Khi TikTok – ứng dụng video ngắn nổi tiếng toàn cầu, đang đứng trước nguy cơ bị cấm tại Hoa Kỳ, dư luận quốc tế đã dõi theo từng bước của tiến trình đàm phán giữa Washington và Bắc Kinh. Sau nhiều tháng căng thẳng, một thỏa thuận sơ bộ được công bố, mở ra hy vọng rằng ứng dụng này có thể tiếp tục hoạt động tại thị trường Mỹ. Tuy nhiên, đằng sau tuyên bố “đã đạt được thỏa thuận” vẫn tồn tại hàng loạt khó khăn: từ các ràng buộc pháp lý, lo ngại an ninh quốc gia, đến sự thiếu minh bạch trong việc kiểm soát thuật toán và dữ liệu người dùng. Những vấn đề này không chỉ phản ánh sự đối đầu công nghệ Mỹ – Trung, mà còn phơi bày cách mạng xã hội có thể trở thành công cụ mặc cả trong địa chính trị hiện đại.
Bối cảnh và ý nghĩa của thỏa thuận
TikTok là ứng dụng chia sẻ video ngắn do công ty ByteDance của Trung Quốc phát triển. Với gần 2 tỷ người dùng trên toàn cầu và khoảng 170 triệu người dùng tại Mỹ, TikTok đã trở thành một trong những nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất. Chính quyền Mỹ từng coi ứng dụng này là mối đe dọa an ninh quốc gia vì lo ngại dữ liệu người dùng Mỹ có thể bị chính phủ Trung Quốc sử dụng cho hoạt động gián điệp hoặc truyền bá thông tin. Vào tháng 4/2024, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật Bảo vệ người Mỹ khỏi các ứng dụng do đối thủ nước ngoài kiểm soát (Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act), yêu cầu ByteDance phải thoái vốn TikTok tại Mỹ, nếu không ứng dụng sẽ bị cấm. Quy định này khiến TikTok đối mặt với nguy cơ bị xóa khỏi thị trường Mỹ vào ngày 19/1/2025, gây ra làn sóng phản đối trong giới trẻ Mỹ và làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh.
Đến tháng 9/2025, Mỹ và Trung Quốc thông báo đã đạt được thỏa thuận khung nhằm chuyển giao quyền sở hữu TikTok tại Mỹ cho một liên danh các nhà đầu tư Mỹ. Thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ giúp TikTok tiếp tục hoạt động tại Mỹ, đồng thời mở ra cơ hội giảm nhiệt tranh chấp thương mại song phương. Tuy nhiên, dù có tuyên bố thành công, nhiều vấn đề phức tạp vẫn còn bỏ ngỏ, khiến tương lai của TikTok và quan hệ Mỹ – Trung tiếp tục bấp bênh.
Nội dung chính của thỏa thuận khung Mỹ – Trung về TikTok
Cấu trúc sở hữu mới và vai trò của các bên
Theo các nguồn tin của Reuters, thỏa thuận khung đạt được tại Madrid quy định rằng TikTok U.S. (phiên bản TikTok hoạt động tại Mỹ) sẽ thuộc sở hữu của một liên danh nhà đầu tư Mỹ. Các chi tiết chính gồm:
Chia tỷ lệ cổ phần 80/20: Theo một quan chức giấu tên cho tiết lộ rằng liên doanh bao gồm Oracle, quỹ Silver Lake và quỹ Andreessen Horowitz cùng một số nhà đầu tư hiện hữu của ByteDance sẽ kiểm soát khoảng 80% cổ phần TikTok tại Mỹ; phần còn lại khoảng 20 % thuộc các cổ đông Trung Quốc gồm ByteDance và các nhà đầu tư khác.
Hội đồng quản trị do người Mỹ kiểm soát: Tờ Reuters đưa tin rằng hội đồng quản trị sẽ “đa số là người Mỹ”, trong đó có một thành viên do chính phủ Mỹ chỉ định. Điều khoản này nhằm đảm bảo sự giám sát chặt chẽ của Washington đối với hoạt động của công ty.
