“Tuyết đã rơi trên những ngọn núi mà bạn từng mơ ước.” Câu tục ngữ Thổ Nhĩ Kỳ này mô tả một tình huống mà điều gì đó đã được hy vọng hoặc mơ ước từ lâu cuối cùng đã trở thành hiện thực, nhưng lại đi kèm với những thách thức, rủi ro hoặc thất vọng không ngờ tới.
Và đây dường như là tình hình mà Thổ Nhĩ Kỳ đang đối mặt sau khi các lực lượng nổi dậy Syria chấm dứt chế độ Assad kéo dài 50 năm. Một mặt, những gì xảy ra đầu tháng 12/2024 có lẽ đã vượt xa “những giấc mơ hoang đường nhất” của Ankara: thay đổi chế độ ở Damascus, kiềm chế ảnh hưởng của Nga và Iran, giảm mối đe dọa từ người Kurd tại biên giới và cho phép người tị nạn Syria trở về hàng loạt. Tuy nhiên, mặt khác, mọi chuyện có thể diễn biến không như mong muốn. Trước hết, mặc dù sự ủng hộ của Thổ Nhĩ Kỳ dành cho Quân đội Quốc gia Syria và các liên hệ với Hayat Tahrir al-Sham mang lại lợi thế cho Ankara trong quá trình chuyển giao quyền lực ở Syria, thách thức đặt ra là làm sao để các mảnh ghép khớp với nhau mà không gặp những trở ngại lớn. Thứ hai, xét đến sự không chắc chắn về chính quyền Trump sắp tới, vai trò của các đối thủ của Ankara, đặc biệt là các nhóm ủng hộ người Kurd như Đơn vị Bảo vệ Nhân dân (YPG) do Mỹ hậu thuẫn và Lực lượng Dân chủ Syria, vẫn cần được xác định rõ.
Trên thực tế, lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ dường như hài lòng với những diễn biến gần đây. Tuy nhiên, khi phương trình khu vực của họ ngụ ý việc tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi chính trị-xã hội êm thấm ở Damascus đồng thời chiến đấu chống lại “hành lang khủng bố người Kurd,” thì rất có khả năng giai đoạn chuyển đổi này sẽ có những tác động đáng kể đối với vấn đề người Kurd trong nước của Thổ Nhĩ Kỳ. Cần làm rõ mức độ mà chính phủ chuyển tiếp Syria do Mohammed al Sharraa lãnh đạo và các mục tiêu của Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề này trùng khớp. Như Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố gần đây: “Nếu họ [nội các chuyển tiếp Syria] giải quyết vấn đề này đúng cách, chúng tôi sẽ không có lý do gì để can thiệp.” Tuy vậy, mặc dù điều này dường như xác nhận họ ủng hộ tầm nhìn đa nguyên cho một Syria “mới,” nhưng xung đột có thể nảy sinh từ vị trí tương ứng của hai bên về tương lai của các nhóm ủng hộ người Kurd ở phía đông bắc.
Liệu sự sụp đổ của Bashar al-Assad có mở lại chiếc hộp Pandora về vấn đề người Kurd? Mối liên kết giữa chính sách đối nội và đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ trong vấn đề này là gì? Ankara đang đối mặt với hai con đường: tìm kiếm sự bình thường hóa để giảm thiểu bất ổn khu vực hoặc chấp nhận nguy cơ leo thang ở Syria, điều có thể khơi lại cách tiếp cận an ninh hóa mà họ đã áp dụng lâu nay đối với vấn đề người Kurd. Khi không có lộ trình rõ ràng và tình hình Syria vẫn đang biến động, vấn đề người Kurd vẫn là một ẩn số khó giải quyết trong bài toán chính trị nội bộ và khu vực của Thổ Nhĩ Kỳ.
