Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu từng phát biểu trước Quốc hội Mỹ hồi tháng 7/2024, đề xuất một khối quân sự mới cho Trung Đông theo mô hình của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Được gọi là “Liên minh Abraham”, khối này nhằm mục tiêu đối phó với Iran, quốc gia mà Israel coi là mối đe dọa hàng đầu đối với an ninh khu vực. Sự ra đời của ý tưởng này không chỉ đơn thuần là một phản ứng trước những động thái quân sự của Iran, mà còn là một phần trong chiến lược lớn hơn của các bên tham gia, bao gồm Israel, Mỹ và các quốc gia Arab đã tham gia hoặc có khả năng tham gia vào Liên minh.
Mục đích của các bên
Mục đích của Israel
Đối với Israel, mục tiêu chính của “Liên minh Abraham” là tạo ra một cơ chế bảo vệ tập thể nhằm đối phó với mối đe dọa từ Iran, đặc biệt là khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của nước này và các hoạt động quân sự của những lực lượng được Iran hậu thuẫn như Hezbollah ở Lebanon và Hamas ở dải Gaza. Israel đã từ lâu lo ngại về sức mạnh quân sự ngày càng gia tăng của Iran cũng như ảnh hưởng của Tehran trong khu vực, đặc biệt thông qua các nhóm vũ trang mà Iran tài trợ và hỗ trợ về mặt kỹ thuật.
Sự hình thành của Liên minh không chỉ giúp Israel củng cố vị thế an ninh mà còn nhằm tăng cường mối quan hệ quân sự và chiến lược với các quốc gia Arab. Thông qua việc kêu gọi các quốc gia trong khu vực tham gia liên minh, Israel hướng tới mục tiêu mở rộng các mối quan hệ đã được thiết lập bởi “Hiệp định Abraham” – những thỏa thuận hòa bình ký kết với một số nước Arab trong giai đoạn 2020. Liên minh này không chỉ có ý nghĩa chiến lược mà còn mang tính biểu tượng, thể hiện sự hòa giải giữa Israel và các quốc gia trước đây từng coi nước này là kẻ thù.
Một mục tiêu khác của Israel là bảo vệ quyền lợi của nước này trong trường hợp xảy ra chiến tranh với Iran. Trong nhiều năm, Israel đã tự mình thực hiện các chiến dịch quân sự nhằm chống lại các nhóm vũ trang do Iran tài trợ, như tấn công vào các căn cứ quân sự ở Syria hay tiêu diệt các tay súng Hezbollah. Tuy nhiên, để giảm bớt gánh nặng quân sự cũng như rủi ro đối với an ninh quốc gia, Israel muốn thiết lập một cơ chế liên minh đa phương, trong đó các quốc gia Arab đóng vai trò quan trọng, tạo nên một hệ thống phòng thủ và phản ứng chung trước các cuộc tấn công từ Iran.
Mục đích của Mỹ
Với Mỹ, việc tham gia vào “Liên minh Abraham” không chỉ mang lại lợi ích về mặt quân sự mà còn giúp củng cố vai trò của Washington trong khu vực Trung Đông. Trong bối cảnh sự hiện diện quân sự của Mỹ tại khu vực này đang dần giảm đi, việc thiết lập một liên minh như vậy cho phép Mỹ duy trì ảnh hưởng mà không cần đầu tư quá nhiều nguồn lực vào các chiến dịch quân sự. Thay vào đó, thông qua các đối tác trong khu vực như Israel và các quốc gia Arab, Mỹ có thể tập trung vào việc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, tình báo và vũ khí, thay vì phải tham gia trực tiếp vào các cuộc xung đột.
Mục tiêu của Mỹ còn bao gồm việc hạn chế sự ảnh hưởng của Iran và đảm bảo sự ổn định cho các tuyến đường dầu mỏ và năng lượng toàn cầu. Trung Đông từ lâu đã được coi là một khu vực chiến lược đối với nền kinh tế thế giới, với nhiều quốc gia phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng từ khu vực này. Bất kỳ sự bất ổn nào ở Trung Đông cũng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế thế giới. Bằng cách tham gia Liên minh Abraham, Mỹ hy vọng duy trì khả năng kiểm soát tình hình và ngăn chặn bất kỳ cuộc chiến tranh toàn diện nào có thể làm gián đoạn nguồn cung dầu mỏ và khí đốt.
Đối với chính quyền Tổng thống Joe Biden, Liên minh Abraham còn mang ý nghĩa về chính trị và ngoại giao. Chính quyền Biden đã từng gặp không ít khó khăn trong việc duy trì mối quan hệ với các đồng minh Arab, đặc biệt là sau những cuộc xung đột ở Gaza và những chính sách không đồng thuận với Israel. Tham gia và hỗ trợ liên minh này cho phép Mỹ khẳng định vai trò trung gian hòa giải và tăng cường quan hệ với các quốc gia trong khu vực, đồng thời cân bằng mối quan hệ với cả Israel và các đồng minh Arab.
Mục đích của các quốc gia Arab
Các quốc gia Arab tham gia hoặc có tiềm năng tham gia vào Liên minh Abraham có những mục tiêu riêng biệt nhưng đều xoay quanh vấn đề an ninh và kinh tế. Đối với một số nước như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) hay Bahrain, việc tham gia liên minh là cơ hội để củng cố mối quan hệ với Mỹ và Israel, từ đó nâng cao khả năng phòng thủ của mình trước các mối đe dọa từ Iran. UAE, Bahrain và một số nước Arab khác từ lâu đã lo ngại về việc Iran sử dụng các lực lượng ủy nhiệm để gây bất ổn trong khu vực, như Hezbollah ở Lebanon hay các nhóm Houthi ở Yemen.
Đồng thời, thông qua việc tham gia liên minh, các quốc gia này còn có thể tận dụng cơ hội để tăng cường hợp tác kinh tế với Israel, quốc gia có nền công nghệ phát triển. Điều này có thể giúp các quốc gia Arab hiện đại hóa quân đội, phát triển hạ tầng quốc gia và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Ngoài ra, mối quan hệ an ninh với Israel có thể giúp các quốc gia Arab giảm bớt sự phụ thuộc vào các cường quốc bên ngoài, như Mỹ hay Nga, trong việc bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia.
