Tư duy chiến lược là một phương thức tư duy quan trọng trong lý luận nhận thức của chủ nghĩa Mác. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng chiến lược là vấn đề cốt lõi của một chính đảng, một quốc gia, quyết định sự phát triển của Đảng và nhân dân. Trong xây dựng quân đội vững mạnh, chiến lược phải đi trước. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những vấn đề về mặt chiến lược trong tư tưởng cường quân của ông Tập Cận Bình dưới góc nhìn của một học giả Trung Quốc.
Tư duy chiến lược và ý nghĩa to lớn của nó đối với công tác quân sự
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng tư duy chiến lược là phương thức tư duy mà Trung Quốc cần xây dựng. Toàn Đảng phải nâng cao năng lực này, đảm bảo tính nguyên tắc, hệ thống, dự báo và sáng tạo. Đồng thời, cán bộ lãnh đạo cần giỏi tư duy chiến lược, biết nhìn nhận vấn đề từ góc độ chiến lược để định hướng phát triển đúng đắn.
Nội hàm và đặc điểm của tư duy chiến lược
Chiến lược ban đầu là phương lược hoạch định chiến tranh, sau mở rộng thành sự định hướng dài hạn ở cấp độ cao của một quốc gia hay chính đảng. Tư duy chiến lược là một phương thức tư duy lấy các vấn đề chiến lược làm đối tượng, có tính toàn cục, tiên liệu và đối kháng.
Về nội hàm, tư duy chiến lược là một hoạt động nhận thức phản ánh và giải quyết các vấn đề chiến lược theo quy luật từ thực tiễn đến nhận thức và ngược lại. Quá trình này gồm ba giai đoạn: phán đoán chiến lược (xác định vấn đề và mục tiêu), hoạch định chiến lược (lập kế hoạch tổng thể), thực thi chiến lược (triển khai theo thực tế). Đồng thời, tư duy chiến lược là một phương pháp tư duy biện chứng, đòi hỏi xử lý hài hòa giữa tổng thể và bộ phận, hiện tại và lâu dài, trọng điểm và không trọng điểm.
Về đặc điểm, tư duy chiến lược có tính toàn cục vì vấn đề chiến lược mang tính căn bản, giúp nhận diện tình hình chung và tìm ra phương án tối ưu. Nó cũng có tính tiên liệu, xem xét xu hướng phát triển trong tương lai để đưa ra quyết sách đúng đắn. Cuối cùng, tư duy chiến lược có tính chủ động, giúp tạo thế và nắm bắt thế dựa trên quy luật khách quan, từ đó tận dụng thời cơ để giành lợi thế chiến lược.
Tầm quan trọng của tư duy chiến lược đối với công tác trong lĩnh vực quân sự
Tư duy chiến lược đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực quân sự, không chỉ vì thuật ngữ “chiến lược” bắt nguồn từ quân sự, mà còn do yêu cầu thực tiễn của công tác này.
Trước hết, quân sự liên quan trực tiếp đến sự sống còn của quốc gia. Như Tôn Tử đã viết: “Binh giả, quốc chi đại sự, tử sinh chi địa, tồn vong chi đạo, bất khả bất sát dã.” Điều này đòi hỏi tư duy chiến lược để phân tích, phán đoán chính xác và đưa ra quyết sách phù hợp. Chiến tranh gắn liền với chính trị, đòi hỏi sự tỉnh táo chiến lược và khả năng nhìn xa từ góc độ chính trị, ngoại giao và an ninh quốc gia nhằm tránh sai lầm chiến lược.
Thứ hai, chiến tranh mang tính bất định cao, việc chỉ đạo phải linh hoạt, thích ứng với tình thế và duy trì chủ động chiến lược. Tôn Tử nhấn mạnh: “Binh vô thường thế, thủy vô thường hình.” Vì vậy, cần tư duy nhạy bén, kết hợp phân tích định lượng và định tính để tính toán lực lượng và sử dụng mưu lược hiệu quả.
Thứ ba, xây dựng và sử dụng sức mạnh quân sự là quá trình phức tạp, đòi hỏi tư duy hệ thống và sự kết hợp giữa quân sự với kinh tế, khoa học công nghệ. Trong thời đại thông tin hóa, ưu thế tổng hợp về lý luận, trang bị, chỉ huy và nhân lực quyết định thắng lợi. Do đó, cần vận dụng tư duy chiến lược để tổ chức khoa học các hoạt động quân sự, tối ưu hóa sức mạnh tổng hợp quốc gia.
