Diễn đàn Kinh tế Phương Đông lần thứ 10, do Quỹ Roscongress tổ chức, đã diễn ra tại Vladivostok trên đảo Russkyi, trong khuôn viên trường Đại học Liên bang Viễn Đông, từ ngày 3 đến ngày 6 tháng 9 năm 2025 với chủ đề “Viễn Đông – Hợp tác vì hòa bình và thịnh vượng”. Theo ước tính của ban tổ chức và các nguồn tin chính phủ, khoảng hơn 8 nghìn người từ 75 quốc gia và vùng lãnh thổ đã tham dự diễn đàn, bao gồm các phái đoàn quan trọng từ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương và các quốc gia đối tác khác[1]. Trong đó, Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Lào, Mông Cổ và các đối tác khác từ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương có số lượng đại diện đông đảo nhất. Chương trình kinh doanh bao gồm đầu tư, cơ sở hạ tầng, hậu cần, công nghệ số, khoa học và y tế, với trọng tâm truyền thống là thu hút đầu tư vào các khu vực Viễn Đông và phát triển các lĩnh vực hậu cần mới. Hơn 1400 nhà báo cũng đã có mặt để tham gia đưa tin về diễn đàn đánh dấu lịch sử thập ký này.
Chương trình bao gồm hơn một trăm phiên họp, hội nghị bàn tròn và bài thuyết trình, được chia thành các khối: đầu tư vào các vùng Viễn Đông, phát triển cơ sở hạ tầng và hậu cần, năng lượng, số hóa, y tế, khoa học và giáo dục. Ngoài ra, các cuộc thảo luận nhóm đã được tổ chức với sự tham gia của các nhà lãnh đạo khu vực, đại diện các tập đoàn nhà nước (Rosatom, Gazprom, Đường sắt Nga) và các đối tác quốc tế.
Ngày 5 tháng 9, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có bài phát biểu tại phiên họp toàn thể, nhấn mạnh sự ổn định kinh tế vĩ mô, kế hoạch thu hút đầu tư vào khu vực đến năm 2030, cũng như các nhiệm vụ thay thế nhập khẩu và đưa ra các sáng kiến, duy trì sự phát triển bền vững kinh tế trong bối cảnh trừng phạt, ưu tiên phát triển Viễn Đông như một khu vực chiến lược của thế kỷ 21, hỗ trợ các hành lang giao thông mới và Tuyến đường biển phía Bắc, cũng như chú trọng đến các ngành công nghiệp công nghệ cao và thay thế nhập khẩu. Yuri Trutnev – Phó Thủ tướng, Đặc phái viên Toàn quyền của Tổng thống tại Vùng Liên bang Viễn Đông đã công bố kết quả sơ bộ với 283 thỏa thuận trị giá 6,04 nghìn tỷ rúp và ghi nhận mức độ quan tâm kỷ lục đối với khu vực này.
Kết quả của diễn đàn
Theo dữ liệu sơ bộ do Phó Thủ tướng Liên bang Nga kiêm Đặc phái viên Toàn quyền của Tổng thống tại Vùng Liên bang Viễn Đông Yuri Trutnev công bố, 283 thỏa thuận trị giá khoảng 6,04 nghìn tỷ rúp đã được ký kết tại EEF-2025. Dữ liệu cuối cùng do Cố vấn Tổng thống kiêm Thư ký Điều hành Ban Tổ chức Diễn đàn Anton Kobyakov trình bày đã ghi nhận 353 thỏa thuận trị giá 6,05-6,51 nghìn tỷ rúp. Sự chênh lệch này được lý giải bằng cách tính đến các hợp đồng thuộc bí mật thương mại, cũng như sự khác biệt giữa các văn bản được ký kết trực tiếp tại diễn đàn và các văn bản được ký kết trong khuôn khổ diễn đàn[2].
Cơ cấu các thỏa thuận bao đa dạng trên nhiều lĩnh vực. Trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và giao thông vận tải, các chủ đề chính là phát triển cảng biển, đầu mối đường sắt và Tuyến đường biển phía Bắc, bao gồm cả việc hiện đại hóa hậu cần ở Viễn Đông. Về năng lượng, cuộc thảo luận xoay quanh các dự án khí đốt và than, cũng như năng lượng xanh. các nhà máy thủy điện nhỏ và các trạm năng lượng mặt trời cho các vùng sâu vùng xa. Tổ hợp nông nghiệp công nghiệp được thể hiện qua các hợp đồng xây dựng năng lực sản xuất và chế biến mới. Trong lĩnh vực công nghệ và CNTT, các nền tảng kỹ thuật số, dịch vụ nhắn tin nội địa và các dự án an ninh mạng đã được thảo luận.