Về mặt đối ngoại, tham gia Liên minh Abraham cũng giúp các quốc gia Arab củng cố vị thế của mình trong quan hệ quốc tế. Trong bối cảnh căng thẳng khu vực và những biến động chính trị nội bộ, việc thiết lập mối quan hệ an ninh chặt chẽ với Israel và Mỹ có thể giúp các nước Arab khẳng định vai trò lãnh đạo và ảnh hưởng trong khu vực. Đặc biệt, sự tham gia vào liên minh cũng giúp các quốc gia này tránh được sự cô lập và gia tăng quyền lực mềm thông qua các thỏa thuận hợp tác song phương và đa phương.
Mục đích của các quốc gia có tiềm năng tham gia
Bên cạnh các quốc gia đã tham gia Hiệp định Abraham, các nước như Saudi Arabia, Qatar và Oman có tiềm năng gia nhập liên minh trong tương lai. Đối với Saudi Arabia, mặc dù đã nối lại quan hệ với Iran, nhưng quốc gia này vẫn coi Iran là đối thủ chiến lược trong khu vực, đặc biệt sau cuộc xung đột tại Yemen, nơi Riyadh đã phải đối mặt với các lực lượng Houthi được Iran hậu thuẫn. Việc tham gia vào liên minh sẽ giúp Saudi Arabia tăng cường sức mạnh quân sự và củng cố khả năng đối phó với các mối đe dọa.
Oman và Qatar, dù có quan hệ thân thiết với Iran, vẫn có thể cân nhắc tham gia liên minh này để duy trì sự cân bằng quyền lực trong khu vực. Thông qua việc tham gia một liên minh đa phương, các nước này có thể giảm thiểu rủi ro từ việc bị lôi kéo vào các cuộc xung đột không mong muốn và duy trì sự độc lập trong chính sách đối ngoại.
Quan điểm, chủ trương, biện pháp thúc đẩy
Quan điểm của Israel, Mỹ và các nước Arab tham gia Hiệp định Abraham
Quan điểm của Israel
Israel, quốc gia sáng lập ý tưởng về “Liên minh Abraham”, coi đây là một cơ hội để thiết lập một mạng lưới phòng thủ đa phương vững chắc chống lại mối đe dọa từ Iran. Quan điểm của Israel, đặc biệt là dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Netanyahu, tập trung vào việc bảo vệ an ninh quốc gia trước các hành động quân sự của Iran và các lực lượng vũ trang được Iran hỗ trợ như Hezbollah, Hamas và các nhóm Houthi ở Yemen.
Netanyahu đã nhiều lần nhấn mạnh rằng Iran không chỉ là mối đe dọa đối với Israel mà còn là một nguy cơ lớn đối với toàn bộ khu vực. Ông cho rằng việc Iran phát triển vũ khí hạt nhân và tăng cường sự hiện diện quân sự thông qua các lực lượng ủy nhiệm có thể gây ra bất ổn toàn diện trong khu vực. Quan điểm của Israel là cần có sự liên kết mạnh mẽ giữa các quốc gia có cùng mục tiêu bảo vệ an ninh khu vực, đặc biệt là các quốc gia Arab đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Israel thông qua Hiệp định Abraham. Việc hình thành “Liên minh Abraham” sẽ là cách tốt nhất để đảm bảo an ninh lâu dài cho cả khu vực.
Quan điểm của Mỹ
Mỹ, với vai trò là một trong những đồng minh quan trọng nhất của Israel, ủng hộ quan điểm thành lập “Liên minh Abraham” với mục tiêu tăng cường an ninh khu vực và giảm sự phụ thuộc vào sự hiện diện quân sự trực tiếp của Mỹ ở Trung Đông. Washington nhận thấy rằng một liên minh quân sự do các quốc gia Trung Đông tự vận hành sẽ giúp giảm thiểu gánh nặng quốc phòng của Mỹ, đồng thời bảo vệ lợi ích của Mỹ tại khu vực chiến lược này.
Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã bày tỏ sự ủng hộ đối với các nỗ lực hòa giải trong khu vực, và việc thúc đẩy “Liên minh Abraham” phù hợp với chính sách ngoại giao này. Quan điểm của Mỹ là khối quân sự này sẽ giúp ổn định khu vực, giảm thiểu rủi ro xung đột lan rộng và bảo vệ các tuyến đường thương mại quốc tế quan trọng như eo biển Hormuz, nơi Iran có khả năng gây nguy hiểm cho dòng chảy dầu mỏ toàn cầu.
Quan điểm của các quốc gia Arab
Đối với các quốc gia Arab đã tham gia vào Hiệp định Abraham như UAE và Bahrain, quan điểm của họ chủ yếu tập trung vào việc xây dựng một mạng lưới an ninh tập thể để đối phó với Iran, quốc gia mà họ coi là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh quốc gia của mình. Các nước này lo ngại về khả năng Iran sử dụng các lực lượng vũ trang trong khu vực để gây bất ổn chính trị, nhất là ở Yemen và Syria. Thông qua việc tham gia “Liên minh Abraham”, họ hy vọng có thể tăng cường khả năng phòng thủ và đối phó với các mối đe dọa từ bên ngoài.
Chủ trương chính sách để hiện thực hóa liên minh
Chủ trương của Israel
Israel đã chủ trương mở rộng và phát triển quan hệ với các quốc gia Arab thông qua Hiệp định Abraham. Liên minh này không chỉ là một liên minh quân sự mà còn là một công cụ để thúc đẩy hợp tác kinh tế, an ninh và công nghệ trong khu vực. Thủ tướng Netanyahu đã nhấn mạnh rằng, để liên minh này có thể thành công, các quốc gia tham gia cần cam kết hợp tác chặt chẽ và chia sẻ thông tin tình báo. Israel cũng chủ trương đẩy mạnh quan hệ hợp tác với Mỹ trong việc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và quân sự, nhằm đảm bảo rằng các quốc gia thành viên liên minh có đủ sức mạnh để đối phó với bất kỳ mối đe dọa nào từ Iran.