Những thể hiện chính của tư duy chiến lược trong Tư tưởng Quân sự Tập Cận Bình
Kể từ Đại hội Đảng lần thứ 18, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã xác định chiến lược “cường quốc đi đôi với cường quân” nhằm thực hiện giấc mơ phục hưng dân tộc Trung Hoa. Trọng tâm là giải quyết bài toán xây dựng một quân đội nhân dân hùng mạnh trong thời đại mới. Dưới sự lãnh đạo của ông Tập, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc đã tiến hành nghiên cứu lý luận và thực tiễn sâu rộng, từ đó hình thành và không ngừng hoàn thiện Tư tưởng Quân sự của Tập Cận Bình.
Tư tưởng này thể hiện qua tư duy chiến lược với tầm nhìn dài hạn, nhãn quan chiến lược bao quát, trí tuệ kiểm soát toàn cục, tư duy chủ động trong hoạch định chiến lược và bản lĩnh kiên định. Tầm nhìn dài hạn là tiền đề quan trọng để chủ động vận dụng tư duy chiến lược. Nhãn quan và trí tuệ chiến lược thể hiện năng lực tư duy cần thiết để đưa chiến lược vào thực tiễn. Trong khi đó, tư duy chủ động và bản lĩnh vững vàng giúp đạt được mục tiêu chiến lược, giành thế chủ động trước những biến động trong thời đại mới.
Tư duy chiến lược luôn lo xa
Câu nói “Sinh ư ưu hoạn, tử ư an lạc” (Mạnh Tử) không chỉ đúng với một cá nhân mà còn áp dụng cho một quốc gia, một dân tộc, một chính đảng và quân đội. Tư duy lo xa là đặc điểm nổi bật của dân tộc Trung Hoa, cũng là bài học quý báu mà Đảng Cộng sản Trung Quốc đã tích lũy trong suốt một thế kỷ đấu tranh. Tư duy chiến lược lo xa không chỉ thể hiện sự lo lắng về nguy cơ tiềm ẩn mà còn ở tinh thần trách nhiệm khi nhận diện và tìm giải pháp bảo vệ hòa bình.
“Lo xa khi yên bình” có nghĩa là suy nghĩ về các vấn đề chiến lược liên quan đến sự thịnh suy của Đảng, Nhà nước, và vận mệnh dân tộc Trung Hoa. Còn “Biết nguy để tìm kế an toàn” là xây dựng chiến lược có lợi để đảm bảo hòa bình và phát triển. Tư duy này chủ yếu là chủ động phòng ngừa rủi ro trước khi chúng xảy ra. Điều này thể hiện qua tư duy chiến lược, luôn giữ tinh thần “yên mà không quên nguy, hòa mà không quên chiến”.
Thứ nhất, yên mà không quên nguy – Nhấn mạnh “bảo đảm an ninh quốc gia là việc hệ trọng hàng đầu”
Tập Cận Bình từng trích dẫn trong Chu Dịch: “Yên mà không quên nguy, tồn tại mà không quên diệt vong, trị mà không quên loạn” để nhấn mạnh rằng toàn Đảng phải giữ cái đầu tỉnh táo, nâng cao hiệu quả phòng ngừa, kiểm soát và xử lý rủi ro an ninh quốc gia. Ông cũng nhiều lần nhắc lại các câu nói như: “Tai họa lớn nhất của thiên hạ chính là khi tưởng như thái bình mà thực ra vẫn có hiểm họa tiềm tàng” (Tô Thức – Luận về Triệu Sơ) và “Họa loạn của thiên hạ không sinh từ nghịch cảnh mà sinh từ sự thuận lợi” (Tiền Công Lương), cảnh báo toàn Đảng rằng càng đạt được thành tựu, càng phải thận trọng, lo xa khi yên bình và tránh những sai lầm chiến lược.
Hiện tại, Trung Quốc đang trong thời kỳ thịnh vượng, nhưng cũng đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức. Những câu nói này là lời cảnh tỉnh, nhắc nhở Trung Quốc phải luôn cảnh giác và bảo vệ an ninh quốc gia. An ninh quốc gia là nền tảng ổn định đất nước, bảo vệ an ninh là bảo vệ lợi ích căn bản của toàn dân.