Quản lý dữ liệu bởi Oracle: Oracle là đối tác lưu trữ dữ liệu của TikTok từ năm 2022 và sẽ tiếp tục lưu trữ toàn bộ dữ liệu người dùng Mỹ trên máy chủ đặt tại Mỹ và được phép giám sát, ngăn chặn hoạt động bất thường. Điều này nhằm giải quyết lo ngại dữ liệu người dùng có thể bị truy cập trái phép từ Trung Quốc.
Bán phần mềm nhưng giữ thuật toán: Đây là điều quan trọng nhất trong thỏa thuận này. ByteDance sẽ không chuyển giao mã thuật toán gợi ý nội dung của TikTok mà chỉ cấp phép sử dụng và việc phát triển phiên bản thuật toán cho người dùng Mỹ có thể do kỹ sư Mỹ thực hiện. Nhiều nguồn tin cho rằng phía Mỹ sẽ phải “tái tạo bộ thuật toán đề xuất nội dung” riêng.
Thời hạn và quá trình phê duyệt
Thỏa thuận đã được Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thống nhất về nguyên tắc. Tuy nhiên, sau khi đạt thỏa thuận, Tổng thống Trump vẫn tiếp tục gia hạn thời hạn thực thi lệnh cấm TikTok đến ngày 16/12/2025, đánh dấu lần thứ tư ông tạm hoãn luật cấm. Việc gia hạn cũng nhằm cho phép quá trình chuyển giao diễn ra suôn sẻ.
Bên cạnh đó, thỏa thuận TikTok cũng là một phần của gói đàm phán thương mại lớn hơn giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai bên đặt ra hạn chót 10/11/2025 để thống nhất toàn bộ các điều khoản thương mại và chuyển giao TikTok.
Tuy nhiên, do Đạo luật năm 2024 yêu cầu ByteDance phải thoái vốn hoàn toàn, Quốc hội Mỹ có thể sẽ xem xét tính hợp pháp của thoả thuận. Điều này dẫn đến việc thoả thuận có thể cần sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ và đối mặt với sự phản đối của các nhà lập pháp cứng rắn với Trung Quốc. Ở phía Trung Quốc, Bắc Kinh cũng phải phê duyệt việc cấp phép thuật toán và thoái vốn.
Những khó khăn và thách thức tồn tại
Dù được xem như một bước đột phá, thỏa thuận khung vẫn chứa nhiều vấn đề phức tạp khiến việc triển khai gặp trở ngại.
Vấn đề thuật toán và quyền sở hữu trí tuệ
Luật kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc
Thuật toán đề xuất nội dung là điểm mạnh lớn giúp TikTok trở nên hấp dẫn và khác biệt. Năm 2020, khi chính quyền Trump lần đầu yêu cầu bán TikTok, Trung Quốc đã sửa đổi luật kiểm soát xuất khẩu để bổ sung quy định về “công nghệ đề xuất nội dung”, đồng nghĩa với việc chính phủ có quyền cấm hoặc hạn chế việc xuất khẩu thuật toán. Điều này đã tạo ra rào cản pháp lý khiến ByteDance khó thể chuyển giao thuật toán cho đối tác Mỹ.
Cấp phép thay vì chuyển giao hoàn toàn
Thoả thuận hiện tại chỉ yêu cầu ByteDance “cấp phép” thuật toán cho TikTok Mỹ, chứ không bán lại toàn bộ mã nguồn. Một quan chức Trung Quốc tại Madrid cho biết thỏa thuận khung bao gồm “cấp phép thuật toán và các quyền sở hữu trí tuệ khác”, đồng thời ByteDance sẽ “uỷ thác việc vận hành dữ liệu người dùng Mỹ và bảo mật nội dung”. Tuy nhiên, điều này gây tranh cãi vì nhiều nhà lập pháp Mỹ nhấn mạnh rằng đạo luật 2024 yêu cầu TikTok phải hoàn toàn tách khỏi ByteDance, nếu thuật toán vẫn thuộc quyền kiểm soát của Trung Quốc, thỏa thuận có thể không đáp ứng luật.