Về y tế và dược phẩm, các sáng kiến chung với Cơ quan Y tế và Sinh học Liên bang đã được nêu bật, bao gồm cả việc phát triển vắc-xin ung thư. Phạm vi địa lý của các thỏa thuận tập trung vào các vùng Viễn Đông của Liên bang Nga: như Vùng Primorsky, Tỉnh Sakhalin, Yakutia và Vùng Khabarovsk. Đặc biệt, Khu tự trị Do Thái đã ký một gói hợp đồng trị giá hàng trăm triệu rúp để phát triển nông nghiệp và năng lượng. Trong số các dự án và thông báo chính của diễn đàn, nổi bật là sự ra mắt của dịch vụ nhắn tin nội địa “Molniya”, được định vị là một siêu ứng dụng với các chức năng truyền thông và dịch vụ tài chính, được phát triển bởi các công ty Red Soft và Passion Tech. Sự sẵn sàng của vắc-xin ung thư Nga cho mục đích sử dụng lâm sàng và việc nộp hồ sơ lên Bộ Y tế cũng đã được công bố trong khuôn khổ diễn đàn, điều này đã thu hút sự quan tâm rộng rãi của công chúng và giới truyền thông, mặc dù cần thêm xác nhận khoa học. Trong lĩnh vực giao thông vận tải, việc mở rộng các hành lang giao thông quốc tế qua Viễn Đông đã được thảo luận, đặc biệt là việc phát triển Tuyến đường Biển Bắc, tuyến đường kết nối diễn đàn với chương trình nghị sự toàn cầu về Bắc Cực[3].
Kết quả quốc tế của diễn đàn đã khẳng định vị thế của Nga như một nền tảng tương tác với các nước Châu Á – Thái Bình Dương. Các thỏa thuận đã được ký kết với các công ty và nhà đầu tư từ Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Lào và Mông Cổ. Một số dữ liệu không được tiết lộ do bảo mật thương mại, nhưng các phương tiện truyền thông đã đưa tin về từng dự án cơ sở hạ tầng lớn. Bất chấp những hạn chế về địa chính trị, diễn đàn vẫn duy trì một chương trình nghị sự quốc tế, điều này đã giúp Moskva cho thấy nước Nga không hề bị cô lập.
Những điểm đáng chú ý so với năm 2024
Năm 2024, khoảng 292-313 thỏa thuận đã được ký kết tại Diễn đàn Kinh tế Phương Đông với tổng giá trị từ 5,4-5,57 nghìn tỷ rúp, trong khi năm 2025, số lượng thỏa thuận dao động từ 283 đến 353. Ngay cả với số lượng thỏa thuận ít hơn một chút đi nữa, khối lượng đầu tư vẫn tăng hơn 0,5-1 nghìn tỷ rúp, cho thấy sự tập trung vào các giao dịch lớn.
Quy mô tham gia nhìn chung vẫn ổn định. Năm 2024, diễn đàn quy tụ khoảng 7,1 nghìn người từ khoảng 75 quốc gia, trong khi năm 2025, số lượng người tham gia là khoảng 8,4 nghìn, cũng đến từ 75 năm quốc gia. Tuy nhiên, không giống như năm 2024, trọng tâm năm 2025 rõ ràng đã chuyển sang các nước Châu Á – Thái Bình Dương – Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Lào và Mông Cổ, và vai trò của các đối tác phương Tây hầu như không được nhấn mạnh.
Chủ đề cũng thay đổi, năm 2024, trọng tâm chính là công nghệ độc lập, thay thế nhập khẩu và phát triển hành lang giao thông, tập trung vào khai thác và chế biến tài nguyên, thì năm 2025, chủ đề là “Viễn Đông – Hợp tác vì hòa bình và thịnh vượng”. Nội dung đã chuyển từ chủ đề bảo vệ và phát triển bền vững sang đối thoại quốc tế và các dự án chung với các nước Châu Á – Thái Bình Dương, và diễn đàn đã được bổ sung bằng các thông báo hình ảnh, chẳng hạn như trình bày một ứng dụng nhắn tin kỹ thuật số trong nước và báo cáo về việc phát triển vắc-xin ung thư.
Xét về bản chất của các thỏa thuận trong năm 2024, các dự án cơ sở hạ tầng, công nghiệp và khai khoáng chiếm ưu thế, bao gồm phát triển cảng biển, hành lang đường sắt và LNG. Năm 2025, cơ sở hạ tầng và năng lượng vẫn giữ vị trí chủ chốt, nhưng tỷ trọng các dự án trong lĩnh vực công nghệ và chăm sóc sức khỏe đã tăng lên đáng kể. Diễn đàn đã trở thành nền tảng cho các thông báo đổi mới nổi bật, bao gồm các dịch vụ kỹ thuật số và phát triển y sinh, thể hiện sự chuyển dịch về chất sang một triển lãm công nghệ[4].
