Bối cảnh thế giới và Việt Nam năm 2025
Thế giới năm 2025 tiếp tục chứng kiến nhiều biến động phức tạp với nhiều bất ổn và xung đột. Các cuộc xung đột quân sự vẫn tiếp diễn khiến căng thẳng toàn cầu leo thang và địa chính trị bất ổn tại nhiều khu vực. Các điểm nóng chính bao gồm Nga – Ukraine, Israel-Hamas và một số nước láng giềng. Mặc dù, sau khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những bước đi nhằm chấm dứt xung đột Nga – Ukraine thông qua đàm phán [1], nhưng khác biệt giữa hai bên vẫn còn rất lớn và triển vọng hòa bình tại khu vực này vẫn còn mờ nhạt. Tình hình Trung Đông thậm chí ngày càng bất ổn hơn khi xung đột quân sự không chỉ giới hạn ở dải Gaza, mà còn lan rộng sang các quốc gia trong khu vực. Các cuộc tấn công của Israel vào Iran và trả đũa của Iran hồi tháng 6 [2], và Qatar [3] hồi tháng 9 càng khiến tình hình Trung Đông leo thang. Bên cạnh đó, mặc dù Israel và Hamas đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn vào tháng 10, đến nay hai bên vẫn thường xuyên cáo buộc đối phương vi phạm thỏa thuận. Những điều này khiến tình hình bất ổn địa chính trị trên toàn cầu tiếp tục tiếp diễn và thậm chí ngày càng nghiêm trọng. Các giải pháp thúc đẩy hòa bình kém hiệu quả cũng đặt ra những ngờ vực và sự không chắc chắn đối với tương lai chung của toàn thế giới và tạo ra những tiền lệ cho xu hướng sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế sau này.
Trên mặt trận kinh tế, sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống Trump cùng chính sách “nước Mỹ trên hết” đánh dấu sự trở lại của chủ nghĩa bảo hộ trong quan hệ kinh tế quốc tế với thuế quan là công cụ chiến lược. Chiến tranh thương mại không còn chỉ áp dụng cho đối thủ số 1 là Trung Quốc mà dành cho bất kể quốc gia nào có sự chênh lệch thương mại đáng kể với Mỹ. Đặc biệt, ngày 2/4, Tổng thống Trump đã công bố chính sách thuế quan mới áp dụng cho tất cả hàng hóa nhập khẩu và mức cao hơn dành cho các đối tác thương mại lớn (trong đó có Việt Nam) [5].
Tổng thống Trump công bố mức thuế đối ứng dành cho hàng hóa nhập khẩu các nước, ảnh: Brendan Smialowski/AFP via Getty Images
Trong khi đó, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại bối cảnh kinh tế và công nghệ toàn cầu. Việc ứng dụng AI trong các hoạt động kinh tế ngày càng trở nên phổ biến đồng thời cũng đặt ra những thách thức về quản trị lực lượng lao động và sự chênh lệch trong khả năng tiếp cận các công nghệ AI bao gồm phần cứng, phần mềm và nhất là dữ liệu liên quan, giữa những nước đi đầu, những nước mới nổi và đang phát triển. Hơn nữa, sự bùng nổ của kỷ nguyên AI cũng đặt ra những thách thức về các vấn đề an ninh mạng và pháp lý ở cấp độ toàn cầu[6]. Sự giao thoa giữa công nghệ và an ninh quốc gia trở thành một đặc điểm xác định của địa chính trị hiện đại và các mối đe dọa liên quan các chiến dịch thông tin sai lệch và gián điệp mạng sẽ đòi hỏi các phản ứng quốc tế phối hợp. Lĩnh vực bán dẫn đã trở thành đấu trường cạnh tranh gay gắt của sự cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Cuộc chạy đua giữa hai cường quốc đã tạo ra những dấu hiệu về sự phân mảnh và chia rẽ trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu, làm giảm cơ hội tham gia của các quốc gia khác trong khi đây là một lĩnh vực cốt lõi và sẽ định hình nền kinh tế cấp cao của toàn bộ các quốc gia trên thế giới trong tương lai.
Ngoài ra, các yếu tố an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, khủng hoảng di cư, an ninh mạng cũng ngày càng phức tạp và có ảnh hưởng ngày càng tăng đến toàn cầu và từng quốc gia.
Tất cả những yếu tố này tạo nên một thế giới bất ổn và căng thẳng trên mọi lĩnh vực.
Trong nước, năm 2025 là năm quan trọng, có ý nghĩa đặc biệt đối với Việt Nam, đánh dấu kỷ niệm 95 thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam, 80 năm thành lập nước và 50 năm ngày thống nhất đất nước. Đây cũng là năm cuối cùng để đích thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, chuẩn bị cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Năm 2025 cũng chứng kiến sự thay đổi lớn của đất nước với hành trình “sắp xếp lại giang sơn”, được xem là bước chuyển mình mạnh mẽ, hướng đến sự phát triển lâu dài và phồn thịnh của dân tộc.
Trong thế giới phụ thuộc lẫn nhau như ngày nay, sự ổn định và phát triển của các quốc gia đều không thể tách rời môi trường khu vực và quốc tế bên ngoài và ngược lại. Việt Nam đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới, đưa đất nước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, đòi hỏi công tác đối ngoại bên cạnh giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác với tất cả các nước, các đối tác, tạo lập vị thế, cũng đặt nhiệm vụ trọng tâm là phục vụ đắc lực cho mục tiêu tăng trưởng.
Định hướng đường lối đối ngoại trong năm 2025
Tại hội nghị Tổng kết công tác ngành ngoại giao năm 2024 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giao 5 nhiệm vụ trọng tâm cho ngoại giao năm 2025. Thủ tướng nhấn mạnh năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm “tăng tốc, bứt phá”, hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra theo Nghị quyết Đại hội XIII và đề nghị toàn ngành ngoại giao tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm bao gồm: (1) phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế ít nhất là 8% và phấn đấu cao hơn; (2) giữ vững và củng cố môi trường đối ngoại hòa bình, ổn định, thúc đẩy quan hệ với tất cả các nước theo hướng sâu sắc, bền vững, đặc biệt là với các nước lớn, láng giềng và bạn bè truyền thống; (3) góp phần mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực công nghệ và công nghiệp mới như: chip bán dẫn, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, blockchain, công nghiệp văn hóa, giải trí, y sinh học, năng lượng mới, vật liệu mới…; (4) Hoàn thành việc tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ từ các cơ quan đối ngoại của Đảng và Quốc hội, Củng cố và đẩy mạnh 3 trụ cột: Đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nhân dân; và (5) xây dựng và thực hiện đề án cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, củng cố, tăng cường tiềm lực cơ sở vật chất trong và ngoài nước của ngành ngoại giao[7].
Tiếp đó, ngày 24/1/2025, Nghị quyết 59-NQ/TW [8] đã được ban hành, khẳng định hội nhập quốc tế là sự nghiệp của toàn dân tộc, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Trong đó, tinh thần xuyên suốt của Nghị quyết là hội nhập quốc tế là động lực chiến lược trên cơ sở nội lực có vai trò quyết định, gia tăng nội lực đi đôi với tranh thủ ngoại lực, gắn kết chặt chẽ hội nhập với bảo vệ lợi ích quốc gia, vừa hợp tác, vừa đấu tranh. Đặc biệt là xác định rõ tư duy và cách tiếp cận mới về hội nhập quốc tế: chuyển từ tư duy tiếp nhận sang tư duy đóng góp, từ hội nhập chung sang hội nhập đầy đủ, từ vị thế một quốc gia đi sau sang trạng thái một quốc gia vươn lên, tiên phong vào những lĩnh vực mới. Nghị quyết cũng nhấn mạnh quan điểm: “Cùng với việc tăng cường quốc phòng, an ninh, đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên và phải phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại, kết hợp với quốc phòng-an ninh trong việc bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa”.
