Bài viết với tiêu đề “Cuộc phản công mùa đông của Putin” (Putin’s winter offensive) của tác giả Michael Whitney đưa ra những bình luận về ý định phản phản công Ukraine vào mùa đông sắp tới. Việc kêu gọi 300.000 quân dự bị của tổng thống Nga Vladimir Putin đã đặt nền móng cho một cuộc căng thẳng leo thang trong cuộc chiến Nga – Ukraine. Tác giả cho rằng sự leo thang giao tranh sẽ khiến Ukraine bị thiệt hại nặng nề và có khả năng dẫn đến một cuộc đối đầu trực tiếp giữa Mỹ và Nga. Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung chi tiết bài viết dưới đây.
“Cả người Nga và người Ukraine bị thiệt mạng trong cuộc chiến này. Không những thế, nhiều gia đình trên thế giới cũng chịu hậu quả, nhiều doanh nghiệp phải phá sản vì thiệt hại kinh tế và nguy cơ hủy diệt bởi vũ khí hạt nhân gia tăng. Tất cả điều này đều do chính phủ Hoa Kỳ thực hiện” Twitter @KimDotcom.
Chiến tranh ủy nhiệm là cuộc chiến được ủng hộ, thúc đẩy bởi một thế lực lớn mà họ không cần tham gia trực tiếp.
Chiến trường Ukraine đã được dự đoán bởi sự leo thang từ trước từ phía Nga. Ngày 21/9, trong bài diễn văn trước toàn quốc, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã huy động 300.000 quân nhân dự bị để phục vụ Nga trong cuộc chiến này.
Trong những tuần gần đây, quân đội Nga đã phải chịu tổn thất vì thiếu lực lượng. Đơn giản là người Nga không đủ quân lực chiến đấu nhằm thực hiện nhiệm vụ hay bảo vệ những vùng rộng lớn mà Moscow đã sáp nhập gần đây. Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga không được vạch ra để chiếm giữ hay chiếm đóng những vùng lãnh thổ rộng lớn của Ukraine. Bản chất của chiến dịch này là xác định vị trí và loại bỏ các lực lượng Ukraine đã bắn phá và giết hại người dân tộc Nga sinh sống ở miền đông Ukraine.
Sau nhiều cuộc chạm trán với các các tiểu đoàn tiến công do NATO huấn luyện, Nga rất cần quân tiếp viện để đẩy lùi lực lượng Ukraine và thiết lập vùng đệm an ninh xung quanh khu vực mới chiếm đóng. Những nhà phê bình quân sự xem việc thiếu hụt quân lực của Nga là dấu hiệu cho nền quân sự đang suy yếu. Nhưng trên thực tế, Moscow đang thích ứng linh hoạt với tính huống cả hai bên tiếp tục gia tăng mức độ nguy hiểm. Đoạn trích từ một bài đăng của Big Serge cho biết những gì đang diễn ra tại đây:
Trong các tuyên bố về cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, ít ai tin rằng Nga có ý định chinh phục Ukraine với số quân ít hơn 200.000 người. Thật vậy, các nhà quan sát cho thấy trên thực tế quân đội Nga đã bị áp đảo ngay từ ngày đầu tiên vào chiến sự. Theo cam kết, Nga sẽ cho lực lượng viễn chinh dưới 200.000 quân nhân, mặc dù gần đây lực lượng tích cực chiến đấu tiền tuyền không đủ.
Mô hình triển khai lực lượng của Nga khá độc đáo khi kết hợp “lính đánh thuê”, lực lượng quân đội nòng cốt tinh nhuệ với nhóm quân nhân dự bị thực hiện nghĩa vụ quân sự hàng năm. Việc chuyển đổi từ kế hoạch huy động của Liên Xô sang kế hoạch huy động nhỏ hơn, đơn giản hơn, sẵn sàng, chuyên nghiệp là một phần quan trọng của chế độ thắt lưng buộc bụng kiểu tân tự do trong suốt nhiệm kỳ của Putin.
…Quân lực theo dạng hợp đồng của Nga có thể hoàn hoàn nhiều việc khác. Về quân sự, lực lượng này có thể phá hủy các cơ sở quân sự của Ukraine, tàn phá bằng pháo binh, tấn công vào các khu tập kết tại vùng Donbas và hủy hoại khả năng gây chiến của Ukraine. Tuy nhiên, lực lượng duy trì bằng độ tinh anh, dưới sự chỉ huy, kiểm soát này không thể tiến hành chiến tranh kéo dài nhiều năm để chống lại kẻ địch đông hơn họ 4 lần.
Nga cần triển khai thêm lực lượng cần thiết. Để đáp ứng điều này, họ cần tăng thêm chi tiêu để huy động số quân tham gia. Nga có hàng triệu người trong hàng ngũ dự bị, rất nhiều thiết bị tồn kho. Năng lực sản xuất trong nước của họ bị đánh giá thấp bởi tài nguyên thiên nhiên và tiềm năng sản xuất của khối Á - Âu. Nhưng hãy nhớ “vận động quân sự giờ đây cũng tương tự vận động chính trị”(“Chính trị bằng các phương tiện khác; Putin và Clausewitz”, Big Serge Thoughts, Substack).
