Tóm tắt: Trong bối cảnh tình hình quốc tế căng thẳng, cấu trúc công tác tình báo đối ngoại của Nga đã dần trở nên rõ ràng hơn, nhiều tài liệu mới đã được công khai, thể hiện những đặc điểm mới. Việc nghiên cứu những tài liệu này có thể cung cấp những tham khảo mới cho việc hiểu rõ vai trò của công tác tình báo đối ngoại trong việc phục vụ chiến lược quốc gia. Thông qua việc nghiên cứu các tài liệu gốc như hồ sơ, luật pháp và các văn bản chính sách, bài viết phân tích công tác tình báo đối ngoại của Nga từ bốn khía cạnh: định vị chiến lược, cơ chế làm việc, hướng công tác chính và đặc điểm cơ bản, từ đó phác họa diện mạo cơ bản và xu hướng phát triển của công tác tình báo đối ngoại hiện đại của Nga. Định vị chiến lược và mục tiêu của công tác tình báo đối ngoại của Nga đã chuyển hướng, tập trung vào việc duy trì các lợi ích quốc gia cụ thể trong không gian quốc tế. Công tác này có vai trò hỗ trợ trong việc dự báo tình hình quốc tế và bảo đảm ứng phó với các mối đe dọa an ninh, cung cấp thông tin hỗ trợ cho các quyết định quân sự và ngoại giao, đồng thời tạo điều kiện cho việc thực hiện các chính sách an ninh quốc gia và phát triển kinh tế xã hội. Nga chú trọng đến “ngoại giao tình báo”, tác động dư luận, yếu tố công nghệ và khoa học, và các yếu tố cá nhân. Công tác tình báo đối ngoại của Nga thể hiện những đặc điểm như linh hoạt và thực dụng, kết hợp giữa tấn công và phòng thủ, sử dụng đồng thời các kênh công khai và bí mật, nâng cao kể chuyện lịch sử và chiến đấu chủ động trong lĩnh vực nhận thức, trở thành một phần bổ sung hiệu quả cho các kênh ngoại giao chính thức, đồng thời là vũ khí mạnh mẽ trong chiến tranh phức hợp.
Thông tin tình báo đối ngoại đóng vai trò quan trọng trong chiến lược quốc gia, đặc biệt với các cường quốc như Nga, nơi công tác này có truyền thống lâu đời. Hiện nay, nghiên cứu chủ yếu tập trung vào thời kỳ Sa hoàng và Liên Xô, trong khi những thay đổi gần đây, nhất là trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraina, chưa được chú ý đầy đủ. Chiến lược tình báo đối ngoại của Nga kế thừa lịch sử nhưng cũng thích ứng với bối cảnh mới, góp phần định hình môi trường đối ngoại. Bài viết phân tích vai trò của Cục Tình báo Đối ngoại Nga, cung cấp góc nhìn tham khảo cho Trung Quốc trong việc nâng cao năng lực tình báo.
Chiến lược và cơ chế hoạt động của công tác tình báo đối ngoại Nga
Mục tiêu và nhiệm vụ
Cục Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) có nguồn gốc từ Tổng cục I của KGB và được tổ chức lại thành cơ quan độc lập vào năm 1991. SVR phối hợp với FSB và GRU, đảm nhận công tác tình báo đối ngoại trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, khoa học công nghệ và quân sự. Là cơ quan trực thuộc tổng thống, SVR đóng vai trò quan trọng trong hệ thống an ninh quốc gia, bảo vệ đất nước trước các mối đe dọa từ bên ngoài. Hiện nay, SVR tiếp tục phát triển chiến lược tình báo đối ngoại với những đột phá mới, củng cố vị thế toàn cầu.