Nhìn lại công tác đối ngoại của Việt Nam 2025
Trong năm 2025, Việt Nam đã triển khai các hoạt động đối ngoại, ngoại giao một cách tích cực, chủ động và toàn diện trên nhiều cấp độ, từ đó mở rộng không gian phát triển và kiến tạo những cơ hội mới cho các đột phá chiến lược của đất nước.
Ngoại giao cấp cao
Các hoạt động ngoại giao cấp cao đã diễn ra vô cùng sôi động là xuyên suốt trong năm 2025, và mang lại nhiều kết quả ấn tượng. Tính đến tháng 11/2025, Việt Nam đã tiến hành rất nhiều hoạt động đối ngoại cấp cao, trong đó có hơn 30 chuyến thăm tới các nước và tham dự các hội nghị đa phương, trên khắp các châu lục, gấp 1.5 lần so với hai năm gần đây (21 chuyến thăm năm 2024 và 22 chuyến thăm 2023). Đặc biệt, trong năm 2025, với 3 sự kiện quan trọng là Lễ kỷ niệm 50 Năm Giải phóng miền Nam – Thống nhất đất nước, Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh và Lễ ký Công ước LHQ chống tội phạm mạng tại Hà Nội, Việt Nam đã đón tiếp rất nhiều đoàn ngoại giao đến từ các quốc gia trên toàn thế giới.
Một trong những chuyến thăm nổi bật của năm là chuyến thăm của Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 4 nhân dịp kỷ niệm 75 năm thiết thập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ 4 của ông Tập Cận Bình trên cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước Trung Quốc; là chuyến thăm thứ hai trong nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã chia sẻ “chuyến thăm có ý nghĩa chiến lược, tác động lâu dài đến sự phát triển của quan hệ Việt – Trung trong bối cảnh hai nước đều đang bước vào kỷ nguyên mới, thời đại phát triển mới”. Chuyến thăm cũng thể hiện sự coi trọng mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp đối với quốc gia láng giềng Việt Nam của Đảng và Nhà nước Trung Quốc trong bối cảnh cuộc chiến thuế quan căng thẳng do Tổng thống Trump khởi xướng trước đó không lâu.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng Bí Thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình (Ảnh: Thống Nhất /TTXVN)[9]
Tháng 5, theo lời mời của Tổng thống Vladimir Putin, Tổng bí thư Tô Lâm đã có chuyến thăm chính thức tới Liên bang Nga và dự lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại [10]. Trong chuyến thăm và làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tham dự dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng tại Quảng trường Đỏ, và tiến hành hội đàm với Tổng thống Nga Putin, chứng kiến Lễ trao các văn kiện hợp tác, phát biểu với báo chí và hội kiến với nhiều lãnh đạo cấp cao khác của Liên Bang Nga. Các bộ ngành hai nước đã ký gần 20 văn kiện hợp tác trong đó đặt nền móng cho thỏa thuận hợp tác khôi phục dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam.
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)
Tháng 10 năm 2025, Tổng thư Tô Lâm cũng đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và tham dự Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm thành lập Đảng Lao động Triều Tiên[11].
Chuyến thăm của lãnh đạo cao nhất của Việt Nam tới Nga và Triều Tiên một lần nữa khẳng định đường lối ngoại giao độc lập, tự chủ của Việt Nam, không chịu tác động bởi bất kỳ yếu tố ngoại cảnh nào, đồng thời khẳng định Việt Nam là người bạn thủy chung, nghĩa tình đối với các nước bạn bè truyền thống cũng như cộng đồng quốc tế.
Không dừng lại ở các chuyến thăm chính thức, hoạt động đối ngoại cấp cao cũng diễn ra sôi động bên lề các sự kiện ngoại giao đa phương. Trong đó, nổi bật là cuộc tiếp xúc ngắn giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính với Tổng thống Donald Trump trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN – Mỹ tại thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia) tháng 10 vừa qua [12]. Tại cuộc tiếp xúc, hai nhà lãnh đạo thống nhất quan tâm thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện (ĐTCLTD) vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững giữa Việt Nam và Mỹ ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, trong đó có việc sớm ký kết Hiệp định thương mại đối ứng giữa Việt Nam và Mỹ theo hướng công bằng, bình đẳng, thúc đẩy đầu tư của Mỹ vào Việt Nam. Thủ tướng cũng đã trân trọng chuyển lời mời Tổng thống Trump tới thăm Việt Nam của Tổng Bí thư Tô Lâm và các nhà lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Tổng thống Trump đã vui vẻ nhận lời, cho biết ông cũng rất mong muốn và sẽ thu xếp thời gian đến thăm Việt Nam. Cuộc gặp bên lề Hội nghị ASEAN – Mỹ giữa hai nhà lãnh đạo dù ngắn nhưng thể hiện sự hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau và thống nhất tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ, thực chất, hiệu quả Quan hệ ĐTCLTD giữa hai nước.
Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Donald Trump tại Malaysia hôm 26/10. Ảnh: VGP (VNExpress) [13]
Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN 47 và các hội nghị liên quan, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã gặp nhiều lãnh đạo các đối tác khác như Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone, Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae, Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn, Phó chủ tịch Ngân hàng Thế giới Carlos Felipe Jaramillo và Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) Gianni Infantino.
Cũng trong tháng 10, nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Hàn Quốc, Chủ tịch nước Lương Cường cũng đã có một loạt các hoạt động tiếp xúc với lãnh đạo các nền kinh tế APEC, trong đó có Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và lãnh đạo các quốc gia Canada, Thái Lan, Singapore, Australia và New Zealand [14].
Bên cạnh các nước lớn, Việt Nam đã chú trọng và tiếp cận ngoại giao đến toàn bộ các khu vực trên thế giới từ châu Á, châu Phi, châu Âu đến Trung Đông. Tổng Bí thư Tô Lâm trong năm qua đã tới thăm và làm việc tại nhiều quốc gia như Anh, Phần Lan, Bulgaria, Kazakhstan, Azerbaijan, Belarus…[15] Trong chuyến thăm tới Vương Quốc Anh hồi tháng 10, quan hệ song phương Việt Nam – Anh đã chính thức được nâng tầm lên ĐTCLTD. Tháng 8, Chủ tịch nước Lương Cường cũng đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới hai đối tác ở châu Phi là Ai Cập và Angola[16]. Gần đây nhất, tháng 11 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã thăm chính thức tới Kuwait và Algeria, trong khuôn khổ chuyến thăm, Việt Nam và Kuwait đã chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược[17].
Các hoạt động đối ngoại cấp cao đã mang lại nhiều kết quả tích cực, có tầm quan trọng chiến lược và lâu dài, nhất là việc nâng tầm, nâng cấp quan hệ với các đối tác chủ chốt và đưa quan hệ đi vào chiều sâu, hiệu quả. Chỉ tính riêng năm 2025, Việt Nam đã nâng cấp lên quan hệ ĐTCLTD với 5 quốc gia (New Zealand, Indonesia, Singapore, Thái Lan, và Vương quốc Anh), Đối tác Chiến lược với 9 quốc gia (Cộng Hòa Séc, Thụy Sĩ, Ba Lan, Kazakhstan, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Phần lan, Kuwait và Algeria) và thêm 1 Đối tác toàn diện với Ai Cập. Qua đó tạo dựng khuôn khổ quan hệ với nhiều đối tác, không chỉ các nước láng giềng và bạn bè truyền thống, mà các nước trên toàn thế giới. Đặc biệt, với việc nâng cấp quan hệ ĐTCLTD với Anh, Việt Nam đã đánh dấu thiết lập quan hệ ĐTCLTD với toàn bộ 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an LHQ.