Các điều kiện của bài toán người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ
Ở Thổ Nhĩ Kỳ, vấn đề người Kurd từ lâu đã giống như một chiếc hộp Pandora, có thể được mở ra, phá vỡ, hoặc giấu đi trong các giai đoạn khác nhau bởi nhiều bên với nhiều lý do. Thực tế, người dân Thổ Nhĩ Kỳ và các quan sát viên chính trị nước này đã quen thuộc với các chu kỳ căng thẳng và xích lại gần nhau trong mối quan hệ giữa chính phủ và người Kurd. Tuy nhiên, vào tháng 10, nhiều người đã ngạc nhiên khi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra lời kêu gọi bình thường hóa mối quan hệ tới các nhóm lãnh đạo người Kurd. Điều này gây bất ngờ vì nó đến từ Devlet Bahçeli, lãnh đạo Đảng Phong trào Dân tộc (MHP) theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Nó càng đáng kinh ngạc hơn khi lời kêu gọi này được gửi trực tiếp đến Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) – được Thổ Nhĩ Kỳ, Hoa Kỳ, và nhiều quốc gia phương Tây coi là tổ chức khủng bố – cùng với lãnh đạo của đảng này, Abdullah Öcalan, người đã bị giam giữ bởi Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 1999. Đây có phải là động thái thực sự nhằm đảo ngược xu hướng tiêu cực kể từ khi tiến trình hòa bình đổ vỡ vào năm 2015? Hay chỉ là một chiến lược khác được định hình bởi các tính toán chính trị của Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan cùng Đảng Công lý và Phát triển (AKP)?
Trong khi đó, như một sự trớ trêu, một số nhóm liên kết với PKK đã tiến hành một vụ tấn công tại Ankara trong cùng tháng, khiến chính phủ không chỉ tăng cường hành động quân sự mà còn tiến hành một làn sóng tái an ninh hóa đối với các nhân vật chính trị ủng hộ người Kurd và phe đối lập ở Thổ Nhĩ Kỳ. Liệu điều này cũng liên quan đến bất ổn quốc tế và khu vực rộng lớn hơn đang diễn ra? Và, với những bất ổn xoay quanh cuộc khủng hoảng Syria và chính quyền Trump 2.0 mới, tương lai của vấn đề người Kurd ở trong và ngoài Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ra sao?
Chỉ là một nỗ lực khác trong chuỗi dài?
“Một người Thổ không yêu người Kurd thì không phải là người Thổ. Một người Kurd không yêu người Thổ thì không phải là người Kurd.” Đó là phát biểu của lãnh đạo Đảng Phong trào Dân tộc cánh hữu của Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là một nguồn tin không ngờ tới vì Bahçeli nổi tiếng với lập trường cứng rắn chống người Kurd. Vài ngày sau, những lời xoa dịu này được lặp lại với giọng điệu hòa giải tương tự trong các tuyên bố công khai của Erdoğan, mặc dù cẩn trọng hơn trong việc phân biệt giữa “anh em người Kurd” và “những kẻ khủng bố ở Syria và Iraq.”
Như chúng tôi đã lập luận ở những nơi khác, điều này dường như xác nhận rằng mối quan hệ giữa nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ và các đại diện chính trị, quân sự người Kurd có đặc điểm đan xen giữa các yếu tố bên trong và bên ngoài. Một mặt, Erdoğan và đảng của ông có lịch sử hai thập kỷ với những thăng trầm trong vấn đề người Kurd. Trong khi cho đến đầu những năm 2010, chính phủ của ông theo đuổi con đường hòa giải và đối thoại, 10 năm qua đã chứng kiến sự quay trở lại với chính sách tái an ninh hóa cả trong và ngoài biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Mặt khác, các đảng người Kurd và các tổ chức phi nhà nước như PKK — một nhóm chiến binh cánh tả được thành lập vào những năm 1980 — đã trải qua nhiều biến đổi nhưng vẫn chứng tỏ sự kiên cường.