Chủ trương của Mỹ
Mỹ đã chủ trương sử dụng Liên minh Abraham như một công cụ ngoại giao để duy trì và mở rộng tầm ảnh hưởng của mình tại Trung Đông mà không cần phải trực tiếp can thiệp quân sự. Trong bối cảnh Mỹ đang tái tập trung nguồn lực vào khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và các mối đe dọa từ Trung Quốc, việc duy trì một liên minh quân sự mạnh mẽ tại Trung Đông sẽ giúp Mỹ quản lý khu vực này hiệu quả hơn. Mỹ cũng chủ trương hỗ trợ kỹ thuật và quân sự cho các quốc gia thành viên của liên minh, đồng thời tạo điều kiện để họ tự vận hành hệ thống phòng thủ của mình.
Chủ trương của các quốc gia Arab
Các quốc gia Arab tham gia Hiệp định Abraham đã cam kết mở rộng hợp tác quân sự và an ninh với Israel. Chủ trương của họ là tìm kiếm sự ổn định lâu dài thông qua hợp tác đa phương. Các quốc gia này không chỉ mong muốn được bảo vệ khỏi mối đe dọa từ Iran mà còn muốn tận dụng liên minh này để cải thiện quan hệ kinh tế với Israel và các quốc gia phương Tây. Họ chủ trương hợp tác chặt chẽ với Mỹ và Israel để hiện đại hóa hệ thống quân sự, tăng cường khả năng phòng thủ và nâng cao vị thế ngoại giao của mình trên trường quốc tế.
Biện pháp thúc đẩy Liên minh Abraham
Tăng cường hợp tác quân sự
Một trong những biện pháp quan trọng để thúc đẩy “Liên minh Abraham” là tăng cường hợp tác quân sự giữa các quốc gia thành viên. Các cuộc tập trận chung, chia sẻ thông tin tình báo, và nâng cao khả năng phòng thủ tên lửa là những biện pháp cần thiết. Israel và Mỹ có thể hỗ trợ các quốc gia Arab hiện đại hóa hệ thống vũ khí của họ, cung cấp công nghệ tiên tiến và các giải pháp an ninh mạng. Thông qua việc thực hiện các cuộc diễn tập quân sự chung, các quốc gia trong liên minh có thể tăng cường khả năng phối hợp và sẵn sàng đối phó với các mối đe dọa từ Iran.
Thúc đẩy hợp tác tình báo
Chia sẻ thông tin tình báo đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh khu vực. Israel, với hệ thống tình báo tiên tiến và mạng lưới quan sát rộng lớn, có thể đóng góp vào việc cung cấp thông tin quan trọng về các hoạt động của Iran và các lực lượng vũ trang mà Iran hậu thuẫn. Mỹ cũng có thể hỗ trợ trong việc cung cấp các công nghệ giám sát và tình báo hiện đại, giúp các quốc gia thành viên liên minh nhận diện và đối phó hiệu quả hơn với các mối đe dọa tiềm ẩn.
Hỗ trợ tài chính và công nghệ
Một biện pháp quan trọng khác để thúc đẩy liên minh là cung cấp hỗ trợ tài chính và công nghệ cho các quốc gia Arab. Mỹ có thể đóng vai trò chính trong việc cung cấp hỗ trợ tài chính để các nước này có thể đầu tư vào hệ thống phòng thủ hiện đại, đặc biệt là hệ thống phòng thủ tên lửa và vũ khí công nghệ cao. Israel, với thế mạnh về công nghệ quốc phòng, có thể hợp tác với các quốc gia thành viên để chuyển giao công nghệ và phát triển các giải pháp an ninh phù hợp với nhu cầu của mỗi nước.
Đàm phán và mở rộng liên minh
Cuối cùng, việc mở rộng liên minh cũng là một biện pháp quan trọng để thúc đẩy sức mạnh của “Liên minh Abraham”. Israel và Mỹ có thể tiến hành các cuộc đàm phán với các quốc gia khác như Saudi Arabia, Oman, và Qatar để thuyết phục họ tham gia liên minh. Việc mở rộng liên minh không chỉ làm gia tăng sức mạnh quân sự mà còn tạo ra một mặt trận chung, thể hiện quyết tâm của khu vực trong việc đối phó với các mối đe dọa từ Iran.
Đánh giá khả thi
Khả năng hợp tác giữa các quốc gia thành viên
Một trong những yếu tố then chốt quyết định tính khả thi của “Liên minh Abraham” là khả năng hợp tác giữa các quốc gia tham gia. Israel, Mỹ và các quốc gia Arab, bao gồm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Bahrain, đều có chung mục tiêu đối phó với mối đe dọa từ Iran. Tuy nhiên, việc đạt được sự thống nhất trong hành động giữa các bên không phải là điều dễ dàng.
Israel và các quốc gia Arab
Israel đã có mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp với UAE và Bahrain thông qua Hiệp định Abraham từ năm 2020. Những mối quan hệ này tạo nền tảng vững chắc cho sự hợp tác quân sự. Cả Israel và các quốc gia này đều coi Iran là mối đe dọa chung và sẵn sàng phối hợp để bảo vệ lợi ích an ninh của mình. Tuy nhiên, sự khác biệt về văn hóa, chính trị và mục tiêu dài hạn vẫn là một thách thức. UAE và Bahrain có quan hệ thương mại và ngoại giao phức tạp với Iran, do đó sự tham gia của họ vào “Liên minh Abraham” có thể dẫn đến những rủi ro kinh tế và chính trị, đặc biệt là với các cộng đồng Shia trong khu vực vốn có cảm tình với Tehran.
Saudi Arabia
Một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá tính khả thi của “Liên minh Abraham” là khả năng tham gia của Saudi Arabia. Saudi Arabia, một trong những quốc gia có ảnh hưởng lớn nhất trong khu vực, chưa chính thức tham gia Hiệp định Abraham, nhưng vẫn có mối quan hệ ngầm với Israel trong các lĩnh vực quân sự và tình báo. Saudi Arabia cũng có quan điểm cứng rắn đối với Iran, đặc biệt trong bối cảnh xung đột ở Yemen. Tuy nhiên, Riyadh vẫn giữ quan điểm rằng hòa bình với Israel chỉ có thể đạt được khi vấn đề Palestine được giải quyết. Sự tham gia của Saudi Arabia vào liên minh này sẽ là chìa khóa quyết định tính khả thi của khối, vì nước này có khả năng cung cấp nguồn lực quân sự và tài chính lớn để duy trì sự bền vững của liên minh. Tuy nhiên, nếu Saudi Arabia vẫn tiếp tục giữ quan điểm bảo thủ về vấn đề Palestine, khả năng Riyadh tham gia một cách toàn diện sẽ còn là dấu hỏi lớn.
