Mỹ cùng các đồng minh đang đánh mất vị thế dẫn đầu vốn có của mình với tư cách là những người tiên phong trong lĩnh vực mạng viễn thông toàn cầu. Đối với Mỹ, việc giành lại vị thế dẫn đầu về công nghệ và chiến lược trong lĩnh vực này là nhu cầu cấp thiết đối với an ninh quốc gia. Đó cũng sẽ là điều bài viết này sẽ cố gắng thuyết phục độc giả rằng: Mỹ từng thống trị trong lĩnh vực này, nhưng giờ thì không còn nữa. Điều quan trọng là ngành công nghiệp Mỹ phải tập trung vào những “chân trời” khác, cụ thể là trong tối ưu hóa, mạng cá nhân và quang học không gian tự do với sự hỗ trợ đắc lực từ Bộ Quốc phòng Mỹ. Đây cũng là một cơ hội tuyệt vời để đầu tư. Cả khu vực công và tư nhân đều có thể hành động ngay bây giờ để giải quyết thách thức này và nên làm như vậy trước khi quá muộn để tái lập vị thế dẫn đầu.
Những gì đang diễn ra trên toàn cầu đang khiến tham vọng của Mỹ đi chệch hướng
Chính vì thiếu đi sự tinh vi, Mỹ đã bị hai đối thủ cạnh tranh toàn cầu lớn nhất của họ là Trung Quốc và Nga phơi bày. Vào tháng 2 năm 2023, các tàu hải quân Trung Quốc đã vô hiệu hóa quyền truy cập internet vào Đảo Mã Tổ của Đài Loan, trên thực tế đã cắt đứt internet của 13.000 cư dân quần đảo này. Hoạt động này được cho là do các tàu đánh cá và tàu vận chuyển của Trung Quốc gây ra trong vòng sáu ngày. Đây dường như là một phần của cuộc xung đột tại Ukraine, động thái đầu tiên của Nga là cắt dịch vụ internet của nước này. Sáu tháng sau sự cố ở Đảo Mã Tổ, một cuộc phản công của Ukraine nhằm chống lại tàu ngầm Nga đã bị ngăn chặn khi điểm liên lạc duy nhất của họ đột nhiên bị cắt đứt giữa chừng khi đang thực hiện nhiệm vụ. Không có bất kỳ phương án dự phòng nào, các lực lượng chiến đấu trên bộ đã buộc phải rút lui và nhiệm vụ đã bị hủy bỏ. Thông điệp rất rõ ràng: Nếu cuộc xung đột này bắt buộc phải nổ ra, thì nó phải được tiến hành theo các điều khoản của một nhà cung cấp viễn thông duy nhất. Những hoạt động này được gọi là “phong tỏa vô hình”. Mỹ và các đồng minh sẽ thật ngốc nghếch nếu coi những sự cố này là bất cứ điều gì kém hơn một cuộc diễn tập chiến thuật cho những cuộc xung đột lớn hơn trong tương lai.
Đó là một điều đáng mừng khi nước Mỹ đã dừng lại ở đây. Sự đổi mới của Mỹ đã tạo dựng nên ngành công nghiệp. Nhưng khi nó trở nên “mang tính hàng hóa” hơn, Mỹ đã tụt hậu rất nhiều trong cuộc đua dưới biển và ngày càng phụ thuộc vào nhiều tác nhân không liên kết để đảm bảo mọi thứ hoạt động như mong đợi. Đó là lý do tại sao thế giới tự do cần Bộ Quốc phòng Mỹ làm những gì họ làm tốt nhất cho ngành công nghiệp: giảm rủi ro cho các rào cản gia nhập ngắn hạn để các công nghệ hiệu quả tiếp theo xuất hiện và đảm bảo chúng hoạt động không bị gián đoạn đồng thời không gặp phải sự cố trên phạm vi toàn cầu. Thành kiến của tác giả ở đây rất rõ ràng: “Tôi là một nhà đầu tư mạo hiểm, điều hành một công ty tên là J2 Ventures, công ty tập trung vào nhiều lĩnh vực liên quan như viễn thông toàn cầu, vì vậy tôi cũng muốn đầu tư vào các công nghệ này. Nhưng đối với một không gian rộng lớn và quan trọng như vậy, việc tìm kiếm những nhà đổi mới trong số Mỹ và các đồng minh của họ đang làm việc tốt ở đây khó hơn nhiều so với trước đây. Hơn nữa, tôi thường thấy mình ở trong một công ty rất nhỏ khi các thỏa thuận cuối cùng được thực hiện. Vì tương lai của thế giới tự do, nơi phải có khả năng giao tiếp mà không bị cản trở, tôi muốn điều này dừng lại”.