Sự chuyển đổi của tình báo đối ngoại Nga
Khác với thời Chiến tranh Lạnh, khi Nga tìm cách hội nhập với phương Tây, công tác tình báo đối ngoại hiện nay tập trung vào bảo vệ lợi ích quốc gia trước các mối đe dọa bên ngoài. Nga từ bỏ chiến lược tình báo toàn cầu của Liên Xô, chỉ tập trung vào an ninh thực tế thay vì lợi ích giả định. Các hoạt động ở nước ngoài chủ yếu nhằm ngăn chặn nguy cơ đối với an ninh quốc gia, không nhằm lật đổ chính quyền khác. Năm 2002, SVR nhấn mạnh hợp tác tình báo dựa trên bình đẳng và lợi ích chung, đồng thời cắt giảm đáng kể mạng lưới tình báo.
Hình thành quan niệm an ninh tổng hợp
Trước những biến động quốc tế, chiến lược an ninh Nga đã được điều chỉnh, mở rộng phạm vi và nhiệm vụ của tình báo đối ngoại. SVR chịu trách nhiệm cung cấp thông tin về chính trị, kinh tế, quân sự, khoa học công nghệ và môi trường cho lãnh đạo Nga, hỗ trợ thực hiện chính sách an ninh và phát triển quốc gia. Tháng 6/2022, Tổng thống Putin nhấn mạnh tầm quan trọng của tình báo trong các lĩnh vực quân sự, địa chính trị, tài chính và công nghiệp. Nhờ đó, Nga có thể đánh giá chính xác đối thủ, điều chỉnh chiến lược phù hợp và đảm bảo an ninh quốc gia.
Hỗ trợ dự báo tình hình quốc tế và ứng phó với các mối đe dọa an ninh
Năm 2020, Giám đốc SVR Sergey Naryshkin nhấn mạnh rằng Nga coi tình báo như một công cụ ngăn chặn chiến tranh từ sớm, thay vì phục vụ xung đột. Nhiệm vụ chính của SVR là thu thập thông tin giúp lãnh đạo Nga đưa ra quyết sách chính xác, tránh xung đột leo thang do thiếu thông tin. Luật “Tình báo Đối ngoại Nga” quy định SVR thu thập, xử lý thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia. Chiến lược của SVR tập trung vào dự báo, phân tích và ứng phó với diễn biến quốc tế, bảo đảm an ninh, hỗ trợ chính sách đối ngoại và phát triển quốc gia.
Cơ chế hoạt động của tình báo
Cơ chế hoạt động của tình báo đối ngoại phản ánh mức độ nhận thức và thực tiễn tình báo của một quốc gia. Sau khi Liên Xô tan rã, Nga tiến hành cải cách quy mô lớn đối với hệ thống tình báo. Cơ chế hoạt động của SVR bao gồm hệ thống tổ chức, cơ cấu thiết chế, phân công chức năng và mối quan hệ trực thuộc. Hoạt động của SVR tập trung vào các khâu chính: sản xuất, phân tích, báo cáo tình báo và quản lý công tác, nhằm đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời phục vụ chiến lược an ninh và đối ngoại của Nga.
Cơ chế sản xuất tình báo
Cục Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) kết hợp linh hoạt giữa các kênh công khai và bí mật, nhấn mạnh vai trò của yếu tố con người trong hoạt động tình báo. SVR sử dụng cả phương pháp công khai lẫn bí mật, bao gồm biện pháp kỹ thuật vô tuyến điện tử và các kênh liên lạc đặc biệt để mã hóa thông tin. Luật Tình báo Đối ngoại trao cho SVR quyền hạn đặc biệt, cho phép thiết lập quan hệ hợp tác bảo mật với cá nhân, tổ chức có thiện chí. Khi chính phủ, tổ chức hoặc doanh nghiệp hỗ trợ SVR, chi phí liên quan do nhà nước chi trả và quy trình tương tác do nguyên thủ quốc gia quyết định.