Việt Nam vẫn tiếp tục phát huy đường lối “đa phương hóa, đa dạng hóa” quan hệ quốc tế với việc tiếp tục mở rộng quan hệ ngoại giao với các nước trên thế giới. Ngày 24/9, tại Trụ sở Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc
(LHQ) ở New York, Việt Nam và Tuvalu chính thức thiết lập thêm quan hệ ngoại giao [18], nâng tổng số các nước có quan hệ ngoại giao với Việt Nam lên 195 quốc gia. Tính đến nay, Việt Nam có quan hệ ngoại giao chính thức với 195/200 nước trên thế giới, đặc biệt, Việt Nam trở thành một trong số ít các quốc gia trên thế giới thiết lập quan hệ ngoại giao với tất cả các nước thành viên LHQ (hiện có 193 thành viên). Các mối quan hệ song phương ngày càng đi vào chiều sâu, và thực chất, có khuôn khổ quan hệ với 42 quốc gia, trong đó có 14 ĐTCLTD và 14 Đối tác chiến lược.
Thành công trong việc nâng cấp mối quan hệ với nhiều đối tác cho thấy uy tín và vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao, được bạn bè quốc tế coi trọng, tín nhiệm mong muốn thúc đẩy quan hệ sâu sắc hơn với Việt Nam. “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” không chỉ là lời nói đơn phương từ Việt Nam, mà là sự công nhận của bạn bè quốc tế.
Ngoại giao láng giềng
Công tác Ngoại giao Láng giềng là một điểm sáng trong hoạt động đối ngoại của Việt Nam năm 2025, trong đó nổi bật là việc nâng cấp, nâng tầm, làm sâu sắc quan hệ hợp tác với 3 đối tác quan trọng trong ASEAN là Indonesia, Singapore và Thái Lan. Những khuôn khổ này không chỉ tăng chiều sâu hợp tác trên các lĩnh vực, mà còn góp phần kiến tạo môi trường ổn định khu vực, nơi Việt Nam đóng vai trò chủ động, kiến tạo và kết nối.
Tháng 3, trong chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm đến 2 đối tác Indonesia và Singapore[19], Việt Nam đã cùng lúc nâng cấp quan hệ với hai quốc gia này, từ đó làm sâu sắc hơn quan hệ hữu nghị của Việt Nam với hai nước, thúc đẩy đoàn kết trong ngôi nhà chung ASEAN. Cho đến nay, Việt Nam là nước duy nhất trong ASEAN mà Indonesia và Singapore thiết lập quan hệ ĐTCLTD. Tháng 5, Việt Nam tiếp tục nâng cấp quan hệ ĐTCLTD với một đối tác ASEAN khác – Thái Lan, nhân dịp Thủ tướng Vương quốc Thái Lan Paetongtarn Shinawatra thăm chính thức Việt Nam[20].
Tháng 4 năm 2025, Chủ tịch nước Lương Cường cùng Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam đã có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Lào[21]. Đây là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường trong năm 2025 và cũng là chuyến thăm Lào đầu tiên của ông trên cương vị người đứng đầu Nhà nước, thể hiện sự nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi Lào và quan hệ Việt Nam – Lào là một trong những ưu tiên hàng đầu trong việc triển khai chính sách đối ngoại.
Chủ tịch nước Lương Cường hội kiến Thủ tướng Chính phủ Lào Sonexay Siphandone. Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN
Công tác Ngoại giao láng giềng năm 2025 tiếp tục khẳng định tầm quan trọng và sự ưu tiên đối với quan hệ với các nước láng giềng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam, các nước láng giềng là đối tác hàng đầu trong hợp tác phát triển, bảo vệ chủ quyền, giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định và tạo động lực cho hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào khu vực cũng như thế giới.
Ngoại giao Nghị viện
Trong năm qua, Quốc Hội Việt Nam đã đón nhiều Đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội/Nghị viện các nước thăm và làm việc tại Việt Nam, trong đó có Chủ tịch Quốc hội Cuba, Chủ tịch Thượng viện Quốc hội Cộng hòa Séc, Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc, Chủ tịch Hạ viện Malaysia, chủ tịch Hạ viện Nga… Ở chiều ngược lại, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn cũng có nhiều chuyến thăm tới các đối tác như Uzbekistan, Armenia, Morocco, Thụy Sĩ… góp phần đưa quan hệ giữa Việt Nam với các nước bạn nói chung, Quốc hội Việt Nam và Quốc hội/Nghị viện các nước nói riêng ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất. Đặc biệt, hồi tháng 4, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã tham dự và phát biểu tại Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới (IPU) lần thứ 150 [22], khẳng định Quốc hội Việt Nam sẽ đồng hành cùng các nghị viện trên thế giới, hiện thực hóa những mục tiêu cao cả vì một thế giới hòa bình, phát triển bền vững, công bằng và tốt đẹp hơn cho toàn thể nhân loại.
Ngoại giao kinh tế
Được xác định là một trong những mục tiêu hàng đầu của công tác đối ngoại 2025, ngoại giao kinh tế được triển khai mạnh mẽ, chủ động và mang lại nhiều kết quả quan trọng, trực tiếp ảnh hưởng đến tình hình kinh tế của đất nước.
Trong đó nổi bật là quá trình chủ động, tích cực và nhanh chóng đàm phán về thuế với Mỹ, thành công giảm mực thuế hàng nhập khẩu từ Việt Nam sang Mỹ từ 46% xuống 20%[23]. Ngay khi chính truyền Trump công bố mức thuế đối ứng với các nền kinh tế trên toàn cầu, Việt Nam đã thể hiện bản lĩnh kiên cường và chủ động phản ứng để bảo vệ lợi ích của quốc gia. Đặc biệt, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Trump ngay ngày 4/4 (chỉ một ngày sau khi ông Trump công bố chính sách thuế), tạo tiền đề cho quá trình đàm phán tiếp theo của Việt Nam. Việt Nam là một trong những nước đầu tiên mà Mỹ chấp nhận đàm phán. Việt Nam và Mỹ đã tổ chức nhiều phiên đàm phán thương mại đối ứng ở cả cấp kỹ thuật và cấp Bộ trưởng. Đến tối 2/7, Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Donald Trump đã có cuộc điện đàm và hoan nghênh việc hai đoàn đàm phán của hai nước đã thống nhất Tuyên bố chung Việt Nam – Hoa Kỳ về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, giảm mức thuế đối với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ xuống mức 20% so với 46% lúc ban đầu. Mặc dù mức thuế 20% cao hơn một chút so với mực thuế 19% của một số quốc gia trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia, Malaysia… đây vẫn là một mức thuế không quá tệ, trực tiếp đảm bảo khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, gián tiếp đảm bảo vị trí của Việt Nam trong các ưu tiên của dòng vốn FDI.