Lo ngại về kiểm soát nội dung và tính minh bạch
Các nhà hoạch định chính sách Mỹ lo ngại rằng thuật toán còn nằm trong tay Trung Quốc sẽ tạo kẽ hở để Bắc Kinh thao túng nội dung như thúc đẩy thông tin sai lệch hay kiểm duyệt chủ đề nhạy cảm. Nghị sĩ John Moolenaar của đảng Cộng hòa cho rằng thỏa thuận cấp phép thuật toán có thể cho phép “sự kiểm soát hoặc ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc”. Nhiều chuyên gia cho rằng chỉ đặt dữ liệu trong máy chủ Mỹ là chưa đủ nếu thuật toán vẫn do ByteDance phát triển. Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng rằng ai là người thực sự có quyền truy cập và điều chỉnh thuật toán của TikTok.
Tính hợp pháp và sự ủng hộ của Quốc hội Mỹ
Thỏa thuận còn gặp nguy cơ sẽ bị chặn bởi Quốc hội Mỹ vì Đạo luật 2024 yêu cầu ByteDance buộc phải thoái vốn hoàn toàn. Một số nghị sĩ đảng Cộng hoà như Thượng nghị sĩ Chuck Grassley tuyên bố sẽ phản đối thỏa thuận nếu nó vi phạm luật. Các nhà lập pháp đảng Dân chủ trước đó cũng đặt câu hỏi về thẩm quyền gia hạn thời hạn của Trump và hoài nghi về tính phù hợp của thỏa thuận. Ngoài ra, Tòa án Tối cao Mỹ đã phán quyết ủng hộ luật cấm TikTok, khẳng định đạo luật này không vi phạm quyền tự do ngôn luận. Do đó, bất kỳ thỏa thuận nào không đáp ứng đầy đủ yêu cầu thoái vốn có thể đối mặt với thách thức pháp lý.
Sự phức tạp của quá trình chuyển giao và định giá
Có một điều không thể bàn cãi rằng TikTok là tài sản trị giá hàng chục tỷ đô la và được xem là công ty con có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất của ByteDance. Tuy nhiên, việc tách bạch hệ thống kỹ thuật, nhân sự và cơ sở hạ tầng giữa TikTok Mỹ và phiên bản quốc tế (Douyin/TikTok toàn cầu) cực kỳ phức tạp. Luật sư của ByteDance từng trình bày trước Tòa án Tối cao Mỹ rằng việc bán TikTok cho một công ty Mỹ rất khó khăn vì luật Trung Quốc hạn chế chuyển giao thuật toán. Ngoài ra, giá trị của TikTok phụ thuộc lớn vào thuật toán đề xuất nếu chỉ được cấp phép, nhà đầu tư Mỹ có thể không sẵn lòng trả mức giá cao và khó định giá.
Việc thành lập một “ứng dụng mới” dành riêng cho người dùng Mỹ như mô tả trong thỏa thuận, cũng đặt ra thách thức kỹ thuật. Nguồn tin của Ars Technica cho biết các kỹ sư Mỹ có thể phải “tái tạo bộ thuật toán đề xuất nội dung” để tránh vi phạm luật xuất khẩu của Trung Quốc. Việc tái tạo này có thể dẫn tới một phiên bản TikTok kém mượt mà hơn đồng thời, người dùng Mỹ có thể bị tách khỏi hệ sinh thái nội dung quốc tế.
Thiếu chi tiết rõ ràng và khoảng cách niềm tin
Mặc dù Tổng thống Trump tuyên bố đạt được thỏa thuận và khẳng định Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đồng ý, nhiều chi tiết quan trọng vẫn chưa được công bố. The Guardian ghi nhận rằng Trump không cung cấp thông tin về thời điểm ký kết hoặc điều khoản cụ thể. Trung Quốc phát đi thông cáo rằng “chính phủ tôn trọng mong muốn của doanh nghiệp” và hy vọng Mỹ tạo môi trường kinh doanh công bằng, song không xác nhận nội dung thỏa thuận. Điều này cho thấy hai bên vẫn còn khoảng cách lớn về cách diễn giải thỏa thuận.