Nỗ lực giải quyết lần này chỉ là một trong số những nỗ lực lâu dài nhằm đối mặt với một vấn đề mang tính cấu trúc đối với nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ. Ngay từ năm 2009, khi đó là Thủ tướng, Erdoğan đã đề xuất một sáng kiến được gọi là “Khai mở vấn đề người Kurd.” Dù có những thăng trầm trong quá trình phức tạp này, chính phủ và các cơ quan tình báo đã thực hiện các nỗ lực tương tự cho đến năm 2015, khi tiến trình hòa bình kết thúc một cách nghiêm trọng. Sự sụp đổ của đối thoại đã khiến “chiến tranh chiến hào” tái bùng nổ ở các khu vực đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, thêm phần trầm trọng bởi các tác động lan tỏa từ cuộc nội chiến Syria.
Gần một thập kỷ sau, liên minh cầm quyền của ông đang suy yếu do khủng hoảng kinh tế và sự sụt giảm phiếu bầu. Do đó, nhìn sơ qua, việc mở rộng cơ sở cử tri thông qua hòa giải với các nhóm cộng đồng người Kurd cụ thể có thể được xem như một chiến lược chính trị phục vụ các mục tiêu trước mắt và lâu dài của Erdoğan. Điều này có vẻ hợp lý khi xét đến việc ông là một nhà lãnh đạo thực dụng, người có thể biến bối cảnh bất ổn và phân cực xã hội-chính trị của đất nước thành lợi thế cho mình. Đảng của ông cần thêm sự ủng hộ để giành đa số tại quốc hội, nhằm sửa đổi hiến pháp hiện tại vốn giới hạn nhiệm kỳ tổng thống chỉ hai kỳ, cho phép ông tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2028.
Tuy nhiên, việc tiếp cận và tương tác với các thành phần đa dạng của xã hội người Kurd vẫn là một thách thức lớn. Cần nhớ rằng cử tri và các phe phái chính trị người Kurd không phải là một khối đồng nhất. Một mặt, có những người ủng hộ các nguyên tắc của Đảng Bình đẳng và Dân chủ Nhân dân (HDP), nơi vẫn còn những nhân vật trung thành với lãnh đạo Abdullah Öcalan, đồng thời tìm cách thu hút cử tri nghiêng về cánh tả, kể cả những người không phải người Kurd. Mặt khác, là các nhóm bảo thủ và truyền thống hơn, vốn ủng hộ đảng của Erdoğan trong lịch sử và, theo một số nguồn tin, hiện đang “ngạc nhiên nhất trước việc chính phủ tìm kiếm đối thoại.” Trong bối cảnh này, Erdoğan nhận thấy cơ hội khai thác các chia rẽ nội bộ trong cử tri người Kurd, cố gắng giành được sự ủng hộ từ các nhóm ôn hòa và bảo thủ hơn mà không làm mất lòng các cử tri dân tộc chủ nghĩa ủng hộ chính phủ.
Vấn đề người Kurd: Điểm yếu chí mạng của phe đối lập
Chiến lược “chia để trị” của bộ đôi Erdoğan-Bahçeli không chỉ củng cố vị thế trong nước mà còn góp phần làm suy yếu Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP), đảng đối lập chính. Việc buộc CHP phải đưa ra các lập trường dễ gây chia rẽ về vấn đề người Kurd có khả năng tạo ra mâu thuẫn giữa các phe tự do và dân tộc chủ nghĩa trong nội bộ đảng. Đồng thời, đây cũng là cách để làm mất uy tín của phe đối lập, khi lãnh đạo của họ mở cửa đối thoại với các đối tác người Kurd, bằng cách cáo buộc họ “đối thoại với khủng bố.” Do đó, các tuyên bố gần đây của Bahçeli về khả năng hòa giải với Öcalan dường như nằm trong tính toán chính trị rộng lớn hơn này. Tuy nhiên, như nhiều nhà quan sát nhận định, động thái này rất có thể đã được phối hợp với Erdoğan, nhằm thể hiện chính quyền của ông sẵn sàng đối thoại nhưng vẫn duy trì khoảng cách chiến thuật và thực dụng. Bằng cách này, Erdoğan giữ được sự linh hoạt để rút lui nếu dư luận phản đối ý tưởng này, tránh được những hậu quả chính trị từ các nỗ lực hòa giải thất bại trước đây và để ngỏ khả năng sử dụng “bàn tay sắt” của nhà nước khi cần.