Bên cạnh đẩy mạnh khai thác hiệu quả 17 FTA đã có, Việt Nam cũng đã tích cực thúc đẩy đàm phán các FTA mới, trong đó có thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Hiệp hội Mậu dịch Tự do châu Âu (EFTA), Liên minh Châu Phi (AU), Liên minh thuế quan miền Nam Châu Phi (SACU), Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC), Qatar, Ai Cập… Đồng thời, Việt Nam cũng đã chủ động giải quyết các vấn đề cản trở giao dịch thương mại như gỡ bỏ thẻ vàng IUU đối với thủy sản xuất khẩu, đưa Việt Nam ra khỏi nhóm D1-D3, thúc đẩy Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường… Cùng các chuyến thăm cấp cao tới các nước và đón tiếp các đoàn ngoại giao, Việt Nam đã thúc đẩy ký kết nhiều văn kiện hợp tác kinh tế, xúc tiến thương mại – đầu tư với các đối tác, từ đó mở rộng thị trường, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam. Thời gian qua, Việt Nam đã tích cực triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại và tiến tới ký Hiệp định thương mại gạo với một số thị trường tiềm năng, trong đó có Indonesia, Philippines, Malaysia, Singapore và Brazil[24].
Việt Nam cũng đã tích cực thúc đẩy các nước thành viên EU còn lại phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA). Tính đến tháng 6/2026, đã có 18/27 nước EU đã phê chuẩn EVIPA; còn 9 nước thành viên EU chưa hoàn tất phê chuẩn là Ireland, Áo, Ba Lan, Bỉ, Đức, Pháp, Síp, Hà Lan và Slovenia. Tháng 6/2025, nhân dịp tham dự Hội nghị Đại dương LHQ lần thứ 3 tại Nice, Pháp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã hội kiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, và đề nghị phía Pháp tiếp tục quan tâm, sớm thông qua các quy trình, thủ tục về việc hoàn tất quá trình phê chuẩn EVIPA.
Ngoại giao kinh tế đã góp phần vào sự tăng trưởng và phát triển kinh tế của Việt Nam: Trong 10 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 762,44 tỷ USD[25], tăng 17,4%, đưa cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu đạt 19,56 tỷ USD. Cũng trong 10 tháng, 87 quốc gia và vùng lãnh thổ đã rót vốn vào Việt Nam với tổng vốn đạt 31,52 tỷ USD, tăng 15,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Về giải ngân, 10 tháng đầu năm ghi nhận 21,3 tỷ USD vốn FDI thực hiện, tăng 8,8% và là mức cao nhất trong vòng 5 năm.
Nếu giai đoạn 2010-2020, Việt Nam chủ yếu thu hút FDI nhờ chi phí lao động thấp, thì năm 2025 là bước ngoặt chất lượng. Dòng vốn đầu tư không còn tìm đến để tận dụng ưu đãi, mà vì Việt Nam đã trở thành mắt xích đáng tin cậy trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đó là sự thay đổi bản chất từ “nền kinh tế đi thuê công nghệ sang nền kinh tế được tin cậy để cùng phát triển công nghệ”[26].
Đối ngoại Quốc phòng
Dù bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, cạnh tranh nước lớn và xung đột vũ trang ngày càng phổ biến, công tác Đối ngoại Quốc phòng tiếp tục được triển khai đồng bộ, toàn diện, theo phương châm “tích cực, chủ động, chắc chắn, linh hoạt, hiệu quả” và đạt được nhiều kết quả nổi bật.
Trước hết, giữ vững môi trường hòa bình ổn định để phát triển đất nước, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia-dân tộc. Trước những biến động lớn trên thế giới, đối ngoại Việt Nam đã xử lý đúng đắn quan hệ với các đối tác, góp phần xây dựng lòng tin, duy trì quan hệ hữu nghị với các nước. Đi đôi với đó, ngoại giao Việt Nam luôn chủ động theo sát mọi diễn biến trên Biển Đông và kiên quyết, kiên trì bảo vệ, thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp của Việt Nam trên vùng biển của mình phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển 1982 (UNCLOS) và pháp luật Việt Nam.
Đối ngoại quốc phòng ngày càng trở thành một trong những kênh hiệu quả nhằm giúp các đối tác và bạn bè quốc tế hiểu rõ về những nguyên tắc mang tính bất biến của Việt Nam, đó là: Việt Nam nhất quán triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển đồng thời kiên định chính sách quốc phòng “4 không”. Và việc thiết lập hay mở rộng hợp tác đều phải dựa trên những nguyên tắc này.
Thứ hai, công tác triển khai Đối ngoại Quốc Phòng các hai sự kiện lớn của dân tộc là kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam – Thống nhất Đất nước, và 80 năm Quốc Khánh là dấu ấn nổi bật. Hai sự kiện đã làm nổi bật hình ảnh Việt Nam là biểu tượng của tinh thần đấu tranh bất khuất, của khát vọng độc lập và sức sống trường tồn của dân tộc dù phải đối mặt với những đối thủ mạnh mẽ nhất, lan tỏa khát vọng độc lập, tự do, hòa bình của Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Việt Nam trở thành biểu tượng hòa bình và là nguồn cảm hứng cho nhiều dân tộc trên khắp thế giới về việc bước qua chiến tranh, ngày càng phát triển.
Dịp kỷ niệm 30/4, Việt Nam đã mời Bộ Quốc phòng các nước Trung Quốc, Lào, Campuchia tham gia diễu binh, diễu hành lễ kỷ niệm cùng Quân đội Nhân dân Việt Nam. Đến dịp kỷ niệm 80 năm Quốc Khánh, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng tiếp tục gửi lời mời đến 5 nước (Nga, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Belarus) cử lực lượng tham gia diễu binh tại lễ kỷ niệm. Lực lượng quân nhân Nga, Trung Quốc, Campuchia và Lào đã tham gia diễu binh tại sự kiện kỷ niệm 2/9. Đây là những hoạt động thể hiện tình hữu nghị, đoàn kết, gắn bó giữa nhân dân và Quân đội Việt Nam với các nước bạn bè, thể hiện sự tri ân đến nhân dân và đất nước đã ủng hộ Việt Nam trong con đường kháng chiến cứu nước; đồng thời khẳng định đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa là bạn, là đối tác tin cậy với tất cả các nước.
Thứ 3, hợp tác quốc phòng song phương giữa Việt Nam và các nước tiếp tục được tăng cường, thúc đẩy đạt hiệu quả thiết thực nhất là các nước láng giềng và các đối tác quan trọng. Việt Nam đã cùng tổ chức các Đối thoại Chính sách Quốc phòng với nhiều đối tác quan trọng như Ấn Độ (lần thứ 15, tháng 11/2025), Mỹ (lần thứ 13, tháng 5/2025), Italia (lần thứ 5, tháng 7/2025), Campuchia (lần thứ 8, tháng 10/2025),… tiếp tục làm sâu sắc mối quan hệ hợp tác quốc phòng với các đối tác trên toàn thế giới trên cơ sở tôn trọng hòa bình, độc lập và hợp tác cùng nâng cao năng lực quốc phòng.
Tháng 5, Bộ Quốc phòng Việt Nam cũng đã cử lực lượng tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh vệ quốc vĩ đại tại Liên bang Nga[27]. Đây là lần đầu tiên đoàn Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia hoạt động diễu binh tại nước ngoài, khẳng định quan hệ ĐTCLTD Việt Nam – Liên bang Nga và góp phần làm sáng đẹp hình ảnh đất nước, con người Việt Nam và sức mạnh của Quân đội nhân dân Việt Nam, của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Đối ngoại biên giới tiếp tục là điểm sáng, đạt hiệu quả cao, góp phần tăng cường quan hệ gắn bó, hữu nghị và tin cậy đối với các nước láng giềng, nhất là các nước có chung đường biên giới. Nổi bật là phối hợp tổ chức thành công Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc lần thứ 9 (tháng 4/2025), Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Campuchia lần thứ 2 (tháng 11/2025)….