Tại hội nghị mở rộng của Quân ủy Trung ương vào tháng 11/2012, Tập Cận Bình đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của quân đội trong chiến lược an ninh và phát triển quốc gia, yêu cầu đặt chủ quyền và an ninh quốc gia lên hàng đầu. Tiếp đó, tại cuộc họp Ủy ban An ninh Quốc gia Trung ương vào tháng 4/2014, ông khẳng định việc nâng cao ý thức về nguy cơ và duy trì tư duy lo xa khi yên bình là nguyên tắc quan trọng trong quản lý Đảng và đất nước. Tháng 6/2018, khi thăm Bảo tàng Chiến tranh Giáp Ngọ, Tập Cận Bình nhấn mạnh cần phải luôn cảnh giác, ghi nhớ bài học lịch sử và đoàn kết bảo vệ an ninh quốc gia, điều này thể hiện quyết tâm bảo vệ an ninh quốc gia cho hơn 1,3 tỷ người Trung Quốc.
Thứ hai, hòa mà không quên chiến – Nhấn mạnh “nắm vững biện chứng pháp giữa chiến tranh và hòa bình”
Dân tộc Trung Hoa luôn yêu chuộng hòa bình, và khát vọng lớn nhất của người dân Trung Quốc là xóa bỏ chiến tranh, duy trì hòa bình. Tuy nhiên, trong một thế giới không hoàn toàn yên bình, hòa bình cần phải được bảo vệ. Tôn Tử trong Binh Pháp đã nói: “Chiến tranh là việc hệ trọng của quốc gia,” cho thấy việc xây dựng quốc phòng và quân đội vững mạnh là nền tảng của an ninh quốc gia. Nếu không có một nền quốc phòng mạnh mẽ, sự phát triển hòa bình cũng không thể đảm bảo. Trung Quốc không mong muốn chiến tranh, nhưng để đạt được mục tiêu “bất chiến tự nhiên thành,” Trung Quốc cần chuẩn bị kỹ lưỡng và có một quân đội hùng mạnh.
Tập Cận Bình đã nhấn mạnh mối quan hệ biện chứng giữa chiến tranh và hòa bình: “Có khả năng chiến đấu thì mới có thể ngăn chiến tranh, chuẩn bị cho chiến tranh thì mới có thể tránh được chiến tranh, càng không có khả năng chiến đấu thì càng dễ bị tấn công.” Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng lực lượng quân đội mạnh mẽ, tăng cường khả năng chiến đấu để bảo vệ hòa bình. Nếu không thể chiến thắng khi chiến tranh nổ ra, đó sẽ là một trách nhiệm lịch sử nghiêm trọng, vì vậy cần nhận thức rõ về trách nhiệm bảo vệ đất nước.
“Ý thức lo xa của người cộng sản chính là lo cho Đảng, quốc gia và nhân dân,” một trách nhiệm lớn lao mà Trung ương Đảng đã nhận thức sâu sắc. Chính vì thế, xây dựng một quân đội mạnh mẽ là điều kiện cần thiết để bảo vệ sự nghiệp phục hưng dân tộc Trung Hoa. Trung Quốc phải có một nền quốc phòng vững chắc và quân đội mạnh mẽ tương xứng với vị thế quốc tế và lợi ích an ninh quốc gia, từ đó đảm bảo sự an toàn và thịnh vượng của quốc gia trong thời đại mới.
Tầm nhìn chiến lược xa rộng
Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của tầm nhìn chiến lược trong việc đưa ra quyết sách khoa học: “Muốn đưa ra quyết sách khoa học, trước hết phải có tầm nhìn chiến lược, nhìn xa, nghĩ sâu”. Tầm nhìn chiến lược bao gồm hai yếu tố chính:
(1) Tầm nhìn rộng lớn: Để có cái nhìn xa và toàn diện, lãnh đạo cần phải có khả năng nhìn về cả không gian và thời gian, từ đó giúp đánh giá tình hình chính xác và xác định đúng vị trí của mình.
