Cuộc tấn công trong tháng 10 của Israel vào miền nam Lebanon lặp lại những sai lầm chiến thuật trong quá khứ, đẩy quân đội chiếm đóng vào một vũng lầy quen thuộc và đặt ra câu hỏi cấp bách: Chu kỳ luẩn quẩn của sự thất bại có thể kéo dài bao lâu trước khi những bài học cuối cùng được rút ra? Lịch sử một lần nữa vang vọng trong các dãy núi và thung lũng ở miền nam Lebanon.
Ngày 2 tháng 10, Israel đã phát động một cuộc “xâm nhập trên bộ có giới hạn” – một nỗ lực mới nhằm buộc Hezbollah lùi về sau sông Litani.
Nhưng sự kiêu ngạo quen thuộc ban đầu nhanh chóng biến thành thảm họa. Ba xe tăng Merkava bị thiêu rụi trên mặt đất và tám binh sĩ từ đơn vị Egoz bị tiêu diệt. Tuy nhiên, khi mặt trời mọc vào ngày 13 tháng 10, mô hình u ám này vẫn tiếp diễn.
Pháo chống tăng một lần nữa tấn công, khiến 25 binh sĩ Israel bị thương trong các sự cố khác nhau. Trên bầu trời, trực thăng lướt qua bầu trời buổi sáng sớm để đưa những người bị thương và thiệt mạng từ chiến trường về Bệnh viện Rambam ở Haifa. Mỗi chuyến bay là một lời nhắc nhở nghiệt ngã về một cuộc tấn công đang vượt ngoài tầm kiểm soát.
Mặc dù quân đội Israel được Mỹ hậu thuẫn có ưu thế về công nghệ và những nỗ lực kiểm duyệt thông tin quân sự nhằm che giấu mức độ thiệt hại, họ đã phớt lờ những bài học trong quá khứ và tiếp tục tiến lên. Sự kháng cự bất khuất và kiên cường của Hezbollah tiếp tục phơi bày những sai lầm chết người của kẻ xâm chiếm trong việc kiên trì sử dụng sức mạnh quân sự.
Khi chương mới này mở ra, người ta không thể không tự hỏi – quân đội chiếm đóng sẽ đi theo con đường định mệnh này bao nhiêu lần trước khi cân nhắc đến lời cảnh báo của Einstein rằng sự điên rồ chính là lặp lại cùng một hành động hết lần này đến lần khác và mong đợi những kết quả khác biệt.
Tên lửa Kornet đã tái định hình chiến trường
Trong những ngày sau ngày 8 tháng 10, các bản cập nhật chiến trường của Hezbollah liên tục nhấn mạnh một cụm từ quan trọng: tấn công trực tiếp. Các trạm radar của Israel bị xóa sổ, các đoàn xe quân sự bị phá hủy bởi các cuộc tấn công chính xác và xe bọc thép bị biến thành những mảnh vụn cháy đen.
Những chiến dịch này được thực hiện nhằm hỗ trợ cuộc kháng chiến của người Palestine ở Gaza, đã hiệu quả đến mức Tel Aviv phải áp dụng biện pháp kiểm duyệt thông tin quân sự, cố gắng tuyệt vọng để che giấu toàn bộ mức độ thiệt hại. Điều mà họ đã làm suốt cuộc xung đột ở mặt trận phía bắc trong năm qua. Nhưng ẩn sau cụm từ “tấn công trực tiếp” là một vũ khí mà ít người có thể nhận ra – tên lửa Kornet.
Mặc dù không phải lúc nào cũng hiển hiện trước mắt người quan sát, nhưng vai trò của Kornet là không thể nghi ngờ. Được Hezbollah triển khai lần đầu tiên vào năm 2006, Kornet đã trở thành một yếu tố thay đổi cuộc chơi trên chiến trường, chứng tỏ giá trị của nó trong các cuộc phục kích chống lại xe tăng Merkava của Israel.
Vào ngày 11 tháng 8 năm 2006, 24 xe tăng Merkava đã rơi vào một cái bẫy chết chóc, như thể chúng bị nuốt chửng bởi Tam giác Bermuda, biến mất dưới cơn mưa lửa từ các tên lửa Kornet. Khi mọi chuyện kết thúc, 11 chiếc xe tăng đã trở thành đống tàn tro – tàn tích cháy đen của sư đoàn thiết giáp từng được coi là đáng sợ của Israel.
Khoảnh khắc quyết định này đã thể hiện sự thành thạo của Hezbollah trong chiến tranh phi đối xứng. Nơi những đơn vị nhỏ, cơ động được trang bị tên lửa Kornet dẫn đường chính xác có thể phá hủy sức mạnh lực lượng thiết giáp của Israel.