Sự thiếu minh bạch này khiến thị trường bất an. Reuters nhấn mạnh rằng các nguồn tin không biết thỏa thuận cuối cùng trông như thế nào vì có thể có các thay đổi phút cuối. Thêm nữa, điều khoản về phí “đàm phán” mà nhà đầu tư phải trả cho chính phủ Mỹ được Wall Street Journal tiết lộ nhưng không được hai bên xác nhận.
Yếu tố địa chính trị và chiến tranh thương mại
Thỏa thuận TikTok diễn ra trong bối cảnh xung đột thương mại Mỹ – Trung vẫn căng thẳng. Reuters lưu ý rằng thỏa thuận hồi tháng 4 đã bị đình chỉ khi Trung Quốc đe dọa không phê chuẩn do Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc. Trung Quốc coi việc ép buộc bán TikTok là hành vi “đàn áp” doanh nghiệp và yêu cầu Washington không vừa yêu cầu nhượng bộ vừa tiếp tục gây sức ép.
Quan hệ này càng phức tạp bởi các xung đột về công nghệ khác. Responsible Statecraft ghi nhận rằng ngay sau khi thông báo về thỏa thuận TikTok, Trung Quốc yêu cầu các hãng công nghệ trong nước ngừng mua chip AI của Nvidia, khiến hy vọng “hạ nhiệt” quan hệ tan biến. Chuyên gia Samm Sacks của Đại học Yale cho rằng Bắc Kinh xem TikTok như bàn đạp để thương lượng các ưu đãi khác về chip, thương mại hoặc thậm chí cả vấn đề Đài Loan.
Ngoài ra, Mỹ vẫn đang thúc đẩy chiến lược “tách rời” chuỗi cung ứng công nghệ khỏi Trung Quốc và thành lập liên minh công nghệ với các nước đồng minh. TikTok, với số lượng người dùng trẻ khổng lồ, đã trở thành biểu tượng cho cuộc chiến giành ảnh hưởng trên không gian mạng. Nếu thỏa thuận không thành công, nguy cơ cấm TikTok có thể khiến hàng triệu người dùng mất nền tảng yêu thích, đồng thời gia tăng cảm giác đối đầu giữa hai quốc gia.
Lo ngại về an ninh dữ liệu và giám sát
TikTok khẳng định rằng dữ liệu và quyết định kiểm duyệt đối với người dùng Mỹ được lưu trữ và xử lý tại Mỹ, tuy nhiên các cơ quan an ninh Mỹ vẫn hoài nghi. Cựu Giám đốc FBI Christopher Wray cảnh báo rằng luật an ninh quốc gia của Trung Quốc có thể buộc ByteDance giao nộp dữ liệu người dùng hoặc kiểm duyệt nội dung. Bộ Tư pháp Mỹ còn cáo buộc TikTok sử dụng nền tảng nội bộ Lark để thu thập dữ liệu nhạy cảm liên quan tới súng, phá thai và tôn giáo.
Trong phiên điều trần trước Tòa án Tối cao Mỹ, luật sư của ByteDance cho rằng Mỹ không đưa ra bằng chứng cụ thể về việc Trung Quốc thao túng TikTok tại Mỹ. Ngược lại, một số nghị sĩ đánh giá các rủi ro này không khác gì rủi ro từ các nền tảng mạng xã hội khác. Tuy nhiên, Nick Schifrin của PBS nhấn mạnh rằng các chuyên gia vẫn lo ngại Trung Quốc có thể sử dụng thuật toán để truy cập dữ liệu hoặc cài phần mềm độc hại, và việc kiểm tra toàn bộ mã lệnh là bất khả.