(2) Tấm lòng rộng mở: Lãnh đạo cần có khả năng suy nghĩ thấu đáo và nhìn vấn đề từ góc độ đại cục, không chỉ từ một phía hẹp hòi. Điều này giúp đưa ra những đánh giá và hoạch định chiến lược đúng đắn.
Tầm nhìn chiến lược là yếu tố cần thiết để đảm bảo đánh giá chính xác và tăng cường tính dự báo trong chiến lược. Trong công cuộc xây dựng quốc phòng và quân đội, cần phải hiểu xu thế chung và đại cục, thể hiện tầm nhìn chiến lược xa rộng của Tập Cận Bình trong thời đại mới.
Đầu tiên, nhìn xa để đánh giá tình hình chiến lược quốc phòng và quân đội một cách chính xác
Tập Cận Bình, với tầm nhìn chiến lược xa rộng, thấu hiểu tình hình quốc tế biến động và đưa ra đánh giá khoa học về môi trường an ninh quốc gia. Sau Đại hội XVIII, đồng chí chỉ ra rằng thế giới đang trải qua những thay đổi lớn, Trung Quốc chuyển từ nước lớn thành nước mạnh, và quân đội đang cải cách mang tính cách mạng.
Đánh giá này thể hiện tầm nhìn chiến lược vì:
(1) Chiều không gian: Đặt công cuộc xây dựng quốc phòng trong bối cảnh toàn cầu, phản ánh sự biến động của thế giới và cải cách quân sự của Trung Quốc.
(2) Chiều thời gian: Xem xét sự phát triển quốc phòng trong dòng chảy lịch sử, từ quá khứ, hiện tại đến tương lai.
(3) Nhìn nhận xu hướng: Nắm bắt không chỉ hiện tượng mà còn định hướng phát triển.
Tình hình chiến lược quốc tế có sự “biến” không chắc chắn, nhưng cũng có những “bất biến” như hòa bình và phát triển. Tập Cận Bình nhấn mạnh cần nhận thức rõ cơ hội và rủi ro, tìm ra cơ hội trong khủng hoảng, và biến động thành lợi thế, duy trì ưu thế trong tương lai.
Tiếp đó, nhìn toàn cục để xác định chính xác vị trí lịch sử của quốc phòng và quân đội
Tập Cận Bình nhấn mạnh lãnh đạo cần có tầm nhìn về hai đại cục: sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa và sự thay đổi chưa từng có của thế giới trong thế kỷ qua. Hai đại cục này đan xen và tác động lẫn nhau, đặt ra câu hỏi về hướng đi của Trung Quốc và vai trò của Trung Quốc trong sự biến đổi của thế giới.
Dựa trên hiểu biết sâu sắc về hai đại cục, Tập Cận Bình xác định rằng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc đã bước vào thời đại mới, và công cuộc xây dựng quốc phòng và quân đội cũng vậy. Tư tưởng cường quân của ông không chỉ xác định vị trí của quốc phòng mà còn trả lời cho các vấn đề thời đại, thể hiện tầm nhìn và khí phách rộng lớn.
Dựa trên đánh giá tình hình chiến lược, Tập Cận Bình đề xuất quân đội phải gánh vác sứ mệnh mới trong thời đại mới, tạo nền tảng cho xây dựng quân đội mạnh mẽ.
Tư duy chiến lược bao quát toàn cục
Tư duy chiến lược đòi hỏi phải có tầm nhìn toàn cục, nắm bắt và kiểm soát toàn diện khi thực hiện chiến lược. Tư tưởng cường quân của Tập Cận Bình đã đi sâu vào các vấn đề căn bản, lâu dài trong quốc phòng và quân đội, đưa ra các quyết sách và chiến lược khoa học. Nhờ đó, ông đã mở ra cục diện mới và bước vào hành trình cường quân trong thời đại mới, thể hiện trí tuệ chiến lược toàn cục.
