Kể từ khi Hamas tấn công vào Israel ngày 7/10/2023, Trung Đông đã rung chuyển bởi các cuộc biểu tình rầm rộ. Người Ai Cập đã thể hiện tình đoàn kết với người dân Palestine đang gặp hoạn nạn, còn người Iraq, người Maroc, người Tunisia và người Yemen đã xuống đường biểu tình với số lượng đông đảo. Trong khi đó, người Jordan đã phá vỡ lằn ranh đỏ lâu nay bằng cách tuần hành về phía đại sứ quán Israel. Arab Saudi đã từ chối nối lại các cuộc đàm phán bình thường hóa với Israel, một phần vì người dân nước này vô cùng tức giận trước hành động của Israel ở Dải Gaza.
Đối với Washington, quan điểm cho rằng việc biểu tình này không thực sự quan trọng. Suy cho cùng, các nhà lãnh đạo Ả Rập là những người thực hành chính trị thực tế giàu kinh nghiệm nhất thế giới. Họ có lịch sử phớt lờ mong muốn của người dân. Các cuộc biểu tình, mặc dù lớn, nhưng vẫn có thể kiểm soát được. Cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak và các nhà lãnh đạo khác đã khuyến khích các cuộc biểu tình chống lại việc đối xử với người Palestine, cho phép người dân của họ trút giận và hướng sự tức giận của họ vào kẻ thù nước ngoài thay vì phản đối tham nhũng và sự bất tài của chính phủ trong nước. Quan điểm này cho rằng, theo thời gian, cuộc chiến ở Gaza sẽ kết thúc, những người biểu tình giận dữ sẽ trở về nhà, các nhà lãnh đạo của họ sẽ tiếp tục theo đuổi lợi ích cá nhân, điều mà họ rất giỏi.
Các nhà hoạch định chính sách ngoại giao của Mỹ từ lâu đã phớt lờ dư luận ở Trung Đông – nơi được gọi là phố Ả Rập. Sau tất cả, nếu các nhà lãnh đạo Ả Rập đang ra lệnh, thì không cần phải đánh giá những gì mà các nhóm biểu tình đang tức giận hét lên hoặc những gì người dân bình thường nói với các nhà khảo sát hoặc truyền thông. Bởi vì không có chế độ dân chủ nào ở Trung Đông, nên không cần phải quan tâm đến ý kiến của bất kỳ ai bên ngoài các cung điện. Mặc dù Washington luôn nói về dân chủ và nhân quyền, nhưng họ lại cảm thấy thoải mái khi giao tiếp với chế độ chuyên quyền thực dụng hơn là đối phó với công chúng mà họ coi là những kẻ bạo lực, cực đoan. Hiếm khi họ dừng lại để xem điều này có thể góp phần vào kỷ lục thảm họa về thất bại chính sách của mình như thế nào.
Năm 2003, dư luận Ả Rập đã phản đối mạnh mẽ cuộc xâm lược Iraq do Mỹ lãnh đạo nhưng hầu hết các nhà lãnh đạo của khu vực đã hợp tác với cuộc xâm lược và không ai phản đối nó. Mặc dù hàng thập kỷ trôi qua với các cuộc biểu tình rầm rộ thường xuyên phản đối các hành động của Israel ở Gaza và Bờ Tây, Jordan và Ai Cập vẫn duy trì các hiệp ước hòa bình với Israel. Ai Cập thậm chí còn tích cực tham gia vào cuộc bao vây Gaza. Trên thực tế, sự tự mãn của Mỹ đã tăng lên khi những cơn giận dữ bùng phát được dự đoán trước của người dân. Ví dụ như việc di dời đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem hoặc ném bom Yemen đã không thành hiện thực. Các cuộc nổi dậy của người Ả Rập năm 2011 đã làm rung chuyển niềm tin của Washington trong một thời gian ngắn, nhưng nó đã trở lại mạnh mẽ khi các chế độ chuyên quyền quay trở lại nắm quyền trong những năm tiếp theo.
Điều này dường như là những gì mà Mỹ và hầu hết các nhà phân tích chính sách mong đợi lần này. Khi cuộc không kích kết thúc, đám đông sẽ trở về nhà và tìm ra những điều khác để tức giận, chính trị khu vực có thể trở lại bình thường. Nhưng những giả định này phản ánh một sự hiểu lầm cơ bản về tầm quan trọng của dư luận ở Trung Đông, cũng như một sự hiểu lầm sâu sắc về những thay đổi thực sự đã xảy ra kể từ cuộc nổi dậy năm 2011.