Đây là những gì đã xảy ra sau sự kiện ở Ankara vào tháng 10 năm 2024, khi Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) tiến hành một vụ tấn công vào TUSAŞ, một trong những công ty hàng không vũ trụ hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong nước, chính phủ đã sử dụng sự kiện này như một cái cớ để thực hiện các biện pháp mạnh tay đối với các nhân vật chính trị và chính quyền địa phương có liên kết với người Kurd. Các hành động gần đây bao gồm việc cách chức thị trưởng thuộc Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) có nguồn gốc người Kurd tại quận Esenyurt, Istanbul, với cáo buộc liên quan đến khủng bố, cũng như việc bổ nhiệm các ủy viên quản lý thay thế và điều tra đối với 37 thị trưởng thuộc đảng ủng hộ người Kurd. Những biện pháp này phản ánh một thực tiễn đã tồn tại từ lâu ở khu vực đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, nơi chính phủ thường xuyên thay thế các quan chức được bầu cử bằng những người được chỉ định tại các khu vực có đa số người Kurd sinh sống. Tuy nhiên, điều này đi kèm với cái giá chính trị. Việc này ngày càng không thể chấp nhận, ngay cả trong nội bộ một số thành viên quốc hội thuộc đảng cầm quyền. Họ coi đây là một trong những lý do chính dẫn đến sự mất ủng hộ liên tục của đảng tại các khu vực chủ yếu là người Kurd trong những năm qua. Đồng thời, điều này có thể giúp các nhà lãnh đạo đương nhiệm đáp ứng yêu cầu của những người Kurd bảo thủ không cảm thấy được đại diện bởi các quan điểm cánh tả và tiến bộ của Đảng Bình đẳng và Dân chủ Nhân dân (HDP).
Một nhành ô liu không dành cho tất cả mọi người
Việc đưa ra một “nhành ô liu” cho Öcalan không ngăn cản Ankara gia tăng các chiến dịch quân sự nhằm vào các lực lượng dân quân ủng hộ người Kurd ở Iraq và Syria. Thực tế, các hoạt động của Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) vượt qua biên giới, nơi các hành động của các nhóm liên kết của họ ảnh hưởng đến cả chính trị nội bộ Thổ Nhĩ Kỳ và quan hệ với các quốc gia láng giềng. Chính Bahçeli đã tuyên bố rằng “Thổ Nhĩ Kỳ không có vấn đề người Kurd và sẽ không bao giờ có. Vấn đề hiện tại là vấn đề khủng bố ly khai, và sự phản bội này chắc chắn sẽ bị triệt tiêu.” Vì vậy, một số người cho rằng đề xuất hòa bình mới nhất của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ chỉ là cách để tháo gỡ các thành phần khác nhau của bài toán người Kurd.
Thứ nhất, đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh của Israel với Hamas, sự lật đổ gần đây của Assad, và tình trạng bất ổn đang tiếp diễn ở Trung Đông, Thổ Nhĩ Kỳ đang chơi một ván cờ tinh vi. Một mặt, chính phủ của Erdoğan tận dụng tình hình để củng cố vị thế của mình đối với cả khán giả trong nước và khu vực. Mặt khác, đảm bảo an ninh cho đất nước trước các tác động lan rộng tiềm ẩn vẫn là một ưu tiên về an ninh .