Nước Mỹ và các đồng minh đã tạo nên nền công nghiệp hiện đại như ngày nay
Sự thống trị của hải quân Mỹ sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai đã mở đường cho ngành công nghiệp viễn thông mà thế giới đang sở hữu. Nhờ vào phép màu của gần 500 tuyến cáp quang ngầm dưới biển trải dài gần 750.000 dặm, kết hợp với mạng cáp băng thông rộng trong nước có thể đi vòng qua Mỹ hơn 22 lần ở thời điểm hiện tại, bạn đang đọc bài viết này trực tuyến. Bạn thậm chí có thể mang theo một siêu máy tính trong túi được kết nối với 142.100 tháp di động và 452.200 nút di động nhỏ, đây là số liệu tính đến năm 2022 và chỉ tính riêng tại Mỹ. Số liệu thống kê ở các nước đang phát triển khó đếm hơn nhưng dễ đánh giá hơn vì bạn chỉ cần nhìn lên là thấy hàng nghìn sợi dây kết nối mọi thứ lại với nhau.
Đó là bởi vì kiến thức chính là sức mạnh và kiến thức sẽ được truyền tải đi khắp nơi. Vì vậy, quân đội Mỹ sẽ quan tâm đến việc truyền tải kiến thức sau khi lên ngôi cường quốc mạnh nhất sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Cha đẻ của ngành công nghiệp này rất nổi tiếng, đó là Alexander Graham Bell, người đã tạo ra chiếc điện thoại đầu tiên, công ty điện thoại lớn đầu tiên (AT&T) và sau đó đã thực hiện cuộc gọi điện thoại xuyên lục địa đầu tiên từ New York đến San Francisco. Tuy nhiên ngành công nghiệp này đã không phát triển quá mức cho đến khi nó va chạm với vốn đầu tư mạo hiểm và gắn bó với quân đội Mỹ vào những năm 1950 dưới hình thức của công ty Fairchild Semiconductor chịu ảnh hưởng của phòng thí nghiệm Bell. Công ty được tài trợ bởi số tiền nghiên cứu và phát triển đáng kể của chính phủ và trở nên gắn bó về mặt thương mại nhờ một thỏa thuận dẫn đường cho máy bay ném bom B-70 được thúc đẩy bởi nhu cầu về chip dẫn đường cho tên lửa đạn đạo hạt nhân Minuteman. Bây giờ bạn có thể lướt Instagram trên chiếc ghế dài của mình. Tầm quan trọng của công nghệ này là một hiện tượng và đó là lý do tại sao mọi người trên thế giới đều quan tâm đến tiềm năng của Đài Loan trong hiện tại và tương lai.
Cuộc “chạy đua thụt lùi”
Vấn đề là theo thời gian, khi tốt trở thành đủ tốt và sau đó là về việc mở rộng quy mô với chi phí thấp nhất có thể khi tất cả các số liệu khác được đo theo phương pháp tuyến tính chứ không phải theo cấp số nhân. Các cổ đông thích giá rẻ vì trong một thế giới được đo bằng các gia số thời gian theo quý, điều đó có nghĩa là nhiều lợi nhuận hơn. Nơi mà nước Mỹ nhìn thấy lợi nhuận cũng là nơi các đối thủ chuyên chế của họ, những người đo lường ảnh hưởng theo thời gian thực nhìn thấy cơ hội. Nước Mỹ rất giỏi ở nhiều thứ, nhưng sự kiên nhẫn và việc là nhà cung cấp chi phí thấp nhất nhiều khi không phải là những thứ đó.