Cơ chế phân tích tình báo
Sau khi Liên Xô tan rã, giám đốc đầu tiên của Cục Tình báo Đối ngoại Nga là học giả Primakov, một chuyên gia nổi tiếng về các vấn đề Ả Rập. Ông đặc biệt coi trọng vai trò của phân tích trong tình báo đối ngoại, đưa ra tư tưởng “coi trọng cả phân tích và trinh sát”, nhấn mạnh rằng “cơ quan tình báo không chỉ cần những người thu thập thông tin mà còn cần những người giám định và phân tích thông tin; nếu không có phương pháp phân tích tình báo thì không thể xác minh chéo các nguồn tin khác nhau.” Quan điểm này đã thay đổi truyền thống “coi trọng trinh sát, xem nhẹ phân tích” của tình báo Liên Xô trước đây, đồng thời nâng cao giá trị nghề nghiệp của các nhân viên tình báo đối ngoại.
Cơ chế báo cáo và phản hồi tình báo
Hệ thống quản lý dọc linh hoạt đã được thiết lập trong công tác báo cáo và phản hồi tình báo. Độ tin cậy, tính khách quan và tính kịp thời của thông tin tình báo đối ngoại đều do Giám đốc Cục Tình báo Đối ngoại trực tiếp báo cáo với tổng thống. Giám đốc cục do tổng thống bổ nhiệm, đồng thời là thành viên thường trực của Hội đồng An ninh Liên bang, đại diện cục thực hiện chức năng nhiệm vụ. Hiện nay, Cục Tình báo Đối ngoại Nga thu thập thông tin từ tất cả các châu lục, ngoại trừ Nam Cực, và hoạt động không có ngày nghỉ. Báo cáo tình báo có thể được gửi trực tiếp đến Tổng thống Putin, người am hiểu sâu sắc về chi tiết, đặc điểm và giá trị của công tác tình báo đối ngoại, thường xuyên đưa ra chỉ thị và yêu cầu cục làm rõ thêm các vấn đề liên quan. Điều này cho thấy công tác tình báo đối ngoại của Nga nhận được nhiều sự chỉ đạo từ lãnh đạo cấp cao.
Cơ chế quản lý công tác tình báo
Cấu trúc tổ chức của Cục Tình báo Đối ngoại ngày càng hoàn thiện. Giám đốc đầu tiên của cục, ông Primakov, đã đặt nền móng vững chắc cho định hướng công tác và cơ cấu tổ chức của cục. Từ năm 1996, Phó Giám đốc thứ nhất Trubnikov được bổ nhiệm làm giám đốc; từ năm 2000 đến 2007, Sergey Lebedev giữ chức giám đốc; từ năm 2007 đến 2016, Mikhail Fradkov đảm nhiệm vị trí này. Đến năm 2016, Tổng thống Putin bổ nhiệm Naryshkin làm giám đốc Cục Tình báo Đối ngoại từ ngày 5 tháng 10.
Ngoài ra, cục còn có các phó giám đốc thứ nhất, phó giám đốc nghiệp vụ, phó giám đốc chức năng và hậu cần, cũng như các trưởng phòng tình báo và phản gián. Đồng thời, còn có một nhóm chuyên gia tư vấn bao gồm các nhân sự kỳ cựu trong ngành tình báo đối ngoại. Nhân viên của cục vừa là sĩ quan quân đội tại ngũ, vừa là công chức nhà nước, số lượng nhân sự do tổng thống quyết định và không được công khai.
Tổ chức của Cục Tình báo Đối ngoại Nga
Cơ cấu tổ chức của Cục Tình báo Đối ngoại Nga với một hệ thống phân cấp rõ ràng. Đứng đầu tổ chức là một Cục trưởng được hỗ trợ bởi nhóm tư vấn và Ủy ban cố vấn. Phó cục trưởng thứ nhất quản lý trực tiếp Văn phòng cục trưởng và Ban thư ký. Các phó cục trưởng phụ trách các lĩnh vực khác nhau như: Quản lý nhân sự và đào tạo; Phân tích thông tin; Các hoạt động, nghiệp vụ tình báo thực tế; Điều phối các công việc nội bộ (hành chính); Đảm bảo nghiên cứu và ứng dụng công nghệ; Hỗ trợ tài chính và nghiên cứu kinh tế; Quản lý hậu cần và cơ sở hạ tầng.