Thứ nhất, nắm vững tổng thể, lấy một sợi dây để giật lên vạn mắt lưới
Mục tiêu của Đảng là xây dựng một quân đội nhân dân mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia và lợi ích phát triển trong bối cảnh quốc tế thay đổi. Tập Cận Bình đã nhấn mạnh mục tiêu cường quân trong thời đại mới, yêu cầu quân đội phải nghe Đảng chỉ huy, có khả năng chiến thắng mọi trận đánh, có tác phong ưu tú và trở thành quân đội hàng đầu thế giới. Mục tiêu này không chỉ phản ánh sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa mà còn là chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia và phát triển đất nước. Để đạt được mục tiêu cường quân, cần xây dựng lộ trình phát triển quân đội qua ba bước hiện đại hóa quốc phòng, bao gồm thúc đẩy công tác chính trị quân đội, cải cách toàn diện, phát triển theo hướng khoa học – công nghệ, đào tạo nhân tài quân sự và quản lý quân đội bằng pháp luật. Những yếu tố này tạo ra một khung xương vững chắc cho sự nghiệp cường quân, định hướng rõ ràng con đường phát triển quân đội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới.
Thứ hai, nhấn mạnh trọng điểm, tập trung vào yếu tố quyết định
Đối mặt với tình hình phức tạp, Tập Cận Bình nhấn mạnh cần xác định trọng điểm trong công tác xây dựng quân đội, không dàn trải mà phải ưu tiên các yếu tố quan trọng. Ông chỉ ra rằng hiện đại hóa quốc phòng là một công trình hệ thống với nhiều yếu tố phức tạp, cần thúc đẩy toàn cục thông qua đột phá trọng điểm. Tư tưởng cường quân của Tập Cận Bình đề ra “năm trọng điểm”, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đổi mới sáng tạo, với mục tiêu tập trung vào đổi mới lý luận, công nghệ, quản lý, nhân tài và thực tiễn. Đổi mới công nghệ quân sự được xác định là nền tảng chiến lược quan trọng, cần kiên định thúc đẩy tiến bộ khoa học và công nghệ quân sự. Cùng với đó, Tập Cận Bình cũng chỉ ra sự cần thiết chuẩn bị cho đấu tranh quân sự hướng biển, xác định trọng tâm chiến lược trong bối cảnh tình hình biển ngày càng phức tạp.
Thứ ba, điều phối toàn diện, vận dụng linh hoạt các nguồn lực
Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng việc xác định trọng điểm trong chiến lược không có nghĩa là bỏ qua các yếu tố khác, mà phải thúc đẩy sự phát triển toàn diện thông qua điều phối tổng thể và sắp xếp hợp lý. Ông sử dụng “nguyên lý thùng gỗ” để phản ánh tư duy phòng ngừa rủi ro và xây dựng hệ thống cân đối. Trong chiến tranh thông tin hóa, yêu cầu về sự kết hợp nhịp nhàng và tính tổng thể trong tác chiến càng trở nên quan trọng. Vì thế, xây dựng quân đội theo hệ thống là yếu tố thiết yếu. Tuy nhiên, quân đội Trung Quốc còn tồn tại điểm yếu trong năng lực tác chiến theo hệ thống, do thiếu thiết kế hệ thống và sự cản trở lẫn nhau. Tập Cận Bình yêu cầu phải xây dựng tư duy lấy thông tin làm chủ đạo và phát triển hệ thống tác chiến. Đặc biệt, Hải quân Trung Quốc cần xây dựng hệ thống khoa học để đảm bảo sự phối hợp giữa các lực lượng. Đại hội XX và Hội nghị Trung ương lần thứ ba khóa XX của Đảng cũng nhấn mạnh việc hiện đại hóa quốc phòng và quân đội, đồng thời triển khai chiến lược cường quân qua cải cách để đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và quốc phòng.
Chiến lược chủ động tiến công
Lịch sử phát triển có quy luật, nhưng con người có thể chủ động nắm bắt thời cơ và thay đổi lịch sử. Mục tiêu của cuộc đấu tranh chiến lược là giành thế chủ động, không chờ đợi cơ hội mà phải chủ động tạo ra cơ hội. Trung Quốc hiện đang ở giai đoạn có cơ hội lớn nhưng cũng đối mặt với thách thức nghiêm trọng. Cạnh tranh quân sự toàn cầu đang thay đổi, và Trung Quốc cần đi trước để giành vị trí chiến lược. Kể từ Đại hội 18 của Đảng, Trung Quốc đã xây dựng quân đội mạnh mẽ với các thành tựu lớn như tàu sân bay, máy bay chiến đấu J-20, và tên lửa Đông Phong.