Những người chỉ trích Nga tất nhiên sẽ bác bỏ lời giải thích vô nghĩa này. Mặc dù vậy, việc kêu gọi 300.000 quân nhân dự bị cho thấy các tướng lĩnh của Putin nhận ra họ không thể đạt được các mục tiêu chiến lược của mình với một “lực lượng viễn chinh” thay đổi tùy theo khu vực địa lý. Và Nga đang tăng cường lực lượng vào thời điểm công chúng ủng hộ Putin lên đến 77%. Trước đó, một cuộc vận động bị lên án và nhận được sự phản đối từ công chúng thì hiện nay đa số người Nga hoàn toàn ủng hộ chính sách của Putin. Đơn giản hơn, Putin đã lấy được lòng tin và tin thần của người dân Nga. Ông đã thuyết phục họ rằng đất nước, truyền thống, văn hóa và đời sống của họ đang đối diện với mối đe dọa hiện hữu chưa từng có trước đó. Thông tin khác từ Big Serge cho biết:
“Putin và những người thân cận của ông đã hình dung cuộc chiến Nga - Ukraine sẽ nổ ra ngay từ đầu. Tuy nhiên, hầu hết người Nga đều hiểu điều này khó xảy ra…
Những gì đã xảy ra kể từ ngày 24 tháng 2 là đáng chú ý. Cuộc chiến hiện sinh vì dân tộc Nga đã trở thành hiện thực với công dân nước này. Các biện pháp trừng phạt, tuyên truyền chống Nga (xem toàn bộ quốc gia là “kẻ hung tợn (Orcs)”) đã khiến người Nga nghi ngờ cuộc chiến và tỷ lệ ủng hộ Putin đã tăng vọt. Giả thuyết của phương Tây khi cho rằng người Nga sẽ ủng hộ chính phủ đã bị thay đổi. Vì các video cho thấy cảnh tra tấn tù binh Nga, binh lính Ukraina gọi điện cho người mẹ ở Nga rằng con trai của họ đã chết, trẻ em Nga bị giết hại do pháo kích ở vùng Donstek. Điều này đã cho thấy Ukraine là quốc gia “bị quỷ ám” phải được “thanh tẩy” bằng chất nổ. Chính phủ Ukraine (trong các tweet hiện đã bị xóa) tuyên bố công khai rằng người Nga có xu hướng tàn bạo vì họ là một chủng tộc lai dòng máu châu Á” (Big Serge, Substack).
Tóm lại, phương tiện truyền thông và tầng lớp chính trị đã khiến Putin dễ thuyết phục người Nga theo cánh tả là các quốc gia phương Tây do Mỹ dẫn đầu xem thường mọi thứ của Nga và quyết tâm tiêu diệt họ và chinh phục người dân của họ. Putin cho biết:
Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng sự thiếu kiên nhẫn và quyết tâm duy trì sự thống trị của phương Tây là nguyên nhân thực sự của cuộc chiến mà họ đang tiến hành chống lại Nga. Họ không muốn chúng ta tự do, họ muốn chúng ta trở thành thuộc địa. Họ không muốn hợp tác bình đẳng, họ muốn đàn áp. Họ không muốn chúng ta nhìn nhận xã hội tự do mà họ muốn chúng ta là kẻ nô lệ vô hồn… Tôi xin nhắc lại trong quá khứ tham vọng thống trị thế giới của họ đã nhiều lần thất bại trước lòng dũng cảm và sự kiên cường của dân tộc chúng ta. Nước Nga sẽ luôn là nước Nga. Chúng ta sẽ không ngừng bảo vệ các giá trị và Tổ quốc của chúng ta.
Chúng tôi chưa bao giờ đồng ý và chẳng bao giờ đồng ý với chủ nghĩa dân tộc chính trị và phân biệt chủng tộc. Nếu không phải là nạn phân biệt chủng tộc thì “nỗi sợ người Nga” đang lan rộng khắp thế giới là do đâu? Nếu không phải là phân biệt chủng tộc thì điều gì tạo nên niềm tin vào giáo điều phương Tây là nền văn hóa tân tự do, là hình mẫu cho toàn thế giới noi theo?
Ngày nay, chúng ta đang chiến đấu để không có chuyện gì xảy ra với bất cứ ai rằng nước Nga, dân tộc chúng ta, ngôn ngữ của chúng ta, văn hóa của chúng ta bị xóa sổ khỏi lịch sử. Ngày nay, chúng ta cần xã hội thống nhất dựa trên chủ quyền, tự do sáng tạo và công lý. Giá trị của chúng ta là nhân văn, lòng nhân từ và lòng trắc ẩn”(Bài phát biểu về việc gia nhập các khu vực mới vào Nga, Vladimir Putin, Unz Review).