Hạ tầng và khả năng phòng thủ quân sự
Một trong những yếu tố quan trọng khác trong việc đánh giá tính khả thi của “Liên minh Abraham” là khả năng xây dựng và duy trì hệ thống phòng thủ quân sự chung giữa các thành viên. Israel hiện là quốc gia có năng lực quân sự mạnh trong khu vực, với hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome và các lực lượng tình báo tiên tiến. Việc chia sẻ công nghệ này với các quốc gia Arab sẽ là yếu tố quyết định trong việc tăng cường sức mạnh phòng thủ của liên minh.
Iron Dome: Hệ thống phòng thủ tên lửa hiệu quả của Israel
Khả năng hợp tác quân sự
Hiện tại, UAE và Bahrain đã bắt đầu tham gia vào các cuộc tập trận quân sự chung với Israel và Mỹ. Điều này cho thấy khả năng hợp tác quân sự giữa các bên là khá cao. Các cuộc tập trận này không chỉ giúp cải thiện khả năng phối hợp giữa các lực lượng vũ trang mà còn giúp các quốc gia thành viên sẵn sàng đối phó với các mối đe dọa từ Iran hoặc các lực lượng ủy nhiệm do Iran hỗ trợ, như Hezbollah và Hamas.
Mỹ và vai trò hỗ trợ
Mỹ đóng vai trò chủ chốt trong việc cung cấp vũ khí, công nghệ và huấn luyện quân sự cho các quốc gia thành viên. Thông qua các chương trình hỗ trợ quân sự, Mỹ có thể giúp các quốc gia Arab hiện đại hóa quân đội và tăng cường khả năng phòng thủ của họ. Tuy nhiên, tính khả thi của việc duy trì sự hỗ trợ này phụ thuộc vào tình hình chính trị nội bộ của Mỹ. Trong bối cảnh Mỹ đang đối mặt với nhiều thách thức cả về đối nội lẫn đối ngoại, việc duy trì cam kết hỗ trợ quân sự lâu dài cho liên minh có thể gặp khó khăn, đặc biệt khi Mỹ đang dần chuyển trọng tâm sang khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương để đối phó với Trung Quốc.
Yếu tố kinh tế và chính trị nội bộ của các nước Arab
Kinh tế
Yếu tố kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tính khả thi của “Liên minh Abraham”. Nhiều quốc gia Arab, đặc biệt là UAE và Bahrain, đã có mối quan hệ kinh tế đáng kể với Iran, nhất là trong lĩnh vực thương mại và dầu mỏ. Tham gia vào một liên minh chống lại Iran có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ kinh tế này, đặc biệt khi Iran có thể thực hiện các biện pháp trả đũa về kinh tế, bao gồm cắt đứt các hoạt động thương mại hoặc tấn công vào các cơ sở hạ tầng kinh tế của các quốc gia tham gia liên minh.
Tuy nhiên, từ phía Israel và Mỹ, việc thúc đẩy hợp tác kinh tế trong liên minh có thể giúp bù đắp những tổn thất từ việc cắt giảm quan hệ với Iran. Israel có thể cung cấp các công nghệ hiện đại trong lĩnh vực an ninh mạng, năng lượng tái tạo, và nông nghiệp thông minh – những lĩnh vực mà các quốc gia Arab đang quan tâm. Ngoài ra, Mỹ có thể cung cấp các gói hỗ trợ kinh tế và đầu tư để khuyến khích các quốc gia trong liên minh.
Chính trị nội bộ
Chính trị nội bộ của các quốc gia Arab tham gia liên minh cũng là một yếu tố phức tạp. Nhiều quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Bahrain và Saudi Arabia, có cộng đồng Hồi giáo Shia lớn, những người có cảm tình với Iran. Việc tham gia một liên minh chống lại Iran có thể gây ra bất ổn nội bộ và làm gia tăng nguy cơ xung đột sắc tộc và tôn giáo. Điều này đòi hỏi các quốc gia thành viên phải có những biện pháp thận trọng và hợp lý trong việc xử lý các vấn đề nội bộ, đồng thời đảm bảo rằng liên minh không gây ra căng thẳng trong lòng xã hội.
Phản ứng từ Iran và các quốc gia khác
Một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá tính khả thi của “Liên minh Abraham” là phản ứng từ phía Iran. Iran từ lâu đã coi Israel là kẻ thù số một và luôn duy trì quan điểm cứng rắn đối với sự hiện diện quân sự của Israel tại Trung Đông. Việc thành lập một liên minh quân sự với sự tham gia của các quốc gia Arab và Mỹ chắc chắn sẽ khiến Iran gia tăng các biện pháp đối phó, có thể bao gồm các hành động quân sự hoặc các biện pháp trả đũa về kinh tế.
Ngoài ra, các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, những nước có lợi ích chiến lược tại Trung Đông, cũng có thể phản đối việc hình thành liên minh này. Thổ Nhĩ Kỳ đã thiết lập mối quan hệ tốt đẹp với Iran trong nhiều lĩnh vực và có thể không muốn tham gia vào một liên minh có tính chất đối đầu với Tehran. Nga, với vai trò là đồng minh của Iran trong cuộc chiến tại Syria, cũng có thể thực hiện các biện pháp ngoại giao hoặc quân sự để bảo vệ lợi ích của mình.
Kết luận đánh giá tính khả thi
Dựa trên các yếu tố đã phân tích, có thể thấy rằng tính khả thi của “Liên minh Abraham” phụ thuộc vào nhiều yếu tố đa dạng, từ khả năng hợp tác giữa các quốc gia thành viên, tình hình kinh tế và chính trị nội bộ, cho đến phản ứng từ các quốc gia bên ngoài như Iran và Nga. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Israel và Mỹ, cùng với mục tiêu chung của các quốc gia Arab trong việc đối phó với mối đe dọa từ Iran, việc hình thành “Liên minh Abraham” không phải là điều bất khả thi. Dù vậy, liên minh này sẽ cần phải vượt qua nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc duy trì sự đoàn kết và cân bằng lợi ích giữa các bên tham gia.