Thực thi và giám sát hậu thỏa thuận
Ngay cả khi thỏa thuận được ký kết, việc đảm bảo các điều khoản được thực hiện đúng cam kết cũng là thách thức. Chuyên gia Samm Sacks cảnh báo rằng việc đặt dữ liệu tại Mỹ không giải quyết câu hỏi ai có thể truy cập dữ liệu và khi nào dữ liệu được chuyển ra khỏi Mỹ. Giám sát thuật toán yêu cầu nguồn lực kỹ thuật khổng lồ và chưa rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm đánh giá. Các nhà lập pháp yêu cầu quyền giám sát độc lập để đảm bảo bên Trung Quốc không giữ quyền kiểm soát ngầm. Đồng thời, thời hạn chuyển giao kéo dài vài tháng có thể khiến quá trình kiểm toán kéo dài, trong khi sự biến động trên chính trường Mỹ có thể làm thay đổi lập trường của chính quyền.
Tác động chính trị và lợi ích nhóm
Thỏa thuận TikTok không chỉ là vấn đề kinh tế – công nghệ mà còn là trò chơi chính trị nội địa. Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng các nhà đầu tư tham gia thỏa thuận đều là những người ủng hộ và tài trợ lớn cho Tổng thống Trump, như Larry Ellison (đồng sáng lập Oracle) và Marc Andreessen (Andreessen Horowitz) – mỗi người đã đóng góp hàng triệu đô la cho chiến dịch tranh cử của ông. Nhà đầu tư thành công sẽ sở hữu một nền tảng có hàng trăm triệu người dùng và có thể ảnh hưởng tới dư luận.
Giới phê bình lo ngại rằng Trump nhượng bộ quá mức để giành sự ủng hộ của giới trẻ, đồng thời tạo cơ hội cho nhóm tài phiệt thân chính quyền sở hữu một “đế chế truyền thông” mới. Nhiều người cảnh báo nguy cơ TikTok Mỹ trở thành công cụ tuyên truyền của một phe chính trị, làm suy giảm tính đa dạng của không gian mạng. Cũng có ý kiến cho rằng việc bán cổ phần cho các nhà đầu tư Mỹ thân Trump chỉ chuyển vấn đề “ảnh hưởng nước ngoài” thành “ảnh hưởng cá nhân” và không giải quyết những thách thức cốt lõi về quyền riêng tư và thuật toán.
Quan điểm từ các bên liên quan
Lập trường của chính phủ Mỹ
Nhà Trắng coi thỏa thuận như một thành tựu ngoại giao giúp tránh lệnh cấm TikTok, một quyết định dễ gây mất lòng cử tri trẻ. Tổng thống Trump tuyên bố rằng “những người trẻ muốn có ứng dụng này” và nói ông “ghét phải vứt bỏ một thứ giá trị lớn như vậy”. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết “các điều khoản thương mại về cơ bản đã được thống nhất từ tháng 3” và khẳng định thỏa thuận sẽ có “các biện pháp bảo vệ an ninh quốc gia thích hợp”.
Tuy nhiên, nhiều quan chức khác tỏ ra thận trọng. PBS dẫn lời chuyên gia Samm Sacks rằng chi tiết cụ thể sẽ quyết định liệu thỏa thuận có giải quyết được lo ngại an ninh hay không. Một số nghị sĩ đảng Cộng hòa và Dân chủ tuyên bố sẽ giám sát kỹ lưỡng và sẵn sàng ngăn chặn nếu thỏa thuận không tuân thủ luật.
Lập trường của chính phủ Trung Quốc
Bắc Kinh khẳng định luôn tôn trọng nguyên tắc thị trường và chỉ trích Mỹ đàn áp doanh nghiệp Trung Quốc. Trong cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo, Trung Quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ song phương và bày tỏ hy vọng Mỹ sẽ tạo môi trường kinh doanh “mở, công bằng và không phân biệt đối xử”. Phó chủ nhiệm Cục quản lý không gian mạng Trung Quốc, ông Vương Tinh Đào, cho biết ByteDance sẽ “ủy thác việc vận hành dữ liệu và bảo mật nội dung cho đối tác Mỹ” nhưng không đề cập chi tiết giới hạn truy cập.
