Niall. “5 takeaways as Trump wins White House for a second time.” The Hill, November 2024, https://thehill.com/homenews/campaign/4975849-trump-harris-2024-presidential-run/.
13. Trump, Donald. “2024 GOP PLATFORM MAKE AMERICA GREAT AGAIN!” rncplatform, 2024, https://rncplatform.donaldjtrump.com/?_gl=1*k3gc5r*_gcl_au*MTIwOTM0Mzk3MS4xNzMwODg1ODI4&_ga=2.102396993.1153005464.1730885828-432322382.1730885828.
14. Trump, Donald J. “Platform | Donald J. Trump For President 2024.” Donald Trump for President, https://www.donaldjtrump.com/platform. Accessed 6 November 2024.
15. “US Election: Donald Trump declares victory; makes forceful comeback.” Odishativ, 6 November 2024, https://odishatv.in/news/international/us-election-donald-trump-declares-victory-makes-forceful-comeback-248213.
16. “What Does Donald Trump’s Win Mean for America? Newsweek Writers’ Verdicts.” Newsweek, November 2024, https://www.newsweek.com/donald-trump-election-win-america-newsweek-writers-verdict-1981107.
17. “What GOP control of House and Senate could mean for a Trump presidency.” ABC News, 5 November 2024, https://www.msn.com/en-us/news/politics/what-gop-control-of-house-and-senate-could-mean-for-a-trump-presidency/ar-AA1tAPWE?ocid=BingNewsSerp.
18. “Where Donald Trump stands on 10 key policy issues, from tax to Israel.” BBC, 22 October 2024, https://www.bbc.com/news/articles/c2l1qd1nwnjo. Accessed 6 November 2024.