Thứ tư, hoạt động đối ngoại quốc phòng đa phương cũng được triển khai hiệu quả. Việt Nam đã tích cực tham gia nhiều hội nghị, diễn đàn đa phương quan trọng như Hội nghị hẹp Bộ trưởng Quốc phòng các nước thành viên ASEAN (ADMM hẹp) tại Malaysia, Đối thoại Shangri La 2025 lần thứ 22 tại Singapore, Đối thoại Quốc phòng Seoul lần thứ 14 (tháng 9/2025)…
Thứ năm, tiếp tục tích cực, chủ động trong việc tham gia hoạt động Gìn giữ hòa bình LHQ. Hiện lực lượng mũ nồi xanh Việt Nam làm nhiệm vụ tại những địa bàn khó khăn nhất thế giới như Nam Sudan, Abyei và Trung Phi. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, lực lượng mũ nồi xanh Việt Nam đã để lại nhiều dấu ấn tích cực với người dân địa phương, ví dụ: nhân ngày thầy thuốc Việt Nam (27/2/2025), Đội công binh tại Abyei và Bệnh viện dã chiến tại Nam Sudan tổ chức khám bệnh, cấp thuốc, thực phẩm miễn phí cho người dân, hay hoạt động quốc tế thiếu nhi cho trẻ em nhân ngày 1/6 [28].
Đối ngoại nhân dân và ngoại giao văn hóa
Năm 2025, công tác đối ngoại nhân dân đã tiếp tục phát huy tốt vai trò hỗ trợ đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước, đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức nhân dân thế giới theo hướng đổi mới, hợp tác trọng tâm, trọng điểm. Các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật, hội thảo kinh tế, các vấn đề xã hội, triển lãm nghệ thuật đã được tổ chức tại nhiều quốc gia đối tác ví dụ như Diễn đàn Nhân dân Việt – Nga lần thứ nhất, Diễn đàn nhân dân Việt-Trung lần thứ 13, Festival Thanh niên sinh viên Việt Nam tại châu Âu,… Các hoạt động không chỉ tăng cường kết nối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài mà còn thúc đẩy giao lưu với nhân dân các nước sở tại, vun đắp quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và đối tác. Bên cạnh đó, công tác bảo hộ công dân tại các vùng chiến sự như Israel, Iran đã được hoàn thành xuất sắc, tính đến nay chưa ghi nhận công dân Việt Nam nào chịu ảnh hưởng trong các vụ tấn công ở Trung Đông [29].
Chiến dịch cấp quốc gia “Chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba”[30] nhân kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Cuba (1960-2025) thực sự là dấu ấn nổi bật của của ngoại giao nhân dân Việt Nam năm 2025. Chương trình vận động không chỉ khẳng định tình anh em thắm thiết, mối quan hệ đặc biệt Việt Nam – Cuba, mà còn lan tỏa tình đoàn kết, gắn bó giữa hai dân tộc trong suốt 65 năm qua. Quan hệ Việt Nam – Cuba không chỉ là quan hệ sâu sắc, bền chặt giữa hai Nhà nước, hai Chính phủ, mà còn là tình cảm đặc biệt mà những người dân dành cho nhau, vượt lên mọi khoảng cách địa lý và hệ thống chính trị. Chương trình một lần nữa khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ của Việt Nam, và Việt Nam là người bạn thủy chung, nghĩa tình đối với các nước bạn bè truyền thống cũng như cộng đồng quốc tế.
Ngoại giao văn hóa là công cụ chiến lược giúp Việt Nam khẳng định vị thế và phát huy sức mạnh mềm trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động. Năm 2025, ngoại giao văn hóa vừa là nền tảng vừa hỗ trợ xúc tác để ngoại giao chính trị và kinh tế phát huy hiệu quả, góp phần xây dựng đất nước. Năm 2025 với nhiều hoạt động kỷ niệm năm chẵn, tròn nâng cấp ngoại giao với nhiều quốc gia, nhiều sự kiện văn hóa nghệ thuật trong nước có tầm ảnh hưởng quốc tế, đã giúp tăng cường giao lưu hợp tác, thu hút sự quan tâm, đầu tư của các đối tác tới văn hóa, đất nước, con người Việt Nam.
Một trong những sự kiện văn hóa đối ngoại trọng điểm của Việt Nam năm 2025 là Lễ hội Văn hóa Thế giới lần đầu tiên [31], đã được tổ chức tại Hà Nội hồi tháng 10. Sự kiện quy tụ 48 quốc gia tham dự với mục tiêu tôn vinh giá trị đa dạng văn hóa và tăng cường giao lưu nhân dân, đã góp phần kết nối các quốc gia, tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau giữa Việt Nam và cộng đồng quốc tế. Năm nay, Liên hoan Văn hóa ẩm thực quốc tế tại Hà Nội với chủ đề Chung tay ủng hộ đồng bào vượt qua bão lũ, đã vượt lên khỏi khuôn khổ của một hoạt động giao lưu thông thường để trở thành một biểu tượng của tinh thần hữu nghị, sẻ chia và đoàn kết quốc tế tại Hà Nội. Liên hoan đang ngày càng nhận được sự ghi nhận từ các đại sứ, cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, trở thành thương hiệu đối ngoại văn hóa quốc gia.
Ngoại giao đa phương
Năm 2025 đánh dấu ngoại giao đa phương của Việt Nam lên một tầm cao mới, từ một nước tham gia các công ước quốc tế trở thành nước xây dựng, đóng góp, đóng vai trò dẫn dắt trong các vấn đề quốc tế. Việt Nam là chủ nhà tổ chức thành công nhiều sự kiện, diễn đàn đa phương như Hội nghị Diễn đàn Tương lai ASEAN (AFF) lần 2 (AFF là sáng kiến do Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43), Hội nghị P4G lần thứ 4 (có quy mô lớn nhất, cấp tham dự cao nhất), lễ mở ký và hội nghị cấp cao về Công ước LHQ về chống tội phạm mạng, Hội nghị của LHQ về thương mại và phát triển (UNCTAD)…
Việc Việt Nam đăng cai tổ chức lễ mở ký và hội nghị cấp cao về Công ước LHQ về chống tội phạm mạng tại Thủ đô Hà Nội [32] vào các ngày 25-26/10 đã thể hiện vai trò một đối tác tin cậy, tiếp tục khẳng định nỗ lực và cam kết mạnh mẽ trong thúc đẩy hợp tác đa phương. Việc vận động thành công để Đại hội đồng LHQ lựa chọn Hà Nội làm địa điểm tổ chức lễ mở ký Công ước và để văn kiện quan trọng này mang tên “Công ước Hà Nội” là một dấu ấn quan trọng trong đối ngoại đa phương của Việt Nam. Đây là lần đầu tiên một công ước đa phương toàn cầu trong một lĩnh vực đang được cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm gắn với một địa danh của Việt Nam. Với việc tên gọi “Công ước Hà Nội” được ghi nhận trong lời văn của công ước, phản ánh sự ghi nhận đối với quá trình đóng góp của Việt Nam vào việc xây dựng văn kiện này, qua đó cho thấy việc đăng cai tổ chức lễ mở ký là bước đi cụ thể để “khẳng định vị thế, thể hiện trách nhiệm” và thúc đẩy các sáng kiến an ninh mạng của Chính phủ Việt Nam. PGS.TS Lương Tuấn Anh cho rằng sự kiện đánh dấu bước chuyển mình của Việt Nam với vị thế mới và vai trò ngày càng tăng trên trường quốc tế, đồng thời cho thấy sự phát triển toàn diện của đất nước, từ kinh tế đến đối ngoại.
Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng đã thành công tốt đẹp, với đại diện 72 quốc gia đã ký kết tham gia Công ước. Ảnh: Bộ Công An
Bên cạnh đó, năm 2025, Việt Nam cũng đã tham gia tích cực vào các hoạt động đa phương khác trên thế giới như UN, ASEAN, APEC, G20, BRICS,…
Năm 2025 đánh dấu 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, Tổng Bí thư Tô Lâm lần đầu tiên đã có chuyến thăm chính thức Ban Thư ký ASEAN hồi tháng 3, tiếp tục khẳng định ASEAN là trụ cột quan trọng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Tháng 10, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn đại biểu Việt Nam tiếp tục tham dự hội nghị cấp cao ASEAN với lịch trình dày đặc với gần 50 hoạt động, tiếp tục thể hiện vai trò thành viên tích cực, có trách nhiệm với những đóng góp quan trọng. Bên cạnh đó, dưới sự điều phối của Việt Nam, ASEAN và New Zealand ra Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên ĐTCLTD và thông qua Kế hoạch hành động 2026-2030 triển khai khuôn khổ vừa thiết lập [33].
Tháng 10/2025, tại Trụ sở Liên Hợp Quốc, Việt Nam đã tái đắc cử vào Hội đồng Nhân quyền (HĐNQ) Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2026–2028 [34] với với số phiếu ủng hộ là 180, cao nhất Nhóm Châu Á – Thái Bình Dương. Kết quả bầu cử này phản ánh sự tín nhiệm, đánh giá cao của các thành viên Liên hợp quốc đối với những cam kết và nỗ lực mạnh mẽ của Việt Nam về thúc đẩy và bảo vệ quyền con người cùng với những đóng góp, sáng kiến của Việt Nam trong cương vị thành viên HĐNQ 2023-2025 vừa qua. Đồng thời, điều này cũng thể hiện sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế đối với chính sách đối ngoại rộng mở, nỗ lực tham gia, đóng góp tại các cơ chế đa phương, những thành tựu của Việt Nam trong hội nhập quốc tế và sự ghi nhận về vị thế ngày càng được củng cố của Việt Nam Việt Nam như một thành viên tích cực, đối tác tin cậy, vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.
Vào tháng 7, lần đầu tiên Việt Nam tham dự với tư cách Nước đối tác tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS mở rộng năm 2025 tại Brazil. Việc Việt Nam trở thành Nước đối tác của BRICS [35] , cũng như tham dự Hội nghị Thượng đỉnh khẳng định vai trò và đóng góp trách nhiệm tại các cơ chế đa phương với mong muốn nỗ lực đóng góp, nâng cao tiếng nói và vai trò của các nước đang phát triển, thúc đẩy đoàn kết quốc tế, chủ nghĩa đa phương bao trùm.
Cuối tháng 10, nhận lời mời của Tổng thống Đại Hàn Dân Quốc Lee Jae Myung, Chủ tịch nước Lương Cường cùng đoàn đại biểu cấp cao đã tham dự Tuần lễ Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 32 tại Hàn Quốc [36]. Chủ tịch nước Lương Cường đã tham dự, đối thoại và có các bài phát biểu quan trọng tại các phiên họp Hội nghị Cấp cao APEC, cũng như Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC 2025. Tại các hoạt động trong khuôn khổ APEC, Chủ tịch nước Lương Cường đã nêu nhiều đề xuất mang tính chiến lược và đột phá nhằm thúc đẩy hợp tác, phát huy hơn nữa vai trò, vị thế của APEC trong hợp tác, liên kết kinh tế quốc tế, ứng phó với các thách thức đặt ra với cộng đồng quốc tế nói chung và khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói riêng. Qua đó tiếp tục khẳng định thông điệp hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển cũng như quyết tâm và khát vọng phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên mới của dân tộc, tiếp tục thực hiện bước chuyển về tư duy từ “tiếp nhận” sang “đóng góp”.
Đánh giá công tác đối ngoại của Việt Nam trong năm 2025 và dự đoán công tác đối ngoại năm 2026
Có thể nói năm 2025 là một năm đầy thành công của ngành ngoại giao với nhiều dấu ấn rực rỡ, đóng góp tích cực vào những thành tựu chung của đất nước. Công tác đối ngoại được triển khai mạnh mẽ, đồng bộ và hiệu quả, với các hoạt động ngoại giao diễn ra sôi động trên nhiều châu lục và tại các diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng. Việt Nam tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc quan hệ hợp tác song phương với các đối tác chủ chốt, đặc biệt là các nước láng giềng, các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và những đối tác quan trọng khác, qua đó tạo ra những bước phát triển mới cho đất nước. Thông qua các chuyến thăm song phương, đa phương và sự tham gia tích cực tại các diễn đàn quốc tế, Việt Nam đã khẳng định hình ảnh một quốc gia phát triển năng động, đổi mới, hội nhập sâu rộng và sẵn sàng cùng cộng đồng quốc tế giải quyết các vấn đề toàn cầu.
Trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp với nhiều bất ổn, đối đầu và xung đột, Việt Nam vẫn giữ vững cục diện đất nước hòa bình, ổn định, phát triển và ngày càng được bạn bè quốc tế công nhận. Công tác đối ngoại, ngoại giao được triển khai một cách chủ động và xuyên suốt theo định hướng của Đảng và Nhà nước. Với sự ra đời của Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”, công tác đối ngoại, ngoại giao năm 2025 đã bắt đầu được triển khai với tư duy mới sâu sắc hơn, trong đó hội nhập quốc tế chuyển từ tiếp nhận sang đóng góp, từ hội nhập sâu rộng sang hội nhập đầy đủ, từ vị thế một quốc gia đi sau sang trạng thái một quốc gia vươn lên, tiên phong vào những lĩnh vực mới. Những kết quả nổi bật trong hoạt động ngoại giao và công tác đối ngoại của Việt Nam trong năm 2025 không chỉ là minh chứng sinh động cho đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa và phương châm “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” mà còn là động lực quan trọng đóng góp cho kỷ nguyên mới của đất nước.
Bên cạnh việc thúc đẩy quan hệ với các nước lớn và láng giềng ASEAN, đối ngoại Việt Nam năm 2025 còn mở rộng tới nhiều khu vực khác như châu Phi, Trung Đông. Các chuyến thăm cấp cao tới nhiều quốc gia đã góp phần làm sâu sắc quan hệ song phương, dẫn đến hàng loạt thỏa thuận hợp tác mang lại giá trị kinh tế thiết thực cho Việt Nam. Qua đó, thông điệp về một Việt Nam đổi mới, hội nhập sâu rộng và đóng góp tích cực cho cộng đồng quốc tế được lan tỏa mạnh mẽ. Quan hệ với nhiều đối tác quan trọng được nâng lên tầm cao mới, mức độ tin cậy chính trị tăng cường vững chắc, hợp tác ngày càng thực chất và hiệu quả.