Thật khó để nói quá về mức độ tệ hại của vấn đề này đối với tương lai của viễn thông trong tình trạng hiện tại. Hầu hết lưu lượng truy cập internet toàn cầu đều diễn ra thông qua cáp ngầm dưới biển, hầu hết trong số đó có kích thước bằng vòi nước tưới cây ngoài vườn và có thể rất mong manh, đây là một vấn đề tệ hại. Các sự cố được bảo dưỡng bởi các công ty bảo trì ít người biết đến, trong đó các công ty Trung Quốc là một trong những công ty năng động nhất.
Vì vậy, Mỹ đã trao cả công nghệ và cấp phép bảo trì cho những người không có động lực hoặc trách nhiệm ủng hộ quan điểm của Mỹ về an ninh toàn cầu. Nếu không thì tại sao hệ thống cáp động ngoài khơi Đài Loan lại có vẻ đáng ngờ và là một trong những hệ thống dễ bị đứt nhất? Theo báo cáo của ABC, hệ thống cáp kết nối Đài Loan với phần còn lại của thế giới đã chứng kiến 27 lần đứt trong năm năm qua, một con số được báo cáo tương tự phân loại là “rất nhiều”. Không có gì ngạc nhiên khi đối thủ cung cấp dịch vụ cáp trực tiếp, HMN Tech, trước đây được gọi là “Huawei Marine Networks” có trụ sở tại Thiên Tân, Trung Quốc lại là công ty phát triển nhanh nhất trong lĩnh vực sửa chữa cáp.
Các phương pháp chữa cháy của Mỹ đang được chứng minh là càng ngày càng có xu hướng làm tình hình tồi tệ hơn. Mỹ (bao gồm cả khu vực công và tư) đang tìm cách xây dựng các loại cáp dày hơn để các tập đoàn có thể xây dựng (đôi khi dành riêng cho mục đích sử dụng của họ) và định tuyến các loại cáp này qua các quốc gia khác nhau không bị nhắm mục tiêu về mặt địa chính trị. Hơn nữa, quan điểm chung coi vệ tinh là thuốc chữa bách bệnh mà không đánh giá nghiêm túc rằng bản thân vệ tinh chỉ là phương tiện dẫn đến những gì Mỹ nên tập trung vào. Quan điểm của tác giả là công nghệ truyền tín hiệu trên quỹ đạo thấp ở Trái đất sẽ giải phóng chúng ta, nhưng tốt nhất là nó sẽ suy thoái nhanh chóng với mỗi người dùng gia tăng (cũng nên suy nghĩ tại sao vệ tinh không bao giờ thay thế internet cáp trong một thời gian dài), tệ nhất là sự phụ thuộc của “quan hệ ngoại giao” của nhà nước vào chỉ một vài công ty đã khiến họ rơi vào tình thế rất tồi tệ về mặt quân sự).
Đừng lo lắng, tình hình sẽ tệ hơn. Với tỷ lệ ngày càng tăng các công ty viễn thông khổng lồ là người Trung Quốc hoặc chịu sự quản lý của Trung Quốc, một thị phần ngày càng tăng của thị trường công nghệ thông tin và máy tính toàn cầu sẽ thuộc về các nhà cung cấp thiết bị được các công ty này ưa chuộng, trong đó, Trung Quốc là nước có mức tăng trưởng tốt nhất trong các nền kinh tế đang phát triển. Bạn không cần phải nhìn xa để thấy điều này. Trung tâm Châu Phi của Hội đồng Đại Tây Dương đã làm sáng tỏ điều này vào năm 2021 (và kể từ đó, tác giả đánh giá tình hình còn tệ hơn nữa) rằng 50% mạng 3G và 70% mạng 4G của châu lục này được xây dựng riêng bởi Huawei (vâng, chính công ty cung cấp dịch vụ cáp này). Mới đây nhất là vào năm 2019, bạn có thể mua được các thiết bị Huawei (các điểm truy cập Wi-Fi nhỏ để kết nối điện thoại và gọi về nhà, kiểm tra email, v.v.) tại các căn cứ quân sự của Mỹ ở Afghanistan (tôi đã được tặng lại một thiết bị cũ trong nước vào năm 2017). Phải mất thêm hai năm nữa, chính phủ Mỹ mới nhận ra điều gì đang xảy ra và cấm một công ty rõ ràng là có hại cho đất nước. Nếu bạn nghĩ rằng kết nối với các tháp di động là cách để có một tương lai không bị theo dõi và hiệu quả, hãy nghĩ lại, vì danh sách các công ty phụ thuộc vào Trung Quốc trong ngành này sẽ vượt quá giới hạn từ của bài viết này.