Tác động, ảnh hưởng
Tác động đối với khu vực
Củng cố an ninh khu vực
Tác động rõ ràng nhất của “Liên minh Abraham” đối với khu vực Trung Đông là việc củng cố an ninh và tăng cường khả năng đối phó với các mối đe dọa quân sự từ Iran và các lực lượng vũ trang được Iran hậu thuẫn. Các quốc gia thành viên như Israel, UAE, Bahrain và có thể là Saudi Arabia, sẽ cùng phối hợp trong việc chia sẻ thông tin tình báo, tiến hành các cuộc tập trận quân sự chung, và triển khai các hệ thống phòng thủ hiện đại. Điều này giúp tạo ra một mạng lưới an ninh chặt chẽ trong khu vực, giảm thiểu nguy cơ bị tấn công từ bên ngoài, đặc biệt là từ các lực lượng ủy nhiệm của Iran như Hezbollah và Hamas.
Sự tham gia của Mỹ vào liên minh cũng là một yếu tố quan trọng. Bằng cách cung cấp hỗ trợ quân sự và kỹ thuật, Mỹ sẽ giúp các quốc gia thành viên của liên minh tăng cường khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái, như đã được chứng minh trong sự kiện ngày 14/4/2024 khi các nước đồng minh, bao gồm Mỹ, giúp Israel bắn hạ một loạt tên lửa và máy bay không người lái của Iran. Điều này không chỉ nâng cao khả năng phản ứng quân sự mà còn tạo ra một hệ thống phòng thủ tập thể giúp bảo vệ các cơ sở hạ tầng quan trọng như nhà máy dầu và các tuyến đường vận chuyển chiến lược trong khu vực.
Thay đổi cấu trúc quyền lực trong khu vực
“Liên minh Abraham” cũng có tiềm năng thay đổi cấu trúc quyền lực trong khu vực Trung Đông. Trước đây, sự phân chia quyền lực trong khu vực bị chi phối bởi các cường quốc Hồi giáo Sunni và Shia, với Saudi Arabia và Iran ở hai cực đối lập. Sự xuất hiện của một khối liên minh quân sự do Israel dẫn đầu có thể làm xói mòn vai trò của Iran trong khu vực, đồng thời đẩy các quốc gia Arab gần hơn với Israel và Mỹ. Điều này sẽ làm suy yếu tầm ảnh hưởng của Iran, vốn đã sử dụng các lực lượng ủy nhiệm để duy trì sự hiện diện quân sự tại các điểm nóng như Lebanon, Iraq và Yemen.
Hơn nữa, sự gia nhập của các quốc gia Arab vào “Liên minh Abraham” còn tạo điều kiện cho Israel mở rộng tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực. Israel, vốn bị cô lập trong nhiều thập kỷ do xung đột với các quốc gia Arab, nay có thể củng cố vị thế của mình thông qua hợp tác quân sự và kinh tế. Điều này không chỉ giúp Israel thoát khỏi sự cô lập mà còn giúp nước này trở thành một đối tác quan trọng đối với các quốc gia Arab, đặc biệt là trong việc đối phó với các mối đe dọa từ Iran.
Tác động đối với vấn đề Palestine
Mặc dù “Liên minh Abraham” có thể giúp củng cố an ninh khu vực, nó cũng đặt ra thách thức đối với vấn đề Palestine. Một số quốc gia Arab, như Saudi Arabia, vẫn kiên quyết giữ vững quan điểm rằng việc bình thường hóa quan hệ với Israel chỉ có thể diễn ra khi vấn đề Palestine được giải quyết. Sự ra đời của liên minh này có thể làm lu mờ hy vọng của người Palestine trong việc đòi lại lãnh thổ và quyền lợi của mình. Nhiều quốc gia Arab, dưới áp lực an ninh từ Iran, có thể chấp nhận tham gia liên minh mà không yêu cầu Israel nhượng bộ trong vấn đề Palestine, điều này có thể làm tăng thêm căng thẳng trong khu vực.
Bên cạnh đó, sự hợp tác quân sự giữa Israel và các quốc gia Arab có thể làm tăng cảm giác bị cô lập của người Palestine. Các động thái quân sự của Israel tại Gaza và Bờ Tây cũng có thể tiếp tục làm gia tăng sự phản đối của người dân trong khu vực đối với các chính sách của liên minh này. Điều này có thể dẫn đến các cuộc biểu tình và xung đột nội bộ tại một số quốc gia Arab, đặc biệt là những nơi có cộng đồng người Palestine lớn.
Tác động đối với thế giới
Tác động đối với quan hệ Mỹ-Trung Đông
Với vai trò là người bảo trợ chính cho “Liên minh Abraham”, Mỹ sẽ củng cố sự hiện diện chiến lược của mình tại Trung Đông. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Mỹ đang chuyển hướng tập trung sang khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương để đối phó với Trung Quốc. Việc thiết lập một liên minh quân sự mạnh mẽ với các quốc gia Trung Đông sẽ giúp Mỹ duy trì tầm ảnh hưởng của mình tại khu vực này mà không cần phải duy trì một sự hiện diện quân sự trực tiếp lớn như trước.
Thông qua việc hỗ trợ quân sự và kinh tế cho liên minh, Mỹ có thể duy trì quan hệ gần gũi với các đối tác Arab, đồng thời giảm thiểu sự can thiệp của các cường quốc khác như Nga và Trung Quốc. Tuy nhiên, việc Mỹ hỗ trợ mạnh mẽ cho liên minh này cũng có thể làm tăng sự phản đối từ các nhóm đối lập trong khu vực và làm gia tăng sự bất mãn đối với chính sách đối ngoại của Mỹ. Điều này có thể làm phức tạp thêm quan hệ giữa Mỹ và các quốc gia Arab có quan hệ mật thiết với Iran, như Iraq hay Syria.