Bối cảnh chính trị và ngoại giao cũng đã thay đổi. Trong năm 2024, chương trình nghị sự được xây dựng xoay quanh tính bền vững kinh tế và khả năng thích ứng với các lệnh trừng phạt, nhấn mạnh vào việc thay thế nhập khẩu và các động lực nội địa, thì năm 2025, trọng tâm chính là hòa bình và hợp tác. Diễn đàn được sử dụng như một công cụ ngoại giao công chúng và là minh chứng cho sự chuyển hướng chiến lược của Nga sang châu Á, chuyển đổi từ nền tảng cho ổn định nội bộ thành một cơ chế hội nhập địa kinh tế với phương Đông.
Thành tựu 10 năm của Diễn đàn Kinh tế phương Đông
Vai trò nền tảng và quy mô quốc tế. Trong thập kỷ qua, Diễn đàn Kinh tế Phương Đông (EEF) đã khẳng định vị thế là một nền tảng chiến lược hàng đầu thu hút đầu tư vào vùng Viễn Đông của Nga. Thông qua 10 kỳ tổ chức, diễn đàn đã chứng kiến việc ký kết 2.480 thỏa thuận hợp tác với tổng giá trị lên tới hơn 29 nghìn tỷ rúp. EEF không chỉ dừng lại ở ký kết mà còn mở rộng quy mô thành một diễn đàn đối thoại chính sách đa phương uy tín, thu hút đại biểu từ hơn 75 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự vào năm 2024 và 2025, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng lớn trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương và chiến lược xoay trục sang châu Á của Nga.
Cơ chế ưu đãi và tác động kinh tế – xã hội cụ thể. EEF đóng vai trò then chốt trong việc thực thi các chính sách phát triển thông qua hàng loạt cơ chế ưu đãi như khu vực phát triển vượt trội, cảng tự do Vladivostok, chương trình Hecta Viễn Đông,.. Những chính sách này đã tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn với các dự án trải rộng từ khai thác tài nguyên, hạ tầng giao thông, chế biến nông – thủy sản đến công nghệ cao. Kết quả là, tốc độ tăng trưởng đầu tư vào vốn cố định của vùng tăng 99% (cao gấp 2,6 lần mức trung bình cả nước), kéo theo sản xuất công nghiệp tăng 30%, khai khoáng tăng 33% và khối lượng xây dựng tăng 107%.
Nâng cao chất lượng sống, phát triển nguồn nhân lực và các sáng kiến bền vững. EEF đã góp phần cải thiện rõ rệt đời sống người dân và thu hút nhân lực đến vùng Viễn Đông. Hơn 2.000 cơ sở xã hội (trường học, bệnh viện, trung tâm thể thao) được xây mới hoặc cải tạo. Chương trình thế chấp ưu đãi 2%/năm đã giúp hơn 145.000 gia đình trẻ mua nhà và 3.800 gia đình đông con được hỗ trợ 1 triệu Rúp. Song song đó, chương trình “Hecta Viễn Đông” trao miễn phí 1 ha đất cho công dân đã thu hút hơn 152.500 người nhận 63.000 ha, tạo ra một lớp cư dân mới gắn bó lâu dài. Về phát triển bền vững, EEF thúc đẩy 15 dự án năng lượng tái tạo với tổng công suất 500 MW (điện gió Kamchatka 50 MW, điện mặt trời Primorye 100 MW), thu hút 1,2 nghìn tỷ rúp và giảm 30% sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Hợp tác giáo dục quốc tế được tăng cường thông qua việc kết nối 10 trường đại học Nga với các đối tác châu Á, cung cấp học bổng cho 50.000 sinh viên và xây dựng 12 trung tâm đào tạo nghề trọng điểm. Định hướng tương lai của EEF tiếp tục nhấn mạnh chủ đề “Hợp tác vì hòa bình và thịnh vượng”, khẳng định vai trò là cầu nối cho sự phát triển ổn định và bền vững của vùng Viễn Đông.
Tác giả: Nguyễn Như Việt Anh
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Tài liệu tham khảo
[1]. ВЕДОМОСТИ (2025), “На ВЭФе заключены соглашения на 6,5 трлн рублей”, https://www.vedomosti.ru/economics/news/2025/09/06/1137259-zaklyucheni-soglasheniya
[2]. RIA NOVOSTI (2025), “На ВЭФ уже подписали более двухсот соглашений”, https://ria.ru/20250905/soglashenie-2039994603.html
[3]. КОМПЬЮТЕРРА (2025), “В России представлен новый мессенджер «Молния»”, https://www.computerra.ru/321083/v-rossii-predstavlen-novyj-messendzher-molniya/
[4]. ROSCONGRESS (2025), “Дальний Восток: сотрудничество во имя мира и процветания”, https://roscongress.org/materials/dalniy-vostok-sotrudnichestvo-vo-imya-mira-i-protsvetaniya/