Không phải chuyện nhỏ
Thuật ngữ “phố Ả Rập” được các nhà hoạch định chính sách sử dụng để hạ thấp ý kiến dư luận khu vực thành những lời ồn ào của một đám đông bất lý trí, cảm xúc, thù địch mà có thể được đàn áp hoặc kiềm chế nhưng không có ý tưởng hoặc chính sách mạch lạc. Thuật ngữ này có nguồn gốc sâu xa từ thời kỳ Anh, Pháp cai trị thuộc địa và đã được Mỹ áp dụng khi bước vào Chiến tranh Lạnh. Họ tin rằng giáo dục và chủ nghĩa tư bản có thể biến đổi Trung Đông thành hình ảnh của phương Tây. Những ý tưởng này là nền tảng chính sách của Washington hợp tác với các chế độ chuyên chế Ả Rập để có thể kiểm soát dân chúng của họ. Điều này phù hợp với giới lãnh đạo Ả Rập, họ có thể chống lại áp lực từ phương Tây về các vấn đề như Israel hoặc dân chủ hóa bằng cách chỉ ra mối đe dọa của các cuộc nổi dậy dân chủ cùng những kẻ Hồi giáo cực đoan đang chờ đợi để thay thế họ.
Trước năm 2011, đỉnh cao của khái niệm “phố Ả Rập” diễn ra vào những năm 1950 trong cái gọi là Chiến tranh Lạnh Ả Rập. Khi các nhà lãnh đạo dân túy Ả Rập nhân danh sự đoàn kết Ả Rập và ủng hộ người Palestine, đã đạt được thành công lớn trong việc huy động quần chúng chống lại các đồng minh phương Tây bảo thủ. Hình ảnh hàng ngàn người biểu tình giận dữ xuống đường để phản đối bài phát biểu trên đài phát thanh của Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser đã in sâu vào các nhà hoạch định chính sách phương Tây. Đặc biệt, Washington đã kết luận rằng “phố Ả Rập” là mối đe dọa, tạo cơ hội cho Liên Xô. Do đó, những dân tộc này không nên bị thuyết phục mà nên bị kiểm soát bằng vũ lực. Dù Chiến tranh Lạnh kết thúc từ lâu, nhận thức này vẫn tồn tại. Mặc dù nó được xây dựng trên sự hiểu lầm cơ bản về chính trị Ả Rập và tiếp tục thúc đẩy chính sách Trung Đông của Mỹ cũng như nhiều phân tích chính sách trong khu vực. Người ta luôn bỏ qua sự ủng hộ của người Ả Rập đối với các vùng lãnh thổ Palestine bắt nguồn từ chủ nghĩa bài Do Thái cổ điển. Hay bỏ qua sự phẫn nộ của công chúng đối với các chính sách của Mỹ như là sự kích động một cách tinh vi thay vì nghiêm túc xem xét lý do cho sự tức giận của người Ả Rập và tìm cách giải quyết những quan tâm của họ.
Quan điểm về “phố Ả Rập” đã thay đổi một phần vào những năm 1990 và thập kỷ sau đó. Truyền hình vệ tinh, đặc biệt là Al Jazeera, đã trở nên quan trọng trong những thập kỷ qua và định hình dư luận toàn Ả Rập. Sự nổi lên của việc thăm dò ý kiến công chúng một cách khoa học và có hệ thống trong những năm 1990 đã mang lại những sắc thái đáng kể về sự khác biệt giữa các quốc gia. Sự thay đổi thái độ trước các sự kiện và những đánh giá phức tạp về điều kiện chính trị. Sự xuất hiện của phương tiện truyền thông xã hội cho phép một loạt các tiếng nói Ả Rập khác nhau phá vỡ sự kiểm soát của truyền thông và phá vỡ các định kiến thông qua phân tích trực tiếp và sự tham gia tương tác của họ. Sau sự kiện 11/9, Washington đã rất nỗ lực trong cuộc chiến tranh về tư tưởng, được thiết kế để chống lại các ý tưởng cực đoan và chủ nghĩa Hồi giáo trên toàn khu vực. Đây là cách tiếp cận tuy có sai lầm nhưng yêu cầu một đầu tư đáng kể vào nghiên cứu khảo sát, chú ý cẩn thận đến truyền thông Ả Rập và các phương tiện truyền thông xã hội mới nổi. Nhưng các cuộc nổi dậy năm 2011 đã phá vỡ sự tự mãn phổ biến về sự ổn định của các nhà lãnh đạo chuyên quyền trong khu vực, nó cho thấy tiếng nói của người dân cần được lắng nghe và cân nhắc.