Bước sang năm 2026, các vấn đề cũ vẫn chưa được giải quyết triệt để, bối cảnh địa chính trị và kinh tế thế giới tiếp tục căng thẳng, xung đột vũ trang, chiến tranh thương mại vẫn hiện diện. Cạnh tranh chiến lược về an ninh, kinh tế, nguồn tài nguyên và công nghệ sẽ ngày càng gay gắt và không chỉ diễn ra giữa các nước lớn mà giữa tất cả các quốc gia. Cùng với đó, sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ xu hướng chính trị cường quyền, hành xử đơn phương cũng sẽ đặt ra những thách thức cho nền kinh tế và chính trị toàn cầu. Bên cạnh những thách thức, bối cảnh thế thế giới cũng đan xen những cơ hội mà ngành ngoại giao Việt Nam cần xác định để nắm bắt nhằm phục vụ đất nước vươn mình. Năm 2026, Đại hội Đảng lần thứ XIV sẽ diễn ra và là bước đệm quan trọng để hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước đến năm 2030, hướng tới mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào giữa thế kỷ XXI, với mục tiêu cốt lõi là tăng trưởng kinh tế đạt từ 10%/năm trở lên trong giai đoạn 2026-2030. Để đạt được mục tiêu này, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói “điều cốt yếu là giữ được trong ấm ngoài êm, nội yên ngoại tĩnh, duy trì môi trường hòa bình, ổn định để tập trung mọi nguồn lực cho phát triển đất nước” [37]. Như vậy, năm 2026 bên cạnh giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, nâng cao vị thế và uy tín của quốc gia, ngành Ngoại giao Việt Nam sẽ cần phải phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò phục vụ đắc lực cho mục tiêu tăng trưởng.
Không còn chỉ là nhiệm vụ quan trọng, vị trí, vai trò của đối ngoại trong giai đoạn mới đã được xác định là “trọng yếu, thường xuyên”, cùng với với quốc phòng – an ninh, để duy trì môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; nhận diện và hóa giải “từ sớm, từ xa” thách thức đối với an ninh và phát triển của đất nước. Công tác nghiên cứu, tham mưu và dự báo chiến lược sẽ được đẩy mạnh và nâng tầm, từ đó nắm chắc diễn biến của tình hình quốc tế, nhìn trước cơ hội, thách thức và tham mưu chủ trương, quyết sách và phương án xử lý phù hợp.
Ngoại giao Kinh tế sẽ trở thành nội hàm then chốt trong hoạt động đối ngoại, tạo thế và lực cho đất nước vươn mình, nhất là thúc đẩy đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10%/năm trở lên. Ngoại giao kinh tế phải khơi dậy động lực trong nước, mở ra triển vọng phát triển, góp phần tạo đột phá về tăng trưởng kinh tế bền vững, đồng thời đóng góp vào duy trì sự phát triển lành mạnh, ổn định của nền kinh tế thế giới và ứng phó với các thách thức toàn cầu. Trong đó không chỉ tập trung vào các động lực tăng trưởng truyền thống là xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng; ngoại giao kinh tế sẽ được nâng cấp để thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, nhất là ngành, lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao (công nghệ số, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, nông nghiệp thông minh…), để duy trì mức tăng trưởng cao liên tục, vươn lên, bứt phá. Đồng thời, tiếp tục mở rộng, làm sâu sắc hơn quan hệ và tạo thế đan xen lợi ích kinh tế với các đối tác, tăng cường các hoạt động quảng bá, xúc tiến đầu tư, thương mại, khai thác hiệu quả mạng lưới FTA đã ký với các đối tác và thúc đẩy đàm phán FTA với các đối tác mới.
Trong quan hệ song phương, Việt Nam sẽ tiếp tục nâng cao tin cậy chính trị, hợp tác sâu rộng hơn, tạo lập sự bền vững trong các mối quan hệ, tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại “độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển” với bản sắc “Ngoại giao cây tre Việt Nam”. Đồng thời kiên trì chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại theo phương châm “thêm bạn, bớt thù” trên cơ sở chính sách quốc phòng “bốn không”.
Ngoại giao đa phương với tư duy mới “chủ động tham gia xây dựng, định hình các thể chế đa phương” sẽ đẩy mạnh vai trò dẫn dắt của Việt Nam thông qua các sáng kiến, ý tưởng, chủ động đóng góp vào xây dựng, tham gia định hình quy tắc, quy định ứng xử trong quan hệ quốc tế./.
Tác giả: Thi Thi
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Tài liệu tham khảo
[1] Alastair McCready, ‘No deal’ at Trump-Putin meeting: Key takeaways from Alaska summit, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2025/8/16/no-deal-at-trump-putin-meeting-key-takeaways-from-alaska-summit
[2] Jon Gambrell, Melanie Lidman and Julia Frankel, Israel strikes Iran’s nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages, AP News, https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299
[3] ISABEL DEBRE, Israeli attack on Hamas leaders in quiet Qatar shocks Gulf allies and tests US ties, AP News, https://apnews.com/article/qatar-persian-gulf-majed-alansari-trump-benjamin-netanyahu-israel-b2e9dc9b3927b03f278c7c24f0b9dfd1
[4] Aaron Boxerman, 20 Killed in Israeli Strikes as Israel and Hamas Trade Blame Over Truce, The New York Times, https://www.nytimes.com/2025/11/22/world/middleeast/israeli-strikes-gaza.html
[5] Elisabeth Buchwald, Trump just massively escalated his trade war. Here’s what he announced, CNN, https://edition.cnn.com/2025/04/02/business/liberation-day-trump-tariffs
[6] Eugenio M Cerutti, Antonio I Garcia Pascual, Yosuke Kido, Longji Li, Giovanni Melina, Marina Mendes Tavares, Philippe Wingender, The Global Impact of AI: Mind the Gap, IMF, https://www.imf.org/en/publications/wp/issues/2025/04/11/the-global-impact-of-ai-mind-the-gap-566129
[7] Thanh Hà, Thủ tướng giao 5 nhiệm vụ trọng tâm cho ngoại giao năm 2025, Báo Lao Động, https://laodong.vn/thoi-su/thu-tuong-giao-5-nhiem-vu-trong-tam-cho-ngoai-giao-nam-2025-1446143.ldo
[8] VOV1, “Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 Định hướng mới cho phát triển bền vững”, https://vov1.vov.vn/thoi-su-chuyen-muc/nghi-quyet-59/nghi-quyet-59-nqtw-ngay-24012025-dinh-huong-moi-cho-phat-trien-ben-vung-118856.vov
[9] VietnamPlus, “Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình”, https://www.vietnamplus.vn/tong-bi-thu-to-lam-chu-tri-le-don-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-trung-quoc-tap-can-binh-post1027679.vnp
[10] Báo điện tử chính phủ, “Đoàn Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia Lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ”,
[11] Trần Thường, Nhiều ý nghĩa đặc biệt từ chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm, Vietnamnet, https://vietnamnet.vn/nhieu-y-nghia-dac-biet-tu-chuyen-tham-trieu-tien-cua-tong-bi-thu-to-lam-2450259.html
[12] Cổng thông tin Bộ Ngoại Giao, “Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump”, https://mofa.gov.vn/vi/tin-chi-tiet/chi-tiet/thu-tuong-chinh-phu-pham-minh-chinh-gap-tong-thong-hoa-ky-donald-trump-57773-138.html
[13] Phạm Giang, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Trump, VNexpress, https://vnexpress.net/thu-tuong-pham-minh-chinh-gap-tong-thong-trump-4955987.html
[14] Báo điện tử chính phủ, “Chủ tịch nước kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự Tuần lễ Cấp cao APEC”, https://baochinhphu.vn/chu-tich-nuoc-ket-thuc-tot-dep-chuyen-cong-tac-tham-du-tuan-le-cap-cao-apec-102251101184937274.htm
[15] Báo Tin Tức TTXVN, “Toàn cảnh chuyến thăm 4 nước Đông Âu của Tổng Bí thư Tô Lâm”, https://baotintuc.vn/thoi-su/toan-canh-chuyen-tham-4-nuoc-kazakhstan-azerbaijan-lb-nga-va-belarus-cua-tong-bi-thu-to-lam-20250513083406422.htm#:~:text=Chuy%E1%BA%BFn%20th%C4%83m%20c%E1%BA%A5p%20Nh%C3%A0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20%C4%91%E1%BA%A7u%20ti%C3%AAn%20tr%C3%AAn,chi%E1%BA%BFn%20l%C6%B0%E1%BB%A3c%20ph%C3%A1t%20tri%E1%BB%83n%20trong%20giai%20%C4%91o%E1%BA%A1n%20m%E1%BB%9Bi.