Tác động đối với quan hệ quốc tế
Sự hình thành của “Liên minh Abraham” sẽ không chỉ tác động đến quan hệ giữa các quốc gia trong khu vực Trung Đông mà còn có ảnh hưởng lớn đến quan hệ quốc tế. Đặc biệt, liên minh này có thể làm gia tăng căng thẳng giữa các cường quốc toàn cầu, bao gồm Nga, Trung Quốc, và thậm chí là Liên minh châu Âu (EU).
Nga và Trung Quốc
Nga và Trung Quốc đều có lợi ích chiến lược tại Trung Đông, đặc biệt thông qua các quan hệ đối tác với Iran và Syria. Việc hình thành một liên minh quân sự với sự tham gia của Mỹ và Israel có thể làm suy yếu ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc tại khu vực này. Cả hai quốc gia này đều có quan hệ mật thiết với Iran, và việc Iran bị cô lập hơn nữa có thể làm tổn hại đến các lợi ích kinh tế và quân sự của Nga và Trung Quốc trong khu vực. Đặc biệt, Nga có vai trò quan trọng trong cuộc xung đột tại Syria, nơi mà sự hiện diện của Iran là yếu tố quan trọng giúp Nga duy trì ảnh hưởng tại quốc gia này.
Liên minh châu Âu (EU)
Mặc dù EU không có vai trò trực tiếp trong các hoạt động quân sự tại Trung Đông, nhưng việc thành lập “Liên minh Abraham” có thể ảnh hưởng đến các chính sách đối ngoại của khối này. EU từ lâu đã ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho xung đột Israel-Palestine, và sự hình thành của một liên minh quân sự mạnh mẽ giữa Israel và các quốc gia Arab có thể làm suy yếu nỗ lực ngoại giao của EU trong việc giải quyết xung đột này. Ngoài ra, EU cũng có lợi ích kinh tế lớn tại Trung Đông, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng, do đó các xung đột quân sự trong khu vực có thể gây tổn hại đến nguồn cung dầu mỏ và khí đốt cho châu Âu.
Tác động đối với thị trường năng lượng toàn cầu
Một trong những tác động quan trọng nhất của “Liên minh Abraham” đối với thế giới là đối với thị trường năng lượng toàn cầu. Trung Đông là nguồn cung cấp dầu mỏ lớn nhất thế giới, và bất kỳ xung đột nào trong khu vực cũng có thể gây ra sự gián đoạn trong nguồn cung dầu. Nếu liên minh này dẫn đến sự gia tăng căng thẳng với Iran, điều này có thể ảnh hưởng đến hoạt động vận chuyển dầu qua eo biển Hormuz – một trong những tuyến đường dầu mỏ quan trọng nhất thế giới.
Ngoài ra, các cuộc tấn công quân sự hoặc các hành động trả đũa từ phía Iran có thể gây ra sự bất ổn trong thị trường năng lượng, dẫn đến tăng giá dầu và tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Các quốc gia phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu từ Trung Đông, như Trung Quốc, Nhật Bản và các nước châu u, sẽ chịu tác động nặng nề từ các biến động này.
Dự báo
Sự hình thành và phát triển của “Liên minh Abraham” sẽ mang đến những tác động sâu rộng cho cả khu vực Trung Đông và toàn cầu. Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng đặt ra là: Liên minh này sẽ phát triển theo hướng nào trong tương lai? Dự báo về sự tồn tại và ảnh hưởng của “Liên minh Abraham” cần phải dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm tình hình chính trị, kinh tế, an ninh khu vực, cũng như vai trò của các cường quốc quốc tế. Phần này sẽ phân tích và đưa ra những dự báo về tương lai của liên minh, từ khả năng duy trì ổn định cho đến những thách thức mà liên minh này sẽ phải đối mặt.
Khả năng duy trì và mở rộng liên minh
Duy trì ổn định nội bộ của liên minh
Một trong những yếu tố quyết định đến sự thành công lâu dài của “Liên minh Abraham” là khả năng duy trì sự ổn định và đoàn kết giữa các quốc gia thành viên. Cho đến nay, Israel, Mỹ, UAE và Bahrain đã có những bước hợp tác tích cực, đặc biệt trong các hoạt động quân sự và tình báo. Tuy nhiên, sự ổn định nội bộ của liên minh này sẽ phụ thuộc nhiều vào bối cảnh chính trị và an ninh khu vực.
Dự báo cho thấy, trong trung hạn, liên minh có thể tiếp tục duy trì sự ổn định nhờ vào các mối đe dọa chung từ Iran và các lực lượng vũ trang được Iran hậu thuẫn. Sự hiện diện của Mỹ với vai trò bảo trợ cũng sẽ giúp củng cố nền tảng của liên minh trong thời gian đầu. Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp hỗ trợ quân sự và tài chính, giúp các thành viên cải thiện khả năng phòng thủ và bảo vệ lợi ích an ninh của mình.
Tuy nhiên, về lâu dài, sự ổn định của liên minh có thể đối mặt với những thách thức liên quan đến mâu thuẫn lợi ích giữa các quốc gia thành viên. Ví dụ, UAE và Bahrain có mối quan hệ kinh tế với Iran, và việc tham gia vào một liên minh chống lại Iran có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ thương mại và đầu tư của họ. Do đó, nếu liên minh này không cung cấp được những lợi ích đủ lớn về an ninh và kinh tế để bù đắp các rủi ro từ phía Iran, sự ổn định nội bộ của liên minh có thể bị đe dọa.
Khả năng mở rộng liên minh
Dự báo khả năng mở rộng của “Liên minh Abraham” sẽ phụ thuộc nhiều vào việc Saudi Arabia, một trong những quốc gia quyền lực nhất khu vực, có quyết định tham gia hay không. Saudi Arabia cho đến nay vẫn duy trì lập trường rằng họ sẽ không bình thường hóa quan hệ với Israel cho đến khi vấn đề Palestine được giải quyết. Tuy nhiên, bối cảnh an ninh khu vực và sự gia tăng các mối đe dọa từ Iran có thể khiến Riyadh xem xét lại lập trường này.