Xe tăng Merkava từ lâu đã được coi là biểu tượng sự thống trị của Israel trong chiến tranh trên bộ, đã được thiết kế thể hiện vượt trội trong các trận chiến trực diện. Tuy nhiên, trong địa hình khắc nghiệt của Lebanon, tên lửa Kornet đã phơi bày một điểm yếu nghiêm trọng của nó: sự phụ thuộc của Merkava vào áo giáp hạng nặng. Mặc dù dày, nhưng không thể chống lại khả năng xuyên thủng lớp giáp phản ứng của Kornet.
Độ chính xác của tên lửa tập trung vào những điểm yếu của xe tăng – động cơ và phần thân dưới xe – những khu vực mà các biện pháp phòng thủ thông thường gặp khó khăn trong việc bảo vệ trước các cuộc tấn công dẫn đường tầm xa. Xe tăng Merkava từng hùng mạnh một thời giờ đây bị tê liệt khả năng cơ động trong địa hình hiểm trở của Lebanon, trở thành mục tiêu dễ dàng cho những cuộc phục kích được lên kế hoạch cẩn thận.
Giờ đây, khi các đoàn xe của Israel hàng ngày lại tiếp tục xâm nhập vào Lebanon – lặp lại những sai lầm của năm 2006. Dường như lịch sử đang âm thầm đưa ra những lời cảnh báo nhưng lại bị phớt lờ. Sự kiên trì của Israel trong việc quay trở lại những bước đi quen thuộc này cho thấy sự từ chối đối diện với những bài học trong quá khứ, bị mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn dẫn đến những thất bại không thể tránh khỏi.
Bị mắc kẹt trong mạng lưới của cuộc kháng chiến
Tên lửa Kornet lần đầu tiên được Hezbollah triển khai trong cuộc chiến năm 2006, đã trở thành một lực lượng quyết định trong các hoạt động chiến thuật của họ.
Tên lửa chống tăng dẫn đường bằng laser này được sản xuất tại Nga, có khả năng xuyên thủng lớp giáp phản ứng lên đến 1.200 mm từ khoảng cách lên tới 5,5 km, biến những chiếc xe tăng Merkava của Israel thành con mồi không hề hay biết, mắc kẹt trong những cuộc phục kích được lên kế hoạch tỉ mỉ.
Các lực lượng đặc nhiệm Radwan tinh nhuệ của Hezbollah, đặc biệt là trong các đơn vị Aziz và Nasr, sử dụng vũ khí này với độ chính xác cao. Biến mỗi cuộc phục kích thành một đòn tấn công phối hợp nhằm tiêu diệt các đơn vị thiết giáp tiên tiến nhất của Israel.
Phạm vi hoạt động của tên lửa Kornet cho phép các chiến binh Hezbollah tấn công từ những vị trí ẩn nấp và nhanh chóng di chuyển, đảm bảo họ luôn giữ được sự linh hoạt trong cuộc chiến. Những đơn vị này, hoạt động trên nhiều địa hình đa dạng của miền nam Lebanon, khiến Kornet trở thành yếu tố không thể thiếu trong chiến lược chiến tranh tiêu hao của họ.
Trong khi đó, đơn vị Badr, đóng quân ở phía bắc sông Litani vẫn giữ cảnh giác, nắm giữ các điểm chiến lược và sử dụng các cuộc phục kích để gây thiệt hại nặng nề cho các lực lượng Israel.
Vai trò của tên lửa Kornet đã mở rộng vượt ra ngoài việc nhắm bắn vào các phương tiện bọc thép. Khi Hezbollah đã sáng tạo điều chỉnh nó để tấn công các cơ sở quân sự, bao gồm cả các trạm radar, làm mù hệ thống phòng thủ phía bắc của Israel.
Sự chuyển hướng chiến thuật này đã buộc các nhà phân tích quân sự phải xem xét lại tiềm năng của tên lửa. Nó cho thấy rằng ngay cả một vũ khí tương đối đơn giản cũng có thể tái định hình các động lực của chiến tranh nếu được sử dụng với sự sáng tạo và chính xác.
Cải tiến với “Trophy”
Các kỹ sư Israel nhanh chóng tìm kiếm giải pháp để bảo vệ các xe bọc thép của họ sau khi các lỗ hổng lớn đã được phơi bày trong năm 2006.
Đến năm 2007, Rafael Advanced Defense Systems đã giới thiệu hệ thống phòng thủ chủ động Trophy APS, được thiết kế đặc biệt để bảo vệ xe tăng Merkava Mark 3 và Mark 4. Trophy được trang bị radar Elta EL/M-2133, cung cấp khả năng phát hiện 360 độ và phóng các loại đạn xuyên phá tạo nổ (EFPs) để chặn các mối đe dọa đang tiến đến.
Hệ thống này đã cho phép Israel duy trì lợi thế công nghệ của mình, giảm thiểu đáng kể mối đe dọa từ tên lửa chống tăng. Tuy nhiên, thời gian nạp lại 1,5 giây của Trophy đã tạo ra một khoảng thời gian hẹp nhưng có thể bị khai thác – một cơ hội mà Hezbollah nhanh chóng nắm bắt.