Trung Quốc xem TikTok vừa là biểu tượng thành công của ngành công nghệ nước này vừa là quân bài trong đàm phán thương mại với Mỹ. Theo nhận định của Samm Sacks, Bắc Kinh không coi TikTok là vấn đề sống còn nhưng nhận ra có thể dùng nó làm đòn bẩy để đạt lợi ích lớn hơn trong đàm phán về chip bán dẫn hoặc các vấn đề địa chính trị khác. Chính quyền Trung Quốc cũng sử dụng sự kiện này để nhấn mạnh thông điệp: Mỹ cần đối xử công bằng với doanh nghiệp Trung Quốc và ngừng hành động đơn phương.
Phản ứng của công chúng và người dùng
Người dùng TikTok tại Mỹ chủ yếu là giới trẻ, phần lớn họ phản đối lệnh cấm. Khảo sát của Pew Research năm 2025 được Responsible Statecraft trích dẫn cho thấy chỉ một phần ba người Mỹ ủng hộ lệnh cấm, số còn lại phản đối hoặc lưỡng lự. Việc đóng cửa TikTok tạm thời hồi tháng 1/2025 đã khiến người dùng phẫn nộ, Apple và Google buộc phải gỡ ứng dụng khỏi kho ứng dụng nhưng khôi phục vài giờ sau khi Trump gia hạn. Nhiều nhà quan sát cho rằng một lệnh cấm vĩnh viễn có thể tạo phản ứng chính trị mạnh mẽ từ cử tri trẻ tuổi, ảnh hưởng đến bầu cử Mỹ.
Ở Trung Quốc, công chúng coi việc Mỹ nhắm vào TikTok là biểu hiện của chủ nghĩa bảo hộ và phân biệt đối xử. Trong các cuộc phỏng vấn trên đường phố Bắc Kinh, một số người bày tỏ hy vọng thỏa thuận sẽ giúp cải thiện quan hệ hai nước. Tuy nhiên, cũng có những người cảm thấy bất công khi Douyin (phiên bản TikTok ở Trung Quốc) trước đó đã bị chặn ở Mỹ còn TikTok bị yêu cầu bán lại hoàn toàn cho Mỹ.
Tác động đối với quan hệ Mỹ – Trung và hệ sinh thái công nghệ toàn cầu
Góp phần giảm căng thẳng hay làm sâu sắc thêm sự chia rẽ?
Nếu thỏa thuận được thực hiện thành công, nó có thể tạm thời giảm căng thẳng thương mại và thiết lập mô hình hợp tác mới. Reuters gọi đây là “bước đột phá” có thể giúp hai nền kinh tế lớn nhất thế giới xoa dịu chiến tranh thương mại, trong khi The Guardian coi nó là một phần của thỏa thuận thương mại rộng lớn hơn. Việc Mỹ chấp nhận mô hình sở hữu chung và sử dụng thuật toán theo giấy phép có thể mở ra mô hình quản trị kỹ thuật số mới, giúp duy trì giao lưu văn hoá số giữa hai quốc gia.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo kết quả có thể làm sâu sắc thêm sự phân tách công nghệ. Thỏa thuận yêu cầu tạo ra một phiên bản TikTok riêng cho Mỹ với thuật toán và cơ sở dữ liệu tách biệt. Điều này củng cố xu hướng “tách rời” (decoupling) hệ sinh thái Internet, khi các công ty phải xây dựng phiên bản địa phương nhằm tuân thủ luật an ninh và chủ quyền dữ liệu. Nếu mô hình này lan rộng, Internet có nguy cơ bị phân mảnh hơn, mỗi quốc gia áp dụng luật riêng về dữ liệu và thuật toán.
Bài học về chủ quyền dữ liệu và quản trị công nghệ
Vụ TikTok làm nổi bật cuộc tranh luận toàn cầu về chủ quyền dữ liệu. Mỹ viện cớ an ninh quốc gia để buộc ByteDance bán TikTok, trong khi Trung Quốc phản đối việc ép doanh nghiệp của mình bán công nghệ chiến lược. Tương tự, EU và các nước khác cũng ban hành luật yêu cầu dữ liệu người dân phải lưu trữ trong nước (như GDPR của châu Âu). Vấn đề đặt ra là làm thế nào cân bằng giữa bảo vệ dữ liệu và thúc đẩy dòng chảy thông tin xuyên biên giới.