Các nhà lãnh đạo chuyên quyền lung lay nhưng vẫn tồn tại
Ký ức về các cuộc nổi dậy năm 2011 vẫn hiện hữu trong mọi sự tính toán về sự ổn định của chế độ Trung Đông ngày nay. Kết quả của những sự kiện cách mạng đó mang lại những bài học đa dạng. Sự lan rộng nhanh chóng của các cuộc biểu tình đe dọa chế độ từ Tunisia ra gần như toàn bộ khu vực đã chỉ ra rằng sự ổn định giả định của các chế độ chuyên quyền Ả Rập chủ yếu là một huyền thoại. Trong một thời gian ngắn, sẽ là vô nghĩa nếu Washington phớt lờ sự tinh tế của dư luận Ả Rập hoặc chú ý đến sự đảm bảo của các nhà cầm quyền Ả Rập đã quá mệt mỏi. Các cuộc nổi dậy rõ ràng không chỉ là sự bùng phát của một “phố Ả Rập” bất lý trí. Thay vào đó, những nhà cách mạng trẻ tuổi nắm bắt được tinh thần của thời đại đã đưa ra những lời chỉ trích sâu sắc đối với những nhà lãnh đạo chuyên quyền mà họ thách thức. Và ngay cả những người Hồi giáo trong số họ cũng nói ngôn ngữ tự do và dân chủ. Ban đầu, các chính phủ phương Tây đã nhanh chóng tiếp cận những nhà lãnh đạo trẻ ấn tượng này và cố gắng hỗ trợ họ trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi dân chủ và hệ thống chính trị cởi mở hơn.
Nhưng những bài học đó nhanh chóng bị lãng quên khi các chế độ Ả Rập giành lại quyền kiểm soát thông qua các cuộc đảo chính quân sự, thủ đoạn chính trị và sự đàn áp rộng lớn. Những kẻ chuyên quyền khắp khu vực đã giúp đỡ nhau khôi phục quyền lực của họ, và phương Tây đơn giản chỉ đứng nhìn. Ví dụ, Mỹ không hành động như Arab Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và các quốc gia vùng Vịnh khác ủng hộ việc Bahrain đàn áp tàn bạo các cuộc biểu tình vào năm 2011 và hỗ trợ tài chính, chính trị cho cuộc đảo chính quân sự ở Ai Cập năm 2013. Sự phục hồi chuyên quyền sau đó đem lại một mức độ đàn áp vượt xa so với trước năm 2011, đàn áp khắp khu vực khiến xã hội dân sự im lặng vì lo sợ bất kỳ sự chống đối nào lại trỗi dậy. Giám sát kỹ thuật số đã hỗ trợ các biện pháp đàn áp này, mang lại cho các chế độ những hiểu biết sâu sắc chưa từng có về quan điểm của công chúng và khả năng xuất hiện các phong trào đối lập.
Sự phục hồi của chế độ chuyên quyền nhanh chóng dẫn đến sự trở lại của mô hình chính sách đối ngoại cũ của phương Tây, dựa trên sự hợp tác với giới tinh hoa độc đoán và phớt lờ quan điểm của người dân Ả Rập. Điều này thể hiện rõ nhất trong chính sách của Mỹ đối với cuộc xung đột Israel-Palestine. Từ năm 1991 cho đến gần đây, Washington đã điều hành quá trình hòa bình một phần là vì các nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng việc đưa ra một giải pháp công bằng cho người Palestine là cần thiết để hợp pháp hóa ưu thế của Mỹ. Tuy nhiên, chính quyền của Tổng thống Donald Trump chỉ đơn giản là phớt lờ dư luận Palestine và Ả Rập khi làm trung gian cho Thỏa thuận Abraham, bình thường hóa quan hệ giữa Israel, Bahrain và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất mà không giải quyết xung đột Israel-Palestine. Các thỏa thuận cũng bao gồm Sudan và Morocco sau khi Washington đồng ý công nhận chủ quyền của nước này đối với Tây Sahara.