Hệ thống này giúp Cục Tình báo Đối ngoại Nga vận hành một cách linh hoạt và hiệu quả trong các nhiệm vụ tình báo đối ngoại.
Hướng chính trong công tác tình báo đối ngoại của Nga
Thực hiện “ngoại giao tình báo”
Các cơ quan tình báo thế giới từ lâu đã sử dụng ngoại giao tình báo và tích lũy nhiều kinh nghiệm. Khi Nga chuyển trọng tâm từ đối đầu sang thực dụng để bảo vệ lợi ích quốc gia, ngoại giao tình báo trở thành công cụ quan trọng giúp nâng cao hiệu quả công việc.
Ngoại giao tình báo là sự hợp tác chính thức giữa các cơ quan tình báo để trao đổi thông tin, đào tạo và hỗ trợ trang thiết bị. Nga luôn coi trọng hợp tác đối ngoại, từ Thế chiến II đến nay, và sử dụng tình báo để hỗ trợ chính sách đối ngoại. Hiện nay, SVR duy trì mạng lưới hợp tác rộng lớn với các cơ quan tình báo ở CIS, phương Tây, châu Á – Thái Bình Dương, Trung Đông và châu Phi.
Hợp tác với các nước CIS là ưu tiên hàng đầu, với các mối quan hệ chặt chẽ trong khuôn khổ Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Nga cũng duy trì tương tác với tình báo phương Tây, dù căng thẳng gia tăng sau sự kiện “Skripal” năm 2018 và cuộc xung đột Ukraine. Ngoài ra, Nga đặc biệt chú trọng quan hệ tình báo với Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Trung Đông, coi đây là trọng tâm chiến lược.
Bên cạnh hoạt động truyền thống, Nga còn tập trung hợp tác chống khủng bố, chống buôn lậu ma túy và ngăn chặn phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, đồng thời tiếp tục duy trì liên lạc hạn chế với phương Tây trong các lĩnh vực an ninh phi truyền thống.
Công tác phản gián
Phản gián là hoạt động thu thập thông tin và thực hiện các biện pháp nhằm ngăn chặn tình báo nước ngoài, khủng bố và các thế lực thù địch. Cục Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an ninh quốc gia, hỗ trợ chính sách đối ngoại và kiểm soát sự can thiệp từ nước ngoài.
Các cuộc bầu cử của Nga luôn là mục tiêu của tình báo phương Tây. Trước bầu cử tổng thống 2024, SVR đã theo dõi các chiến dịch can thiệp của Mỹ như tấn công mạng và sử dụng đặc vụ. Tháng 6/2024, SVR tiết lộ CIA dùng AI để thao túng dư luận toàn cầu. Mỹ cũng chỉ đạo truyền thông xuyên tạc về Nga nhằm gây bất ổn.
Trong các sự kiện quan trọng, SVR nhanh chóng thu thập thông tin để bảo vệ lập trường của Nga. Sau vụ nổ đường ống Nord Stream 2022, SVR cung cấp bằng chứng cáo buộc Mỹ và Anh đứng sau. Vụ Navalny năm 2020 và cái chết năm 2024 của ông ta cũng được SVR điều tra, bác bỏ khả năng bị đầu độc. Sau vụ khủng bố tại Crocus City Hall tháng 3/2024, SVR công bố các manh mối, ngăn chặn căng thẳng với Tajikistan và Trung Á.