Tìm kiếm giải pháp
Nước Mỹ đã mất công nghệ cũ vào tay các đối thủ, và sẽ không lấy lại được. Cộng đồng đổi mới cùng với sức mạnh đáng kinh ngạc của nghiên cứu và phát triển của Bộ Quốc phòng cần phải tăng gấp đôi cho thế hệ tiếp theo của ngành công nghiệp này và thực hiện điều đó với các đối tác có sứ mệnh được xây dựng có mục đích. Nước Mỹ sẽ chỉ trở lại vị thế tốt nếu họ làm cho những cách thức cũ trông giống như Pony Express (mà tác giả chắc chắn rằng tại một thời điểm nào đó nó đã thống trị hạng nhất). Sau đây là một số cách tốt để bắt đầu:
Tận dụng các hệ thống hiện có hiệu quả hơn
Đầu tiên là sử dụng hiệu quả hơn các hệ thống hiện có. Tất cả các tháp di động, dây và cơ sở hạ tầng này thực sự vẫn tốt, mặc dù bản thân phần cứng sẽ không bao giờ có thể cạnh tranh về chi phí với Trung Quốc. Nhưng Mỹ đã không làm đủ để xây dựng và tối ưu hóa chúng khi cần thiết, cũng như không bảo vệ chúng trong khi chúng đang truyền. Đó là vì thay vì áp dụng các kỹ thuật điều chế kỹ thuật số và tiêu chuẩn không dây liên tục phát triển và mới nổi, các hệ thống cũ được giữ lâu hơn hàng thập kỷ so với mức cần thiết. Đây là quả chín dễ hái, dù đang tiến triển chậm hoặc không đủ nhanh.
Tạo nhiều mạng riêng hơn
Tiến xa hơn nữa, nhiều công ty thậm chí còn thiết lập mạng hoàn toàn kỹ thuật số và 5G riêng cho các doanh nghiệp lớn hơn, an toàn hơn nhiều và nhanh hơn so với các giải pháp thay thế nhà mạng hoặc Wi-Fi truyền thống. Vào năm 2025, Bộ Quốc phòng đã phân bổ hơn 200 triệu đô la (chi phí cho hai chiếc F-35) cho các nỗ lực trong lĩnh vực này, bao gồm 80 triệu đô la cho người tìm ra “Các trường hợp sử dụng 5G kép” để giúp các nỗ lực này chuyển sang thế giới dân sự. Mạng truy cập vô tuyến mở đã trở thành một phần ngày càng quan trọng trong Bộ Quốc phòng, với các cơ sở áp dụng 5G riêng để cung cấp năng lượng cho mọi thứ, từ máy tính đến nhà kho trên căn cứ trong khi Mỹ vẫn chưa có nhà mạng nào được ưu tiên. Cho đến nay, khoản chi tiêu này còn nhỏ, nhưng những cải tiến này sẽ lan rộng một cách mạnh mẽ đến khu vực tư nhân khi các giải pháp phù hợp được phép phát triển. Và tác giả sẽ rất ngạc nhiên nếu khu vực tư nhân không thấy Bộ Quốc phòng chiếm được vị trí vốn xứng đáng trong việc cung cấp nhiên liệu tên lửa của ngành trong tương lai. Điều này áp dụng cho bất kỳ nền tảng lớn nào cần được bảo mật như hệ thống bệnh viện.