Các nhà lãnh đạo chuyên quyền trong khu vực giúp đỡ nhau khôi phục quyền lực và phương Tây chỉ đứng nhìn
Tổng thống Mỹ Joe Biden, mặc dù đã hứa hẹn trong chiến dịch bầu cử, nhưng lại hoàn toàn ủng hộ cách tiếp cận của Trump đối với Trung Đông, thúc đẩy việc bình thường hóa quan hệ giữa Ả Rập và Israel, bỏ qua dân chủ và nhân quyền. Sau khi nhậm chức vào năm 2021, Biden đã bỏ qua lời hứa đặt nhân quyền lên hàng đầu và làm cho Arab Saudi trở thành quốc gia bị chỉ trích vì vụ ám sát nhà báo Jamal Khashoggi và chiến tranh ở Yemen. Thay vào đó, ông đã hoàn thành chính sách bình thường hóa của Trump với Israel mà không giải quyết vấn đề Palestine. Ngăn chặn các lợi ích của Trung Quốc trong khu vực bằng cách đảm bảo một thỏa thuận với Arab Saudi. Không phải ngẫu nhiên khi chính quyền Biden đã nỗ lực hết mình để thúc đẩy một thỏa thuận về bình thường hóa quan hệ với Ả Rập trong thời điểm những người định cư Israel tiến hành một sự khiêu khích chưa từng có ở Bờ Tây. Có nhiều dấu hiệu cho thấy sự không hài lòng của người Ả Rập với quá trình bình thường hóa và vô số cảnh báo về một vụ nổ lớn sắp xảy ra ở Gaza, nhưng Washington đã phớt lờ những dấu hiệu này mà tin rằng các đồng minh độc tài của họ có thể kiểm soát. Đó là sai lầm.
Bởi vì dư luận rất quan trọng ở Trung Đông. Chính trị quan trọng, ngay cả trong các chế độ chuyên quyền, sức mạnh chính trị được lưu chuyển liên tục giữa các quốc gia và khu vực. Các nhà lãnh đạo thành công phải học cách làm chủ cả hai khía cạnh của trò chơi. Một phần của việc đảm bảo sự sống còn của họ là biết cách đáp ứng với các cuộc biểu tình, và phản ứng phụ thuộc vào vấn đề cụ thể. Các nhà ngoại giao phương Tây lắng nghe các nhà lãnh đạo Ả Rập, những người sẽ không hy sinh ngay cả các lợi ích nhỏ nhặt cho mục tiêu lớn hơn nếu họ có thể thoát khỏi nó. Tất nhiên, Hoàng tử Mohammed bin Salman của Saudi Arabia sẽ thỏa thuận với Israel nếu ông nghĩ rằng điều đó sẽ phục vụ lợi ích của chính phủ và ông có thể chịu đựng sự giận dữ của người dân mà không gặp quá nhiều rủi ro. Nhưng điều đó là một giả định lớn. Hoàng tử Mohammed và các nhà lãnh đạo Ả Rập khác quan tâm đến những gì có thể khiến họ bị lật đổ hơn. Phần lớn thời gian, họ quan tâm đến một điều quan trọng hơn hết: giữ được quyền lực. Điều đó có nghĩa không chỉ ngăn chặn các cuộc biểu tình đe dọa chế độ một cách rõ ràng mà còn phải chú ý đến các nguồn tiềm ẩn của sự bất mãn và phản ứng cần thiết để ngăn chặn chúng. Hầu hết các quốc gia Ả Rập ngoài vùng Vịnh đang gặp các vấn đề kinh tế cực kỳ nghiêm trọng, do đó họ thực hiện việc đàn áp tối đa, các chế độ càng phải cẩn thận hơn trong việc đối phó các vấn đề như xung đột Israel-Palestine.
Trong khi đó, các nhà lãnh đạo Ả Rập cũng tập trung vào trò chơi chính trị khu vực và cạnh tranh gay gắt để khẳng định bản thân như những người bảo vệ hiệu quả nhất cho lợi ích chung. Đó là lý do tại sao họ thường ngụy trang cho những động thái tham lam và ích kỷ nhất như phục vụ lợi ích của người Palestine hoặc bảo vệ danh dự người Ả Rập. Các hành động gần đây của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là ví dụ điển hình. Chẳng hạn như họ cố gắng bào chữa cho Hiệp định Abraham bằng cách tuyên bố đã ngăn cản kế hoạch sáp nhập Bờ Tây của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Mối quan tâm của các nhà lãnh đạo Ả Rập là điều gì mang lại cho họ lợi thế hoặc đe dọa họ trong trò chơi chính trị khu vực cạnh tranh gay gắt. Cho dù đó là chống lại những đối thủ Ả Rập khác trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng hoặc chống lại các cường quốc khác, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ và Iran. Sự cạnh tranh cấp khu vực đã trở nên căng thẳng hơn trong thập kỷ qua, khi các cuộc nổi dậy của người Ả Rập làm nổi bật các diễn biến chính trị trong toàn khu vực có thể đe dọa sự sống còn của bất kỳ chế độ nào. Đáng chú ý nhất, Qatar cạnh tranh mạnh mẽ với Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất về các cuộc chuyển giao chính trị, các cuộc nội chiến ở Syria, Tunisia và những nơi khác. Họ cố gắng định hình ý kiến dư luận nhưng cũng đáp ứng nó.