Định hình nhận thức và tác động tới dư luận
Công tác tình báo đối ngoại của Nga hiện nay đã kết hợp chặt chẽ với chiến tranh nhận thức, sử dụng nhiều công cụ khác nhau để tác động đến suy nghĩ và hành vi của đối tượng mục tiêu. Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) tận dụng truyền thông trong và ngoài nước để định hướng dư luận, công bố các tài liệu giải mật và duy trì hợp tác với các kênh truyền thông lớn như Solovyov Live, Izvestia và Russia 24. Việc công bố thông tin tình báo kịp thời giúp SVR tạo môi trường truyền thông thuận lợi và thể hiện năng lực răn đe.
Trong chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, SVR triển khai chiến lược nhận thức trên ba phương diện:
Thứ nhất, làm suy yếu kẻ địch: Tiết lộ sự phụ thuộc của Ukraine vào phương Tây, đặt nghi vấn về tính hợp pháp của chính quyền Zelensky sau ngày 20/5/2024, đồng thời vạch trần kế hoạch của Mỹ nhằm thay thế ông ta. SVR cũng nhấn mạnh tình trạng hàng trăm nhà ngoại giao Ukraine từ chối trở về nước, cho thấy sự mất lòng tin vào chính quyền.
Thứ hai, nâng cao vị thế của Nga: Khẳng định Nga kiểm soát thế chủ động trên chiến trường Ukraine, trong khi phương Tây gặp khó khăn và mâu thuẫn nội bộ. SVR nhấn mạnh rằng phương Tây ngày càng hoang mang trước sự vững vàng của Nga, còn quân đội Ukraine cũng mất niềm tin vào khả năng chiến thắng.
Thứ ba, tấn công phương Tây: Bác bỏ những thông tin sai lệch của Mỹ và đồng minh, giảm uy tín quốc tế của họ. Ví dụ, SVR đã công bố tài liệu chứng minh kế hoạch Pháp triển khai quân đội tới Ukraine, khiến chính phủ Pháp khó lòng phủ nhận.
Ngoài cuộc xung đột Nga – Ukraine, SVR còn thực hiện chiến dịch định hình nhận thức tại khu vực Nam Caucasus. Sau khi Nga làm trung gian hòa giải giữa Azerbaijan và Armenia, SVR phát hiện phương Tây tìm cách kích động chủ nghĩa dân tộc để phá hoại thỏa thuận ngừng bắn. Nga đã nhanh chóng vạch trần ý đồ này, cảnh báo rằng các hành động của phương Tây có thể đẩy khu vực vào một cuộc xung đột mới.
Hoạt động tình báo và bảo vệ an ninh trên mặt trận bí mật
Từ thời Kiev Rus, ngoại giao bí mật và tình báo đã đóng vai trò quan trọng trong an ninh quốc gia Nga. Những năm gần đây, Nga công khai một số thông tin để phản bác cáo buộc của phương Tây, nhấn mạnh vai trò của Cục Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) trong bảo vệ lợi ích quốc gia.
Tình báo bất hợp pháp (нелегaльнaя paзведкa) là lĩnh vực đặc biệt của SVR, với “Cục C” chuyên trách hoạt động này. Các điệp viên tình báo bất hợp pháp hoạt động dưới danh tính giả, sống nhiều năm ở nước ngoài mà không để lộ thân phận. Hoạt động này đòi hỏi quá trình tuyển chọn nghiêm ngặt, huấn luyện bài bản và khả năng thích nghi cao.
Giám đốc SVR, Sergei Naryshkin, nhấn mạnh rằng chỉ Nga mới có hệ thống tình báo bất hợp pháp hiện đại và hoạt động lâu dài ở nước ngoài. Ngoài ra, năm 1998, SVR thành lập lực lượng đặc nhiệm “Đội bảo vệ” (Заслон) để bảo vệ các nhà ngoại giao, nhân viên tình báo và sơ tán công dân Nga khi cần thiết. Lực lượng này từng tham gia các nhiệm vụ quan trọng tại Iran, Iraq, Syria và Yemen.