Ngoài ra, thỏa thuận cho thấy vai trò ngày càng lớn của chính phủ trong việc định hình công nghệ. Nhà nước không chỉ là người điều tiết mà còn trở thành bên tham gia trực tiếp vào cấu trúc sở hữu và quản lý thuật toán. Điều này có thể dẫn tới lo ngại về sự kiểm soát quá mức, nhưng cũng phản ánh nhu cầu đảm bảo an ninh và lợi ích quốc gia trong thời đại số.
Tác động đối với các công ty công nghệ khác
Tranh chấp TikTok có thể tạo tiền lệ cho các công ty công nghệ toàn cầu khác. Nếu mô hình “bán một phần, cấp phép thuật toán” được chấp nhận, các công ty Trung Quốc như Huawei, Shein hay Temu có thể bị yêu cầu thực hiện cấu trúc tương tự khi hoạt động tại Mỹ. Đối với các công ty Mỹ, điều này có thể dẫn đến yêu cầu song phương khi họ hoạt động tại Trung Quốc hoặc các nước khác là phải lưu trữ dữ liệu tại địa phương và chia sẻ phần mềm với đối tác địa phương. Xu hướng này có thể làm tăng chi phí vận hành và đòi hỏi các công ty xây dựng nhiều phiên bản sản phẩm khác nhau cho từng thị trường.
Kết luận
Thỏa thuận về TikTok giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể xem là một bước tiến nhằm giảm căng thẳng và bảo đảm quyền lợi kinh tế của cả hai bên. Song, các rào cản về pháp lý, công nghệ và niềm tin chiến lược vẫn đang phủ bóng đen lên tương lai của ứng dụng này. Những khó khăn trong việc giám sát thuật toán, bảo vệ dữ liệu, cũng như dung hòa lợi ích của các nhà đầu tư và chính phủ cho thấy đây không chỉ là một “thương vụ kinh doanh”, mà còn là một phép thử quan trọng đối với trật tự kinh tế – chính trị toàn cầu. TikTok trở thành biểu tượng cho cuộc cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc và kết cục của nó sẽ góp phần định hình cách thế giới quản lý những nền tảng số xuyên biên giới trong thập kỷ tới./.
Tác giả: Nguyễn Phương Ngân
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Tài liệu tham khảo
1. Lawder, D., & Lombardi, P. (2025, September 15). US, China reach framework deal on TikTok; Trump and Xi to speak on Friday. Reuters. Retrieved September 24, 2025, from https://www.reuters.com/world/china/us-china-reach-framework-deal-tiktok-trump-xi-speak-friday-2025-09-15/
2. Oelofse, L. (2025, September 15). TikTok deal ‘framework’ reached between US and China – DW – 09/15/2025. DW. Retrieved September 23, 2025, from https://www.dw.com/en/us-reaches-framework-tiktok-deal-with-china-trump-and-xi-to-speak/a-74002830
3. Shalal, A., & Sophia, D. M. (2025, September 16). TikTok lives: US, China in deal for app to keep operating in US. Reuters. Retrieved September 23, 2025, from https://www.reuters.com/sustainability/boards-policy-regulation/tiktok-lives-us-china-deal-app-keep-operating-us-2025-09-16/
4. Shepardson, D., & Williams, N. (2025, September 17). What hurdles lie ahead for any US-China TikTok deal? Reuters. Retrieved September 23, 2025, from https://www.reuters.com/legal/litigation/what-hurdles-lie-ahead-any-us-china-tiktok-deal-2025-09-15/
5. Trump’s TikTok Deal: What We Know About Oracle, Murdoch Involvement, User Impact. (2025, September 22). Bloomberg. Retrieved September 24, 2025, from https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-09-17/trump-s-tiktok-deal-with-china-how-would-it-work-would-users-be-affected