Xây dựng sự phẫn nộ
Cho đến nay, điều rõ ràng là Mỹ đã sai lầm khi cho rằng có thể phớt lờ dư luận Ả Rập về cách đối xử với người Palestine. Thực tế, người Ả Rập không hề mất đi sự quan tâm đến vấn đề này. Và các chế độ Ả Rập thực sự không thể kiểm soát được sức mạnh của dư luận. Gần như mọi chế độ hiện nay đều cho thấy người dân của họ được kích động đặc biệt bởi những gì họ coi là chiến dịch diệt chủng của Israel ở Gaza với một chương trình về di dân và sự chiếm đóng mới. Kết quả là mức độ huy động và phẫn nộ của người dân đã vượt quá sự phẫn nộ về cuộc xâm lược Iraq của Mỹ năm 2003, và rõ ràng nó đang ảnh hưởng đến động thái của các chế độ trong khu vực. Thực sự, mức độ và sức mạnh của việc huy động quần chúng có thể được nhìn thấy không chỉ qua phương tiện truyền thông và đám đông trên đường phố mà còn qua sự chỉ trích bất thường đối với Israel và Mỹ. Thậm chí, ngay cả Ai Cập, một đối tác gần gũi của Washington cũng đã đe dọa đóng băng các Hiệp định Trại David nếu Israel xâm chiếm Rafah hoặc trục xuất người Gaza vào Sinai.
Các phương tiện truyền thông Ả Rập đã bị chia rẽ sâu sắc và phân cực chính trị trong cuộc chiến chính trị nội bộ của thập kỷ trước, hiện đã lớn mạnh trở lại để bảo vệ Gaza. Al Jazeera đã quay lại, tái hiện những ngày vinh quang của mình thông qua việc phát sóng liên tục về những cảnh kinh hoàng ở đó, ngay cả khi các nhà báo của họ đã bị sát hại bởi quân đội Israel trong chiến dịch. Mạng xã hội cũng quay trở lại, không phải là cái chết của Twitter hoặc các ứng dụng Facebook và Instagram bị kiểm duyệt, mà là các ứng dụng mới như TikTok, WhatsApp và Telegram. Những hình ảnh và video từ Gaza đã làm tin tức được cung cấp bởi Israel và Mỹ trở nên vô nghĩa, và nó cũng dễ dàng vượt qua các phương tiện truyền thông phương Tây đưa tin mềm. Mọi người thấy sự tàn phá, người ta nhìn thấy thảm họa. Người dân phải đối mặt với những tình huống bi thảm không thể tin được mỗi ngày, và họ biết những nạn nhân trực tiếp. Họ không cần phương tiện truyền thông để hiểu những tin nhắn WhatsApp từ những người dân Gaza đang hoảng sợ hoặc xem những video kinh hoàng đang lan truyền rộng rãi trên Telegram.
Các nhà hoạt động và nhà trí thức Ả Rập đã phát triển các lập luận mạnh mẽ về bản chất sự thống trị của Israel đối với các lãnh thổ Palestine và những lập luận này đang đi vào các diễn ngôn phương Tây theo cách mới. Vụ việc Nam Phi đệ trình lên Tòa án Quốc tế, cáo buộc tội ác diệt chủng của Israel ở Gaza, đã khiến nhiều lập luận này lan truyền khắp miền Nam toàn cầu và trong các tổ chức quốc tế. Nó trích dẫn không chỉ các tuyên bố của các nhà lãnh đạo Israel mà còn cả khuôn khổ khái niệm về sự chiếm đóng và chủ nghĩa thực dân định cư được phát triển bởi các trí thức Ả Rập và Palestine. Sau vụ 11/9, Mỹ đã cố gắng tiến hành một cuộc chiến tranh tư tưởng trong thế giới Hồi giáo, tuyên bố mang lại tự do và dân chủ cho các khu vực lạc hậu. Nhưng cuộc chiến đã bị đảo ngược, Mỹ phải ở thế phòng thủ vì sự đạo đức giả trong việc yêu cầu lên án cuộc chiến của Nga ở Ukraine trong khi lại ủng hộ cuộc chiến của Israel ở Gaza.