Theo Putin, phương Tây muốn cưỡng đoạt Nga, nô dịch người dân và tạo ra một thuộc địa mà những kẻ chuyên chế và những kẻ trục lợi ngoại bang bòn rút của cải. Cuộc tấn công không ngừng của truyền thông nhắm vào các vận động viên, học giả, nhà khoa học, nhạc sĩ và thậm chí là doanh nhân người Nga chỉ củng cố thêm cho quan điểm rằng những thường dân Nga đang bước vào ranh giới của liên minh phương Tây bạo lực và mất kiểm soát, cố tình gây ra những cái chết ở Nga tương tự ở Iraq, Libya, Afghanistan và vô số quốc gia khác. Công chúng ngày càng tin của Putin nhấn mạnh thực tế người Nga nghĩ rằng mối đe dọa là có thật và phải tham gia cuộc chiến. Big Serge cho biết thêm:
“Putin.. đã sáp nhập vành đai phía đông cũ của Ukraina. Điều này đã biến chiến tranh thành cuộc đấu tranh tồn tại một cách hợp pháp. Những cuộc tiến quân về phía đông Ukraina hiện nay trong mắt người Nga là cuộc tấn công vào lãnh thổ chủ quyền của Nga và nỗ lực phá hoại sự toàn vẹn lãnh thổ của Nga. Cuộc thăm dò gần đây cho thấy đa phần người Nga ủng hộ việc bảo vệ những vùng lãnh thổ mới này bằng bất cứ giá nào” (Substack).
Tốc độ sáp nhập bốn vùng ở Ukraina của Putin cho thấy mục đích thực sự đã vượt xa việc mở rộng biên giới về phía tây của Nga. Lý do khiến Putin vội vàng là thay đổi các quy tắc giao kết. Chiến dịch quân sự đặc biệt là sự khác biệt với việc bảo vệ lãnh thổ có chủ quyền của riêng một người. Nói cách khác, mục đích thực sự của cuộc trưng cầu là Nga sẽ đáp trả dữ dội trước cuộc tấn công của Ukraine. Serge cho rằng:
Họ đã đạt được sự đồng thuận chính trị nhằm huy động lực lượng đông hơn. Giờ đây, cần thực hiện đồng thuận này trong thế giới của “nắm đấm, ủng, đạn, máu và sắt.”
… Nga đang tập trung cho một cuộc tấn công và leo thang mùa đông. Họ cũng tham gia vào cuộc giao dịch thương mại có tính toán trong đó họ từ bỏ không gian để đổi lấy thời gian và thương vong của người Ukraine. Nga tiếp tục rút lui khi các vị trí chiếm đóng đối mặt với số quân Ukraina áp đảo, tuy nhiên, việc rút quân ra khỏi vùng nguy hiểm được Nga thực hiện rất cẩn thận.
Nga có thể tiếp tục rút quân trong những tuần tới, họ sẽ rút các đơn vị pháo binh, không quân, và làm tổn thất kho thiết bị cũng như quân lực của Ukraina. Họ tập trung các thiết bị mới ở Belgorod, Zaporizhia và Crimea. Kỳ vọng của tôi vẫn như vậy: Nga rút quân từng đợt cho đến khi mặt trận ổn định vào khoảng cuối tháng 10, tiếp theo là tạm ngưng hoạt động cho đến khi địa hình đóng băng, sau đó sẽ leo thang căng thẳng và thực hiện một cuộc tấn công vào mùa đông của Nga - một dịp để hoàn tất việc chuẩn bị đủ quân số.
Điện Kremlin có lẽ đang bình tĩnh lạ thường…. Sự khác biệt giữa chủ nghĩa khắc kỷ của Điện Kremlin và mặt trận dần “nguội đi”. Có lẽ Putin và tổng tham mưu Nga thực sự không đủ năng lực, lực lượng dự bị của Nga không khác gì những kẻ bước đi “chệnh choạng” vì không có kế hoạch.
Hoặc có lẽ, những người con của Nga sẽ đáp lại tiếng gọi của đất mẹ như Trận Poltava năm 1709, Cuộc chiến tranh vệ quốc năm 1812 và trận Moskva 1941.
“Khi bầy sói một lần nữa rình mò trước cửa, con gấu già lại vùng lên để chiến đấu” (Big Serge, Substack).
Điểm mấu chốt: Nga hiện đã đặt nền móng cho cuộc xung đột lớn hơn và bạo lực hơn. 300.000 quân dự bị đã được triệu tập, một lượng lớn khí tài quân sự đang được chuyển đến mặt trận, và dư luận ủng hộ hoàn toàn nỗ lực chiến tranh. Tất cả cho thấy một sự leo thang trong cuộc giao tranh sẽ khiến phần lớn Ukraine trở thành đống đổ nát trong khi đẩy Washington và Moscow tiến gần hơn đến một cuộc đối đầu trực tiếp.
Tác giả: Michael Whitney
Biên dịch: Tuệ Lam
Về tác giả
Michael Whitney là một nhà phân tích xã hội và địa chính trị nổi tiếng tại Washington. Ông bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một nhà báo độc lập vào năm 2002. Và ông cũng là tham gia nghiên cứu cho Trung tâm Nghiên cứu Toàn cầu hóa (CRG).