Đặc điểm cơ bản của công tác tình báo đối ngoại của Nga
Chú trọng yếu tố khoa học công nghệ trong tình báo đối ngoại
Từ năm 1991, tình báo khoa học công nghệ trở thành lĩnh vực ưu tiên của Cục Tình báo Đối ngoại Nga (SVR), nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp, tăng cường quốc phòng, đặc biệt trong bối cảnh bị phương Tây trừng phạt.
Tháng 10/2020, Giám đốc SVR Sergey Naryshkin nhấn mạnh vai trò chiến lược của tình báo khoa học công nghệ, bắt nguồn từ năm 1925 khi Liên Xô đề xuất thành lập cơ quan chuyên trách thu thập thông tin công nghệ tiên tiến và bảo vệ bí mật quốc gia.
Nga coi đây là nhiệm vụ chiến lược, được nêu rõ trong các chính sách quan trọng như “Chiến lược An ninh Quốc gia” và “Chiến lược Phát triển Trí tuệ Nhân tạo.” Tình báo đối ngoại không chỉ thu thập dữ liệu mà còn xây dựng quan hệ với các nhóm nghiên cứu công nghệ tiên tiến.
Ngày 14/3/2023, sự kiện máy bay không người lái MQ-9 “Reaper” của Mỹ rơi xuống Biển Đen cho thấy Nga có thể tận dụng công nghệ nước ngoài thông qua hoạt động tình báo.
Chú trọng yếu tố con người trong tình báo đối ngoại
Công tác tình báo đối ngoại của Nga đề cao vai trò con người, coi tư duy, kinh nghiệm và danh tính cá nhân là yếu tố không thể thay thế. Trong lĩnh vực sống còn như tình báo, thiết bị công nghệ không thể thay thế trí tuệ con người trong thu thập, xử lý thông tin và ra quyết định. Nga cũng nhấn mạnh vai trò của tình nguyện viên tình báo trong việc ngăn chặn các nguy cơ tiềm ẩn.
Phiên bản mới của “Chiến lược An ninh Quốc gia” năm 2021 tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của nguồn nhân lực, khuyến khích hợp tác tình báo với cá nhân từ nhiều quốc gia theo “Luật Tình báo Đối ngoại.” Nga ưu tiên thu hút những người có chung nhận thức về bản chất của phương Tây và ủng hộ vai trò lãnh đạo của Nga trong trật tự thế giới đa cực.
Hợp tác tình báo dựa trên hai giá trị cốt lõi: nhận thức về chủ nghĩa thực dân kiểu mới của phương Tây và sự công nhận vai trò lãnh đạo của Nga. Nga cho rằng thế giới đang dần thức tỉnh trước sự thao túng của Mỹ và phương Tây, dẫn đến sự ủng hộ ngày càng tăng đối với chính sách đối ngoại và công tác tình báo của Nga.
Chuyển hướng sang công khai tình báo tích cực và tác chiến chủ động trong lĩnh vực nhận thức
Trong bối cảnh chiến tranh thông tin, tình báo đối ngoại của Nga đã chuyển hướng sang công khai thông tin một cách chủ động để giành thế thượng phong. Thay vì hoạt động khép kín như trước đây, Giám đốc SVR Sergey Naryshkin đã thúc đẩy công khai nhiều tài liệu lịch sử và thông tin quốc tế, đồng thời xây dựng mối liên hệ với truyền thông và xã hội nhằm nâng cao hình ảnh của SVR.
Sự chủ động này giúp Nga kiểm soát nhận thức trong chiến tranh thông tin và thích ứng với chiến tranh hỗn hợp. Naryshkin cũng kết hợp yếu tố lịch sử vào công tác tình báo, sử dụng ký ức về Chiến tranh Thế giới thứ hai để nâng cao tính chính danh của Nga và phản bác phương Tây. Ông khẳng định người Nga và người Ukraine thuộc một dân tộc thống nhất và nhấn mạnh vai trò của Nga trong sự phát triển của Ukraine.