Một khu vực bất ổn
Tất cả điều này xảy ra trong thời đại mà ngay cả trước cuộc chiến Israel-Hamas, ưu thế của Mỹ đã giảm và quyền tự chủ của các cường quốc khu vực đang tăng lên. Các quốc gia Ả Rập lớn ngày càng tìm cách thể hiện sự độc lập của họ đối với Mỹ, xây dựng mối quan hệ chiến lược với Trung Quốc và Nga, theo đuổi chương trình nghị sự của riêng họ trong các vấn đề khu vực. Sự sẵn sàng của các chế độ Ả Rập phớt lờ sự ưu ái của Mỹ là một dấu hiệu của thập kỷ trước. Khi các quốc gia vùng Vịnh phớt lờ chính sách chuyển đổi dân chủ của Mỹ ở Ai Cập, gửi vũ khí tới Syria mà không quan tâm đến các cảnh báo của Washington, vận động hành lang chống lại thỏa thuận hạt nhân với Iran. Việc sẵn sàng thách thức mong muốn của Mỹ trở nên rõ ràng hơn sau khi Nga tấn công quân sự Ukraine. Trong hai năm qua, hầu hết các chế độ ở Trung Đông đã từ chối bỏ phiếu cùng với Washington chống lại Nga. Arab Saudi cũng từ chối đi theo sự dẫn dắt của Mỹ về giá dầu.
Tuy nhiên, sự ủng hộ kiên quyết của Washington đối với Israel trong việc phá hủy Gaza đã đưa sự thù địch lâu nay đối với chính sách của Mỹ lên đỉnh điểm. Điều này gây ra một cuộc khủng hoảng về tính hợp pháp đe dọa sự thống trị lịch sử của Mỹ trong khu vực. Rất khó để phóng đại những cáo buộc của người Ả Rập đổ lỗi cho họ về cuộc chiến này. Họ có thể thấy rằng chỉ có việc bán vũ khí của Mỹ và quyền phủ quyết của Liên Hợp Quốc mới cho phép Israel tiếp tục chiến tranh. Họ nhận ra rằng Washington đang bảo vệ hành vi của Israel giống như những gì Mỹ đã lên án Nga và Syria. Mức độ phẫn nộ của người dân có thể được nhìn thấy qua việc một số lượng lớn lao động trẻ và các nhà hoạt động trong các tổ chức phi chính phủ rời khỏi các dự án do Mỹ hậu thuẫn mà những dự án và mạng lưới này được họ xây dựng trong nhiều thập kỷ. Bà Ann Shelin đã đề cập đến diễn biến này khi bà từ chức vị quan chức ngoại giao của Bộ Ngoại giao vào tháng 3 vừa qua.
Nhà Trắng vẫn hành động như thể những điều này không thực sự quan trọng. Các chế độ Ả Rập sẽ tồn tại, sự tức giận sẽ lắng xuống hoặc chuyển sang các vấn đề khác. Và trong vài tháng tới, Washington có thể quay trở lại vấn đề quan trọng là bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Arab Saudi. Đó là cách làm việc truyền thống, nhưng lần này có thể sẽ khác. Thất bại thảm khốc ở Gaza diễn ra vào thời điểm thay đổi quyền lực toàn cầu và những thay đổi trong tính toán của các nhà lãnh đạo khu vực cho thấy Washington đã học được rất ít bài học từ lịch sử chính sách thất bại lâu dài của mình. Bản chất và mức độ tức giận của người dân, sự suy giảm vị thế bá chủ của Mỹ và sự sụp đổ tính hợp pháp của nước này cùng với việc các chế độ Ả Rập ưu tiên cho sự sống còn trong nước của họ, sự cạnh tranh trong khu vực, cho thấy rằng trật tự khu vực mới sẽ được dư luận quan tâm nhiều hơn. Nếu Washington tiếp tục phớt lờ dư luận, kế hoạch của họ sẽ bị định đoạt sau khi chiến tranh kết thúc ở Gaza./.
Biên dịch: Nguyên Nguyễn
Tác giả: Marc Lynch là Giáo sư Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế tại Đại học George Washington.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