Nếu Saudi Arabia tham gia liên minh, điều này sẽ là một bước ngoặt lớn, không chỉ gia tăng sức mạnh quân sự và tài chính cho liên minh, mà còn tạo động lực để các quốc gia khác như Oman, Qatar hoặc Kuwait cân nhắc việc tham gia. Tuy nhiên, quyết định này sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm áp lực nội bộ từ các cộng đồng Hồi giáo và Shia trong nước, cũng như mức độ cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ lợi ích của Saudi Arabia nếu nước này tham gia liên minh.
Ngoài ra, việc mở rộng liên minh cũng có thể gặp khó khăn nếu các quốc gia như Iran hoặc Nga phản đối mạnh mẽ. Việc Iran gia tăng áp lực quân sự hoặc kinh tế đối với các quốc gia đang cân nhắc tham gia có thể ngăn cản tiến trình mở rộng của liên minh. Điều này đặt ra thách thức lớn cho Mỹ và Israel trong việc thuyết phục các nước này rằng lợi ích của việc tham gia liên minh vượt trội hơn so với các rủi ro tiềm ẩn.
Dự báo về tình hình an ninh khu vực
Gia tăng căng thẳng với Iran
Một dự báo khá chắc chắn là “Liên minh Abraham” sẽ dẫn đến sự gia tăng căng thẳng với Iran trong những năm tới. Iran coi sự hình thành của liên minh này là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh và ảnh hưởng của mình trong khu vực. Các phản ứng của Iran có thể bao gồm việc tăng cường hỗ trợ cho các lực lượng ủy nhiệm như Hezbollah ở Lebanon, Hamas ở Gaza, và các nhóm Houthi ở Yemen để thực hiện các cuộc tấn công vào các quốc gia thành viên của liên minh.
Sự gia tăng các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái, như đã diễn ra vào tháng 4/2024 khi Iran tấn công Israel, có thể trở thành xu hướng thường xuyên trong khu vực. Điều này sẽ khiến các quốc gia thành viên của “Liên minh Abraham” phải tăng cường chi tiêu quốc phòng và cải thiện khả năng phòng thủ tên lửa. Mặc dù điều này sẽ gây áp lực lên ngân sách quốc phòng của các nước, nhưng đồng thời cũng củng cố sự hợp tác quân sự giữa các thành viên, khi họ phải đối phó với các mối đe dọa chung từ phía Iran.
Nguy cơ xung đột toàn diện
Một trong những kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra là sự leo thang thành xung đột toàn diện giữa “Liên minh Abraham” và Iran. Nếu Iran cảm thấy bị cô lập và bị đe dọa, nước này có thể tiến hành các cuộc tấn công lớn nhằm vào các quốc gia thành viên của liên minh hoặc các cơ sở hạ tầng chiến lược trong khu vực, chẳng hạn như nhà máy dầu và các tuyến đường vận chuyển dầu qua eo biển Hormuz. Điều này có thể kéo theo sự can thiệp quân sự từ Mỹ, và làm bùng nổ một cuộc chiến tranh khu vực với quy mô lớn hơn.
Tuy nhiên, kịch bản này khó có thể xảy ra trong ngắn hạn, do Iran vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức nội bộ, bao gồm các vấn đề kinh tế và xã hội, cũng như sự suy giảm sức mạnh của các lực lượng vũ trang trong khu vực do sự can thiệp của Israel và các đồng minh. Dự báo cho thấy, trong trung hạn, Iran có khả năng tiếp tục chiến lược tấn công qua các lực lượng ủy nhiệm và tránh đối đầu trực tiếp với “Liên minh Abraham”.
Như vậy, giấc mơ xây dựng Liên minh Abraham – với mô hình như một NATO khu vực cho Trung Đông, có mục đích để nhằm đối phó với mối đe dọa từ Iran và củng cố an ninh khu vực. Với Israel, mục tiêu chính là thiết lập một cơ chế bảo vệ tập thể trước các lực lượng Iran hậu thuẫn như Hezbollah và Hamas, đồng thời củng cố quan hệ quân sự và chiến lược với các nước Arab. Đối với Mỹ, liên minh này giúp duy trì ảnh hưởng ở Trung Đông mà không cần can thiệp quân sự trực tiếp, đồng thời bảo đảm sự ổn định của các tuyến đường dầu mỏ quan trọng. Các quốc gia Arab, như UAE và Bahrain, mong muốn tăng cường an ninh và hiện đại hóa quân đội, đồng thời thúc đẩy hợp tác kinh tế với Israel.
Dù Liên minh Abraham hứa hẹn sẽ tăng cường an ninh khu vực và làm suy yếu ảnh hưởng của Iran, nó cũng đặt ra nhiều thách thức, bao gồm sự khác biệt về lợi ích giữa các thành viên và phản ứng tiêu cực từ Iran và các quốc gia như Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Hơn nữa, liên minh này có thể làm gia tăng căng thẳng với Iran, tạo ra nguy cơ xung đột toàn diện nếu không được kiểm soát tốt. Tương lai của Liên minh Abraham sẽ phụ thuộc vào khả năng duy trì sự ổn định nội bộ, mở rộng liên minh và ứng phó với các thách thức đến từ các cường quốc toàn cầu cũng như tình hình an ninh trong khu vực./.
Tác giả: Đặng Phương Nam
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Tài liệu tham khảo:
1. “’Abraham Alliance’: Israel seeks Nato-like alliance with US, UK to counter Iran threats.” Times of India, 4 August 2024, https://timesofindia.indiatimes.com/world/middle-east/abraham-alliance-israel-seeks-nato-like-alliance-with-us-uk-to-counter-iran-threats/articleshow/112259715.cms. Accessed 8 October 2024.
2. Abu, Mohammad. “A Middle Eastern NATO Appears Necessary, but Not Yet Possible.” The Washington Institute, 18 July 2022, https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/middle-eastern-nato-appears-necessary-not-yet-possible. Accessed 8 October 2024.
3. “Addressing Congress, Netanyahu lays out vision for postwar Gaza, anti-Iran alliance.” The Times of Israel, 25 July 2024, https://www.timesofisrael.com/addressing-congress-netanyahu-lays-out-vision-for-post-war-gaza-anti-iran-alliance/. Accessed 8 October 2024.