[16] Việt Cường, Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân lên đường thăm chính thức Ai Cập và Angola, VOV, https://vov.vn/chinh-tri/chu-tich-nuoc-luong-cuong-va-phu-nhan-len-duong-tham-chinh-thuc-ai-cap-va-angola-post1219799.vov?jskey=gublNUPY44NGZYw7KijwjNIQPMg4DUdCAg%3D%3D
[17] Hà Văn, Việt Nam, Kuwait chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược, Báo điện tử chính phủ, https://baochinhphu.vn/viet-nam-kuwait-chinh-thuc-nang-cap-quan-he-len-doi-tac-chien-luoc-102251117195327187.htm
[18] Báo đầu tư TTXVN, “Việt Nam và Tuvalu thiết lập quan hệ ngoại giao”, https://baodautu.vn/viet-nam-va-tuvalu-thiet-lap-quan-he-ngoai-giao-m393613.html
[19] VTV, “Tổng Bí thư Tô Lâm đến 2 đối tác Indonesia và Singapore”, https://vtv.vn/chinh-tri/chuyen-tham-cua-tong-bi-thu-to-lam-den-indonesia-va-singapore-mang-y-nghia-lich-su-20250313221827829.htm
[20] Hà Văn, Việt Nam, Thái Lan chính thức nâng cấp quan hệ lên ‘Đối tác Chiến lược toàn diện’, Báo điện tử chính phủ, https://baochinhphu.vn/viet-nam-thai-lan-chinh-thuc-nang-cap-quan-he-len-doi-tac-chien-luoc-toan-dien-102250516141418697.htm
[21] Báo điện tử chính phủ, “Chủ tịch nước Lương Cường hội đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào”, https://baochinhphu.vn/chu-tich-nuoc-luong-cuong-hoi-dam-voi-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-lao-102250424174123695.htm
[22] Báo điện tử chính phủ, “Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên toàn thể cấp cao Đại hội đồng IPU-150”, https://baochinhphu.vn/chu-tich-quoc-hoi-tran-thanh-man-phat-bieu-tai-phien-toan-the-cap-cao-dai-hoi-dong-ipu-150-10225040616023281.htm
[23] Ngọc Quỳnh – Thúy Hằng – Bích Hồng, Việt Nam đối mặt với thuế Mỹ giảm xuống còn 20%, VietnamPlus, https://www.vietnamplus.vn/thue-doi-ung-20-doanh-nghiep-tim-cach-thich-ung-post1053655.vnp
[24] Nguyễn Hạnh, Mở rộng ‘con đường gạo’ ra thế giới, Báo Công Thương, https://congthuong.vn/mo-rong-con-duong-gao-ra-the-gioi-412429.html
[25] Trung Hưng, Việt Nam xuất siêu gần 20 tỷ USD trong 10 tháng năm 2025, Báo Nhân Dân điện tử, https://nhandan.vn/viet-nam-xuat-sieu-dat-gan-20-ty-usd-trong-10-thang-nam-2025-post922287.html
[26] Nguyễn Bích Lâm, SỰ KIỆN NỔI BẬT, DẤU ẤN KHÓ PHAI CỦA KINH TẾ VIỆT NAM 2025, Báo điện tử chính phủ, https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/su-kien-noi-bat-dau-an-kho-phai-cua-kinh-te-viet-nam-2025-119251117055709334.htm
[27] Hiền Hạnh, Việt Nam cử quân nhân tham gia duyệt binh tại Quảng trường Đỏ, Báo Tin Tức TTXVN, https://baotintuc.vn/thoi-su/viet-nam-cu-quan-nhan-tham-gia-duyet-binh-tai-quang-truong-do-20250419083038177.htm
[28] Sơn Hà, Bộ đội Việt Nam tổ chức quốc tế thiếu nhi cho trẻ em châu Phi, VNexpress, https://vnexpress.net/bo-doi-viet-nam-to-chuc-quoc-te-thieu-nhi-cho-tre-em-chau-phi-4890247.html
[29] Ngọc Ánh,Việt Nam kêu gọi các bên ở Trung Đông kiềm chế, VNexpress, https://vnexpress.net/viet-nam-keu-goi-cac-ben-o-trung-dong-kiem-che-4937948.html
[30] Báo điện tử chính phủ, “Phát động chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba”, https://baochinhphu.vn/phat-dong-chuong-trinh-van-dong-ung-ho-nhan-dan-cuba-102250813145538051.htm
[31] Thu Trang, Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất – Hoạt động văn hóa đối ngoại trọng điểm 2025, VTV, https://vtv.vn/le-hoi-van-hoa-the-gioi-tai-ha-noi-lan-thu-nhat-hoat-dong-van-hoa-doi-ngoai-trong-diem-2025-100251008112541218.htm#:~:text=V%E1%BB%9Bi%20m%E1%BB%A5c%20ti%C3%AAu%20t%C3%B4n%20vinh%20gi%C3%A1%20tr%E1%BB%8B%20%C4%91a,tham%20d%E1%BB%B1%20ch%C6%B0%C6%A1ng%20tr%C3%ACnh%20chi%E1%BA%BFu%20phim%20qu%E1%BB%91c%20t%E1%BA%BF
[32] Đức Tuân, TOÀN CẢNH: Lễ mở ký Công ước Hà Nội, Báo điện tử chính phủ, https://baochinhphu.vn/cap-nhat-le-mo-ky-cong-uoc-cua-lien-hop-quoc-ve-chong-toi-pham-mang-cong-uoc-ha-noi-102251024213436127.htm
[33] Hà Văn, Hoạt động tích cực và hiệu quả, Thủ tướng tận dụng mọi cơ hội để nâng cao vị thế, hình ảnh Việt Nam và phát triển đất nước, Báo điện tử chính phủ, https://baochinhphu.vn/hoat-dong-tich-cuc-va-hieu-qua-thu-tuong-tan-dung-moi-co-hoi-de-nang-cao-vi-the-hinh-anh-viet-nam-va-phat-trien-dat-nuoc-102251029163616641.htm,
[34] Cổng thông tin Bộ Ngoại Giao, “Việt Nam tái đắc cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2026-2028”, https://mofa.gov.vn/tin-chi-tiet/chi-tiet/viet-nam-tai-dac-cu-vao-hoi-dong-nhan-quyen-lien-hop-quoc-nhiem-ky-2026-8211-2028-57692-140.html
[35] TTXVN/Báo Tin tức và Dân tộc, “Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng: Chuyển tải 3 thông điệp lớn”, https://dangcongsan.org.vn/tin-hoat-dong/thu-tuong-pham-minh-chinh-tham-du-hoi-nghi-thuong-dinh-brics-mo-rong-chuyen-tai-3-thong-diep-lon.html,
[36] Báo điện tử chính phủ, “Chủ tịch nước kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự Tuần lễ Cấp cao APEC”, https://baochinhphu.vn/chu-tich-nuoc-ket-thuc-tot-dep-chuyen-cong-tac-tham-du-tuan-le-cap-cao-apec-102251101184937274.htm
[37] Đoàn Ca, Thêm một dấu ấn đối ngoại đa phương của Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân https://www.qdnd.vn/chinh-tri/cac-van-de/them-mot-dau-an-doi-ngoai-da-phuong-cua-viet-nam-849443