Trong việc bảo vệ chủ quyền và an ninh, Trung Quốc phải kiên quyết đấu tranh, không chấp nhận tổn thất về lãnh thổ. Các tranh chấp về chủ quyền và quyền lợi biển cần được giải quyết với một chiến lược cẩn trọng và sự chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu. Quân đội Trung Quốc cũng cần bảo vệ lợi ích quốc gia ở nước ngoài, nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ quân sự. Dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình, quân đội Trung Quốc đã thực hiện nhiều chiến lược linh hoạt, bảo vệ chủ quyền, an ninh, và lợi ích phát triển của quốc gia, đồng thời nâng cao vị thế quốc gia và sức mạnh quân sự.
Sự kiên định chiến lược
Sở hữu năng lực chiến lược mạnh mẽ và bền bỉ là một trong những lợi thế lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc và là năng lực lãnh đạo quan trọng. Từ chiến thắng tại Hoàng Dương Giới, quân dân Hồng quân đã thể hiện sự kiên định chiến lược, dù đối mặt với bao vây vẫn giữ vững lập trường. Các tư tưởng chiến lược của Đảng, như “một đốm lửa nhỏ có thể cháy lan cả cánh đồng” và “giữ vững lập trường, giấu mình chờ thời,” chứng tỏ tính kiên định trong chiến lược.
Đến năm 2012, Tập Cận Bình đã đưa ra khái niệm “kiên định chiến lược” và nhấn mạnh vai trò của nó trong việc đưa ra phán đoán chính xác, lập kế hoạch khoa học và giành thế chủ động. Sự kiên định chiến lược là yếu tố quyết định để tránh rơi vào tâm lý dao động và bỏ lỡ cơ hội. Trong Thông điệp Chúc mừng Năm mới 2022, Tập Cận Bình nhấn mạnh: “Hướng đến tầm nhìn rộng lớn nhưng vẫn chăm chút từng chi tiết,” đề cao tầm nhìn tổng thể và sự chú trọng vào công việc cụ thể, làm tốt từ những bước nhỏ để đạt mục tiêu lớn.
Nhìn xa trông rộng, giữ vững tinh thần tỉnh táo
Hiện nay, thế giới đang trải qua sự biến đổi chưa từng có trong một thế kỷ qua với tốc độ ngày càng nhanh. Tuy nhiên, thời thế vẫn đang nghiêng về phía Trung Quốc. Chiến tranh là sự tiếp nối của chính trị, vì vậy phải kiên trì nguyên tắc quân sự phục tùng chính trị, chiến lược phục tùng chính sách. Suy nghĩ về chiến tranh từ góc độ chính trị, lập kế hoạch và chỉ đạo các hành động quân sự dựa trên lợi ích toàn diện của quốc gia là điều cần thiết.
Trong Chiến tranh Kháng Mỹ viện Triều, Đảng Trung ương và Chủ tịch Mao Trạch Đông luôn cân nhắc trước hết từ góc độ chính trị khi quyết định đánh hay đàm phán, tiến lên hay dừng lại. Ngày nay, Trung Quốc cũng phải biết lập kế hoạch quân sự dựa trên cục diện chính trị, ngoại giao và an ninh quốc gia. Quyết định có đánh hay không, đánh khi nào, đánh như thế nào, và đánh đến mức nào đều phải phục vụ cho mục tiêu chính trị. Có lúc xét từ góc độ quân sự có thể có lợi, nhưng nếu chính trị không cho phép thì không thể hành động vội vàng; ngược lại, nếu chính trị đòi hỏi, dù quân sự có gặp khó khăn hay rủi ro cũng phải kiên quyết hành động.
Bắt đầu từ thực tế, làm tốt công việc của mình
Cựu lãnh đạo Đặng Tiểu Bình đã từng nhấn mạnh tầm quan trọng của hành động trong việc thực hiện lý tưởng, rằng nếu không hành động thì không thể nói đến chủ nghĩa Marx. Điều này có nghĩa là, đối với một quốc gia hay quân đội, chỉ nói suông không đủ, mà phải thực hành và làm việc để tạo ra sự thịnh vượng và sức mạnh. Đồng chí Tập Cận Bình cũng luôn nhấn mạnh tinh thần thực tiễn và tác phong thực tế trong công tác.