4. Al-Kassim, Mohammad. “Jordan’s King Abdullah Calls for a ‘Middle East NATO.’” themedialife, 26 June 2022, https://themedialine.org/top-stories/jordans-king-abdullah-calls-for-a-middle-east-nato/#:~:text=Oren%20explained%20that%20for%20the%20talked-about%20Middle%20East.
5. Berman, Lazar. “Netanyahu lays out vision for ‘Abraham Alliance’ against Iran, says Israel and US will always stand together.” The Times of Israel, 24 July 2024, https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/netanyahu-lays-out-vision-for-abraham-alliance-against-iran-says-israel-and-us-will-always-stand-together/. Accessed 8 October 2024.
6.Chtatou, Mohamed. “The Middle East NATO: From Fiction to Fact.” The Washington Institute, 14 September 2022, https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/middle-east-nato-fiction-fact. Accessed 8 October 2024.
7. Heller, Christian H. “Why Doesn’t the Middle East Have a NATO?” The Strategy Bridge, 7 January 2020, https://thestrategybridge.org/the-bridge/2020/1/7/why-doesnt-the-middle-east-have-a-nato. Accessed 8 October 2024.
8. Hussein, Muhammad. “In their hope for a ‘Middle Eastern NATO’ against Iran, Israel and the US may end up heartbroken.” MIDDLE EAST MONITOR, 29 July 2022, https://www.middleeastmonitor.com/20220729-in-their-hope-for-a-middle-eastern-nato-against-iran-israel-and-the-us-may-end-up-heartbroken/.
9. “Israel đề nghị cùng Mỹ lập ra “NATO Trung Đông.”” Dân trí, 25 July 2024, https://dantri.com.vn/the-gioi/israel-de-nghi-cung-my-lap-ra-nato-trung-dong-20240725054313154.htm. Accessed 8 October 2024.
10. “Israeli PM Netanyahu tells US Congress he wants an ‘Abraham Alliance’ to counter Iran. What is it?” Firstpost, 25 July 2024, https://www.firstpost.com/explainers/israeli-pm-netanyahu-tells-us-congress-he-wants-an-abraham-alliance-to-counter-iran-what-is-it-13796790.html. Accessed 8 October 2024.
11. “Israel-Iran war looms over Mideast: Will ‘Abraham Alliance’ face off against ‘Axis of Resistance’?” The Economic Times, 8 August 2024, https://www.msn.com/en-in/news/world/israel-iran-war-looms-over-mideast-will-abraham-alliance-face-off-against-axis-of-resistance/ar-AA1ociZW.
12. Jha, Mausam. “How Benjamin Netanyahu’s ‘Abraham Alliance’ challenges Iran’s dilemmatic ‘axis of resistance’? Explained | Today News.” Mint, 4 August 2024, https://www.livemint.com/news/world/iran-israel-hezbollah-benjamin-netanyahu-abraham-alliance-axis-of-resistance-palestine-pij-houthis-lebanon-hamas-us-gaza-11722750779713.html. Accessed 8 October 2024.
13. Kahn, Herman, and Zineb Riboua. “Netanyahu Pushes for Anti-Iran “Abraham Alliance” in Congress.” Hudson Institute, 31 July 2024, https://www.hudson.org/security-alliances/netanyahu-pushes-anti-iran-abraham-alliance-congress-zineb-riboua. Accessed 8 October 2024.
14. Kahwaji, Riad, and Agnes Helou. “A Middle East NATO? A missile defense network with Israel? Major shifts brewing in region.” Breaking Defense, 24 June 2022, https://breakingdefense.com/2022/06/arab-israeli-defense-axis-could-signal-major-shifts-in-middle-east/. Accessed 8 October 2024.
15. LAZAROFF, TOVAH. “Netanyahu poses anti-Iran alliance to fight terror axis.” The Jerusalem Post, 25 July 2024, https://www.jpost.com/israel-hamas-war/article-811776. Accessed 8 October 2024.
16. Mishra, Samiran. “Abraham Alliance vs Axis Of Resistance: Who’s Fighting Israel-Iran War.” NDTV, 4 August 2024, https://www.ndtv.com/world-news/israel-iran-mossad-hezbollah-abraham-alliance-vs-axis-of-resistance-players-in-israel-iran-shadow-war-6259187.
17. “The Myth of an Emerging “Mideast NATO.”” Crisis Group, 3 October 2022, https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/gulf-and-arabian-peninsula/united-arab-emirates-israelpalestine-saudi. Accessed 8 October 2024.
18. Narea, Nicole. “US-Israel support: How the US became Israel’s closest ally.” Vox, 13 October 2023, https://www.vox.com/world-politics/23916266/us-israel-support-ally-gaza-war-aid. Accessed 8 October 2024.
19. “A ‘NATO’ for the Middle East? – DW – 06/30/2022.” DW, 30 June 2022, https://www.dw.com/en/a-nato-for-the-middle-east/a-62305810. Accessed 8 October 2024.
20. Norton, Ben. “Why does the US support Israel? A geopolitical analysis with economist Michael Hudson.” Geopolitical Economy Report, 12 November 2023, https://geopoliticaleconomy.com/2023/11/12/why-us-support-israel-geopolitics-michael-hudson/. Accessed 8 October 2024.
21. Salem, Mostafa. “’None go forward without the others.’ US mega-deal would tie together the futures of Saudi Arabia, Israel and Gaza.” CNN, 3 May 2024, https://edition.cnn.com/2024/05/02/middleeast/us-saudi-treaty-israel-palestinian-statehood-intl/index.html. Accessed 8 October 2024.
22. Vohra, Anchal. “Could There Ever Be a Middle East NATO?” Foreign Policy, 28 July 2022, https://foreignpolicy.com/2022/07/28/middle-east-nato-biden-trip-israel-defense-cooperation/. Accessed 8 October 2024.
23. Walker, Corey. “Netanyahu Calls for ‘Demilitarized, Deradicalized’ Post-War Gaza, Proposes ‘Abraham Alliance’ in Speech to US Congress.” Algemeiner.com, 24 July 2024, https://www.algemeiner.com/2024/07/24/netanyahu-calls-demilitarized-deradicalized-post-war-gaza-proposes-abraham-alliance-speech-us-congress/. Accessed 8 October 2024.