Nhìn chung, Erdoğan nhận thức rằng các động lực này có thể làm tăng giá trị chiến lược của người Kurd nếu các tác nhân bên ngoài khác khai thác các phe phái người Kurd để thúc đẩy chương trình nghị sự của họ. Sự gia tăng hoạt động quân sự của Israel là một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm phá vỡ “trục kháng cự” của Iran. Một thành viên cấp cao của Đảng Công nhân Kurdistan đã tuyên bố vào ngày 14 tháng 11 rằng, khi lên án các chính sách của Israel, việc thiết lập quan hệ không bị loại trừ. Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại rằng nhóm này có thể bị các cường quốc đối thủ vũ khí hóa tương tự, làm tăng tính cấp bách trong nỗ lực của Ankara để trung lập hóa nhóm này trong nước và khu vực.
Thứ hai, Erdoğan có thể coi thời điểm hiện tại là cơ hội để giải quyết vấn đề người Kurd của Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách đảm bảo sự hỗ trợ khu vực rộng lớn hơn. Tại Iraq, Ankara đã tìm cách thúc đẩy hợp tác chống khủng bố bằng cách thuyết phục Baghdad chính thức coi Đảng Công nhân Kurdistan là một tổ chức khủng bố. Tuy nhiên, sự hợp tác dự kiến vẫn chưa được hoàn thành. Những phát triển gần đây cho thấy Iraq có kế hoạch tổ chức một hội nghị an ninh có sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và Syria để giải quyết vấn đề. Điều này cũng có thể dựa vào sự hỗ trợ của Tổng thống Khu vực Kurdistan Nerchirvan Barzani, người gần đây nhận định rằng điều này sẽ đánh dấu sự khởi đầu của một quá trình mới đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, nhiều điều hiện nay sẽ phụ thuộc vào chính quyền chuyển tiếp ở Syria.
Cuối cùng, sự hiện diện của gần bốn triệu người tị nạn Syria tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã trở thành gánh nặng chính trị cho chính phủ của Erdogan. Điều này càng đúng hơn trong bối cảnh các diễn biến hiện tại ở Syria. Việc Hayat Tahrir al-Sham nắm quyền kiểm soát khiến Ankara trở thành bên đối thoại chính với chính quyền mới. Một trong những mục tiêu được tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ là chấm dứt khủng bố của người Kurd có nguồn gốc từ Syria, đặc biệt từ Đơn vị Bảo vệ Nhân dân (YPG). Chắc chắn, Ankara có thể muốn tận dụng cơ hội này. Syria từ lâu đã là một yếu tố then chốt trong việc định hình chính trị nội bộ của Thổ Nhĩ Kỳ, và tình hình hiện tại mang đến cơ hội vàng cho Ankara.
Yếu tố Trump
Nhiều yếu tố trên bình diện quốc tế cũng có vai trò quan trọng. Trong khi các cường quốc như Hoa Kỳ và Nga có thể đã chuyển hướng sự chú ý của họ sang các kịch bản cấp bách hơn, các động thái và ảnh hưởng của họ vẫn có hạn chế hoặc mở rộng biên độ hành động của các bên khu vực khác. Trên hết, sự ủng hộ lâu dài của Washington dành cho Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) và Đơn vị Bảo vệ Nhân dân (YPG) đã gây căng thẳng nghiêm trọng trong quan hệ với Ankara. Do đó, một yếu tố quan trọng đối với Thổ Nhĩ Kỳ là sự trở lại của Donald Trump vị trí tổng thống Hoa Kỳ. Chính quyền Trump 2.0 trước đây đã có những bước đi nhằm rút lực lượng Mỹ khỏi Syria, tạo điều kiện ra nhiều không gian cho Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng biên độ hành động trong các can thiệp quân sự.