Khi còn làm Bí thư huyện Chính Định, ông đã chỉ ra rằng cán bộ cần kết hợp mục tiêu lớn với công việc thực tế, có phẩm chất kiên trì nhưng cũng phải có khí thế bứt phá. Điều này cho thấy, thực hành và làm tốt công việc là yêu cầu cần thiết trong chiến lược và là biểu hiện của sự kiên định chiến lược.
Ông Tập Cận Bình cũng đã đưa ra những nguyên tắc rõ ràng để rèn luyện cán bộ, đặc biệt là cán bộ trẻ, như không nóng vội, không tự cho mình là đúng, không thay đổi quyết định liên tục và tránh tham vọng vượt quá khả năng. Đây là những vấn đề dễ mắc phải nếu thiếu sự kiên định trong chiến lược.
Khi lãnh đạo quân đội, ông nhấn mạnh tinh thần “nói là làm, làm đến nơi đến chốn,” và đặc biệt là phải có sự bền bỉ trong việc thực hiện kế hoạch lâu dài. Điều này phản ánh yêu cầu về sự kiên trì trong việc theo đuổi mục tiêu, không chỉ trong một năm mà là trong suốt nhiều năm để đạt được thành công.
Những vấn đề có thể vận dụng
Tư tưởng cường quân của Tập Cận Bình chứa đựng tư duy chiến lược, cung cấp phương pháp để nhận thức và xử lý vấn đề từ tầm cao chiến lược. Chủ nghĩa Mác hiện đại về quân sự và tư duy chiến lược của Trung Quốc là con đường để quân đội mạnh mẽ và giành thắng lợi.
Thứ nhất, lập kế hoạch đổi mới, nâng cao năng lực vận dụng tư duy chiến lược
Sự đổi mới là yếu tố quan trọng để phát triển, yêu cầu cần phải linh hoạt và sáng tạo để thích ứng với thay đổi. Tư duy chiến lược giúp nâng cao tính nguyên tắc, hệ thống, dự báo và sáng tạo trong công việc, đòi hỏi phân tích chính xác những gì thay đổi và không thay đổi, dám đổi mới để dẫn dắt sự nghiệp tiến lên.
Trước hết, cần củng cố tinh thần trách nhiệm và sứ mệnh, đặc biệt trong thời kỳ cải cách và phát triển vĩ đại của Trung Quốc. Trách nhiệm bảo vệ hòa bình và xây dựng quân đội mạnh mẽ là nhiệm vụ trọng yếu cần được tiếp nối qua các thế hệ. Tiếp theo, phải dũng cảm đổi mới, sáng tạo, vì bảo thủ sẽ khiến sự nghiệp không thể tiến lên. Quân đội phải là lĩnh vực đi đầu trong đổi mới sáng tạo để không bỏ lỡ cơ hội. Cuối cùng, cần nắm vững phương pháp khoa học, áp dụng tư duy hệ thống và phương pháp khoa học để giải quyết vấn đề, thúc đẩy tiến trình xây dựng quân đội vững mạnh.
Thứ hai, hành động thực tế, nâng cao hiệu quả vận dụng tư duy chiến lược
“Chiến lược phải được thực hiện nghiêm túc để đạt thành công. Không thể quyết định chiến lược vội vàng, và thành công không đến từ may mắn”. Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng việc thực hiện chiến lược phải được thực hiện tới cùng, nếu không, chiến lược chỉ là lý thuyết vô giá trị.
Mối quan hệ giữa quyết sách chiến lược và thực thi là sự tương tác giữa nhận thức và thực tiễn. Chiến lược cần được kiểm nghiệm qua thực tiễn để hiện thực hóa các mục tiêu.
(1) Cần phát huy tinh thần điều tra nghiên cứu để nắm bắt thực tế, kết hợp lý luận và thực tiễn, đảm bảo chính sách được thực hiện chính xác. (2) Phải kiên trì thực hiện thực chất, không làm việc chỉ để hình thức, mà thực sự biến mục tiêu chiến lược thành hiện thực. (3) Cần kiên trì bền bỉ lâu dài, xây dựng quân đội mạnh mẽ, tránh tư tưởng nóng vội và những hành động giả tạo.
Biên dịch: Thu Oanh
Tác giả: Tôn Quân Hướng Oa, Khoa Lý luận chính trị, Đại học Kỹ thuật Hải quân, Trung Quốc
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