Trong chiến dịch quân sự đặc biệt, nhiệm vụ của SVR là thu thập thông tin tình báo chiến lược, đặc biệt về hoạt động của Mỹ, để hỗ trợ quyết sách quốc gia. Naryshkin so sánh điều này với việc tình báo Liên Xô thu thập thông tin về phát xít Đức trong Thế chiến II. Nga coi Ukraine là quân cờ phương Tây sử dụng để chống lại Nga và xem chiến dịch quân sự đặc biệt như một phương án ngăn chặn xung đột lớn hơn ở châu Âu.
Bổ sung hiệu quả cho các kênh ngoại giao công khai
Công tác tình báo đối ngoại của Nga ngày càng chủ động trong chiến tranh thông tin, sử dụng việc công khai thông tin tình báo để giành thế chủ động. Dưới thời Giám đốc Sergey Naryshkin, SVR tích cực công khai tài liệu lịch sử và tham gia truyền thông nhằm nâng cao hình ảnh và vai trò của tình báo đối ngoại.
Naryshkin liên hệ công tác tình báo với lịch sử, đặc biệt là Thế chiến II, để củng cố tính chính danh của Nga và phản bác phương Tây. Ông nhấn mạnh vai trò của tình báo trong chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, so sánh với việc thu thập thông tin về phát xít Đức trước đây. Nga coi Ukraine là công cụ phương Tây nhằm gây tổn hại cho Nga, đồng thời tìm cách định hình nhận thức thông qua chiến tranh thông tin.
SVR không chỉ thu thập tình báo chiến lược mà còn hỗ trợ ngoại giao, duy trì hợp tác với CIS, giữ liên lạc với Mỹ và mở rộng ảnh hưởng tại “phương Nam toàn cầu” như châu Phi, Mỹ Latinh. Mặc dù quan hệ Nga – phương Tây căng thẳng, SVR vẫn duy trì kênh liên lạc với CIA nhằm kiểm soát rủi ro và duy trì đối thoại chiến lược.
Kết luận
Hiện nay, Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) không chỉ là một lực lượng tình báo mà còn đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực ngoại giao và an ninh. SVR đã mở rộng không gian ngoại giao, định hình môi trường đối ngoại và năng lực an ninh của Nga, đồng thời tác động đến cộng đồng tình báo quốc tế.
Chiến lược của SVR kết hợp giữa truyền thống lịch sử và sự linh hoạt thực dụng, sử dụng cả kênh công khai và bí mật, vừa tấn công vừa phòng thủ. Nga hiện tập trung bảo vệ lợi ích quốc gia và tìm cách vượt qua thế bế tắc bằng cách tăng cường hợp tác với các quốc gia “thân thiện”. SVR không chỉ cung cấp thông tin chiến lược mà còn là công cụ quan trọng trong “chiến tranh vô hình”, giúp bảo vệ lợi ích quốc gia thông qua các chiến dịch dư luận và hoạt động tình báo bí mật. Ngoài ra, SVR đóng vai trò như một kênh liên lạc chiến lược trong quan hệ với Mỹ và phương Tây.
Trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các cường quốc, công tác tình báo đối ngoại ngày càng trở nên quan trọng đối với an ninh quốc gia và chiến lược ngoại giao của Nga.
Lược dịch: Thu Oanh
Các tác giả:
Zhang Jian – Khoa Ngoại giao và Quản lý Ngoại giao, Đại học Ngoại giao Trung Quốc, Bắc Kinh;
Guo Xiaoting -Viện Nghiên cứu Văn minh Con đường Tơ lụa Đông Bắc Á, và là giảng viên Khoa Ngoại ngữ, Đại học Yên Sơn.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của các tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