Đó là lý do tại sao nhiều người ở Ankara coi việc Trump tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng là một điều tích cực, với Erdoğan gọi ông là “bạn” trong thông điệp chúc mừng của mình. Tuy nhiên, bầu không khí lạc quan thận trọng này đã phai nhạt khi chính quyền Trump 2.0 sắp tới có những bổ nhiệm đầu tiên không “quá thân thiện với Thổ Nhĩ Kỳ.” những cuộc hẹn đầu tiên mà chính quyền sắp tới của Trump. Marco Rubio, người được bổ nhiệm làm ngoại trưởng, và Mike Waltz, được chọn làm cố vấn an ninh quốc gia, là hai nhân vật có thể làm phức tạp thêm quan hệ giữa Ankara và Washington. Rubio nổi tiếng với các quan điểm gần gũi với những người theo phong trào Gülen, những người ủng hộ Fethullah Gülen – nhân vật gần đây đã qua đời nhưng được coi là kẻ chủ mưu đứng sau cuộc đảo chính bất thành năm 2016 tại Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, Waltz được biết đến với lập trường chống Thổ Nhĩ Kỳ nói chung và sự ủng hộ mạnh mẽ cho các nhóm người Kurd ở Trung Đông.
Hòa bình hay những làn sóng an ninh hóa vô tận?
Kể từ khi tiến trình hòa bình tan vỡ vào năm 2015, vấn đề người Kurd đã trải qua những làn sóng an ninh hóa. Vụ tấn công khủng bố gần đây tại Ankara nhấn mạnh tính bất ổn của vấn đề này, vốn có thể nhanh chóng chuyển từ một câu hỏi chính trị sang một vấn đề an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại. Trong tương lai gần, sự dao động giữa việc chính trị hóa và an ninh hóa vấn đề người Kurd có khả năng tiếp diễn, làm sâu sắc thêm sự phân cực trong xã hội Thổ Nhĩ Kỳ và gia tăng nguy cơ leo thang an ninh tại các khu vực nhạy cảm, như tình hình ở Syria cho thấy.
Trong nước, có những tính toán chính trị và lợi ích của chính phủ đương nhiệm. Các diễn biến gần đây một số phe phái trong Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) không có ý định chấp nhận một thỏa thuận do Erdoğan đề xuất, người mà họ coi là một nhà độc tài không thể đưa ra các nhượng bộ cần thiết. Điều này phụ thuộc vào việc các cuộc đàm phán sắp tới giữa các lãnh đạo của đảng ủng hộ người Kurd và Öcalan có thể chấm dứt phương thức hoạt động du kích để chuyển sang một giải pháp ủng hộ chính trị hay không. Tuy nhiên, nếu điều này không thành công, những mâu thuẫn này có thể dẫn đến sự nổi lên của các nhân vật mới và cấp tiến trong PKK, làm phức tạp thêm triển vọng cho một giải pháp khả thi. Cuối cùng, việc giải quyết bài toán này cũng phụ thuộc vào sự đồng thuận và hợp tác giữa người Kurd và các lãnh đạo đối lập khác. Một yếu tố quan trọng có thể là việc Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) có sẵn lòng từ ngôn từ dân tộc chủ nghĩa và thúc đẩy hợp tác với đảng ủng hộ người Kurd, như đã được thử nghiệm từ cuộc bầu cử địa phương năm 2019.