Tia laser
Tuy nhiên không gian mà quân đội thực sự sẽ thay đổi thế giới và nên đổ tâm huyết vào là chính công nghệ truyền dẫn, cụ thể là truyền dẫn bằng hội tụ ánh sáng. Những người có chuyên môn hơn gọi đây là “hiện tượng tất cả các photon trong một chùm tia hoạt động cùng nhau theo một cách hoàn hảo”. Nhưng nếu bạn lúc 10 tuổi và nhìn thấy một con trỏ laser, bạn sẽ hiểu được cách giải thích “bình dân” ở đây. Không giống như cáp, nó không dễ bị tác động, không thể bị cắt và không bị giới hạn bởi thể tích vật lý của cáp (ánh sáng có thể trở nên lớn hơn, còn ống nhựa thì không). Trên thực tế, bạn có thể gắn laser một cách linh hoạt và truyền internet ở mọi nơi mọi lúc, không chỉ là từ không gian mà còn từ phía trên mặt đất xuống mặt đất và từ mặt đất lên không trung. Không giống như ánh sáng phân kỳ, nó vẫn giữ được cường độ của mình trên những khoảng cách xa và duy trì nó trong quá trình sử dụng. Phần tuyệt vời nhất là chính phủ Mỹ đã là người dẫn đầu thế giới trong nghiên cứu này và có thể tiếp tục dẫn đầu trong một thời gian dài. Nền tảng của công nghệ này về mặt chức năng xuất phát từ Albert Einstein khi làm việc với chính phủ Mỹ tại New York trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai, một số phiên bản đầu tiên của nó xuất phát từ Đại học Michigan vào năm 1963, và một số nhà khoa học và công nghệ giỏi nhất thế giới hiện đang có mặt tại Phòng thí nghiệm Lawrence Livermore do Bộ Quốc phòng tài trợ ở California. Nước Mỹ có thể biến một lỗ hổng dài 750.000 dặm thành một bức tường laser không thể bị chặn lại.
Kết luận
Đây là thời khắc của nước Mỹ, nỗ lực lớn nhất và bền bỉ nhất của dự án then chốt của Lầu Năm Góc nhằm tăng cường hơn nữa (hoặc đưa trở lại) vị thế dẫn đầu thế giới (về nhiều mặt) của Mỹ. Nỗ lực này được gọi là Chỉ huy và Kiểm soát Chung Toàn thể, nó đã không thể đến sớm hơn, tham vọng của nỗ lực này phủ nhận tình hình hiện tại của đất nước. Những bước nhảy vọt táo bạo trong việc áp dụng là cách duy nhất để Mỹ giành chiến thắng trước một đối thủ ngang hàng. Đồng thời, Lầu Năm Góc nên cảm thấy cần trao quyền để dựa nhiều vào thử nghiệm. Thất bại không phải là ngớ ngẩn trong cạnh tranh theo cách mà Bộ Quốc phòng đã nghĩ và tối ưu hóa sự trì trệ mới, mà là Con đường tối ưu hóa việc cắt giảm chi phí, dẫn đến hàng hóa hóa nơi các quốc gia không coi trọng mạng sống con người hoặc lợi nhuận để đổi lấy mục tiêu của họ là sẽ luôn chiến thắng. Bộ Quốc phòng có nhiều tiền để thực hiện điều này, chỉ cần đồng ý rằng đó là ưu tiên, và tác giả nghĩ họ cũng sẽ sớm đồng ý. Việc này là quan trọng đối với rất nhiều lĩnh vực. Cho dù bạn có bất kỳ thứ gì được tăng cường AI thì cũng sẽ không thành vấn đề khi kẻ thù có thể đọc email của bạn hoặc thậm chí là chặn chúng trước khi được gửi đi. Nước Mỹ có thể làm tốt hơn, và với tư cách là người tiên phong của ngành công nghiệp này và là người quản lý hợp pháp của nó, nước Mỹ nên làm như vậy. Việc giành chiến thắng trong cuộc chơi tiếp theo sẽ phụ thuộc vào điều đó./.
Biên dịch: Duy Hưng
Tác giả: Alexander Harstrick là đối tác quản lý và đồng sáng lập của J2 Ventures, một quỹ chuyên đầu tư vào các công ty giai đoạn đầu đang tìm cách hợp tác với chính phủ Mỹ. J2 là một trong những nhà đầu tư lớn, tập trung vào các công ty dẫn đầu về AI, máy móc, kỹ thuật y sinh, an ninh mạng và đổi mới cơ sở hạ tầng.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