Tại mối liên kết giữa nội bộ và khu vực, những quan điểm khác biệt giữa các nhánh của Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) tại Iraq và Syria cho thấy Öcalan dường như không còn khả năng hoàn toàn ảnh hưởng đến toàn bộ phong trào. Dù người sáng lập đã kêu gọi các thành viên của phong trào hạ vũ khí, một số vẫn tiếp tục bám vào chiến thuật bạo lực ban đầu. Ở cấp khu vực, nhiều điều sẽ phụ thuộc vào các diễn biến ở Syria, đặc biệt là tiến triển của chính phủ chuyển tiếp và vai trò mà Ankara có thể đảm nhận. Hơn nữa, sẽ mất vài tháng để xác định cách Hoa Kỳ định hướng lập trường của mình về vấn đề này cũng như các chính sách Trung Đông rộng lớn hơn. Điều này có thể dẫn đến việc Trump bật đèn xanh cho các hoạt động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2019 hoặc một cách tiếp cận chủ động hơn, trong đó Washington có thể thúc đẩy quá trình hòa bình đổi mới này để tránh leo thang trong thời gian chuyển giao quyền lực ở Syria. Để bắt đầu, Hoa Kỳ có thể cố gắng gây áp lực lên Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) nhằm tách rõ ràng khỏi các quan điểm bạo lực của PKK và công khai ủng hộ sự toàn vẹn lãnh thổ của Syria. Trong bối cảnh này, vẫn khó dự đoán liệu mối quan tâm gần đây của Washington về việc hạn chế phạm vi tự trị của người Kurd có giải quyết được một số mối lo ngại của Thổ Nhĩ Kỳ hay không. Tuy nhiên, sẽ rất khó để xoa dịu lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ về mặt an ninh, như đã được minh chứng qua việc tăng cường quân sự gần đây ở các khu vực do các nhóm người Kurd kiểm soát.
Thứ nhất, Ankara coi đảng do Öcalan sáng lập và nhánh tại Syria của đảng này là một phần của cùng một phong trào, và bối cảnh dân tộc chủ nghĩa của đất nước khiến các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận bất kỳ sự củng cố quyền lực nào của các khu vực người Kurd bên trong Syria.
Thứ hai, cần lưu ý rằng bất kỳ sự gia tăng nào trong các hoạt động quân sự của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chống lại các lực lượng dân quân người Kurd ở Iraq và Syria đều kích thích hiệu ứng “đoàn kết quanh lá cờ” trong xã hội Thổ Nhĩ Kỳ, giúp chính phủ nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng đối với một vấn đề luôn mang ý nghĩa “sự sống còn của quốc gia.”
Tuy nhiên, khi không có lộ trình rõ ràng và tình hình bất định ở Syria, vấn đề người Kurd sẽ tiếp tục là một thách thức trung tâm và chưa được giải quyết, ảnh hưởng đến chính trị nội bộ, chiến lược khu vực, và quan hệ quốc tế của Thổ Nhĩ Kỳ. Việc chiếc hộp Pandora này mở lại, vẫn được niêm phong, hoặc bị phá vỡ phần lớn phụ thuộc vào sự liên kết hoặc tiếp tục phân kỳ của ba yếu tố trong bài toán này.
Biên dịch: Bảo Trâm
Các tác giả:
Samuele C. A. Abrami là nghiên cứu viên tại Mercator-Istanbul Policy Center. Anh sắp nhận bằng Tiến sĩ từ Đại học Università Cattolica del Sacro Cuore ở Milan, nơi anh cũng là giảng viên chương trình Thạc sĩ Nghiên cứu Trung Đông. Ngoài chính sách đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ, nghiên cứu của anh tập trung vào chính sách Liên minh châu Âu, chính trị Thổ Nhĩ Kỳ, vấn đề người Kurd, và biến đổi khí hậu tại Trung Đông và Bắc Phi. Thành viên của Turkey Europe Future Forum, Samuele cũng từng là nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Đại học Sabancı và Viện Nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ tại Stockholm.
Riccardo Gasco là nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Đại học Bologna và là điều phối viên Chương trình Chính sách tại Viện IstanPol ở Istanbul, đồng thời là nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Istanbul Policy Center. Anh có bằng quan hệ quốc tế từ Đại học Genoa và Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi (SOAS) ở London. Nghiên cứu của anh tập trung vào chính sách đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ giữa NATO và Nga. Anh đã công bố nhiều bài viết về chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ, chính trị nội bộ, vấn đề người Kurd, quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-EU, Trung Đông, và quan hệ xuyên Đại Tây Dương.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của các tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