Để đối phó với những tiến bộ công nghệ của Israel, Hezbollah đã tìm cách khai thác thời gian nạp lại này. Giải pháp đến với hệ thống tên lửa dẫn đường chống tăng đôi Tharallah (ATGM), được trang bị tên lửa Dehlavieh, một biến thể của tên lửa Kornet-E do Iran sản xuất.
Được thiết kế bởi Tổ chức Công nghiệp Hàng không Vũ trụ của Iran, tên lửa Dehlavieh ra mắt vào năm 2012, có tầm bắn lên đến 10 km và được trang bị đầu đạn đôi có khả năng xuyên thủng lớp giáp phản ứng 1.200 mm.
Hệ thống Tharallah phóng hai tên lửa liên tiếp trong thời gian ngắn. Tên lửa đầu tiên kích hoạt áo giáp phản ứng nổ (ERA), trong khi tên lửa thứ hai xuyên thủng lớp giáp chính, tận dụng thời gian nạp lại đạn của Trophy.
Được Hezbollah mua lại vào năm 2015, hệ thống Tharallah lắp đặt trên bệ phóng quad, được cấu hình để tấn công chính xác cả ngày lẫn đêm.
Biện pháp đối phó thông minh này cho thấy sự sáng tạo chiến lược của Trục Kháng chiến, biến những nguồn lực khiêm tốn thành những chiến thuật mạnh mẽ, có khả năng thay đổi cuộc chơi – giống như một đại kiện tướng đánh lừa đối thủ của mình bằng những con tốt vượt xa đối thủ của mình.
Trong khi cỗ máy chiến tranh của Israel phát triển dựa vào dòng tiền vô hạn từ Mỹ, thì không phải sức mạnh vũ trang mà chính chiến lược sáng tạo mới là yếu tố thay đổi cục diện trên chiến trường.
Bánh từ Shipunov gửi tới Nasrallah
Trong một chi tiết ít ai biết, được tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn năm 2020 trên kênh Al-Manar TV, cố vấn chính trị của Hezbollah, Hussein al-Khalil đã chia sẻ một câu chuyện khiến nhiều người bất ngờ. Sau cuộc chiến năm 2006 kết thúc, Arkady Shipunov, nhà thiết kế tên lửa Kornet nổi tiếng người Nga đã gửi một món quà bất ngờ tới lãnh đạo Hezbollah vừa bị ám sát, Hassan Nasrallah – một chiếc bánh.
Đó không chỉ là một cử chỉ thể hiện lòng biết ơn. Nó còn tượng trưng cho niềm tự hào của Shipunov về cách Hezbollah đã sử dụng sáng chế của ông để tạo ra tác động tàn khốc. Tên lửa Kornet đã chứng tỏ giá trị của nó không chỉ như một vũ khí, mà còn là một yếu tố thay đổi cuộc chơi trên chiến trường, nhấn mạnh những điểm yếu quân sự của Israel với mỗi cú tấn công trực tiếp vào những chiếc xe tăng Merkava từng được Israel ca ngợi.
Chiếc bánh này, một biểu tượng đơn giản mang ý nghĩa sâu sắc như một sự tôn vinh đối với sự xuất sắc chiến lược đã biến Kornet thành biểu tượng của chiến tranh phi đối xứng. Niềm tự hào của Shipunov phản ánh sự công nhận ngày càng tăng rằng lực lượng kháng chiến Lebanon đã thể hiện sự vượt trội của tên lửa theo cách mà ít người từng dự đoán.
Âm vang của Galloway
Khi Israel một lần nữa bị cuốn vào Lebanon, những âm vang từ cuộc phỏng vấn huyền thoại năm 2006 của George Galloway với Anna Botting trên Sky News trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Bất chấp những nỗ lực của Sky News nhằm che giấu sự thật khắc nghiệt về những thất bại quân sự của Israel, nhưng thực tế vẫn bị phơi bày, không thể chối cãi. Ngay cả khi việc kiểm duyệt thông tin quân sự và sự thiên lệch của truyền thông đã hoạt động hết công suất để che đậy điều đó.
Những lời nói châm biếm của Galloway, “Hãy nhìn vào nửa còn lại của màn hình” và “Israel đang phải chịu đựng một bài học đau đớn,” đã cắt ngang qua câu chuyện truyền thông được dàn dựng một cách công phu, phơi bày những sai lầm quân sự lặp đi lặp lại của Israel.
Trong khi Botting nhấn mạnh vào câu chuyện thành công của Israel, các đoạn video trực tiếp lại vẽ nên một bức tranh khác – những binh sĩ Israel bị bắt sau khi bị phục kích tàn khốc bởi tên lửa Kornet. Đây là bằng chứng không thể chối cãi về một thất bại chiến thuật mà không một sự kiểm duyệt nào có thể che giấu được.
“Không phải là đất nước của xe tăng”
Chuyển nhanh đến năm 2024 và cảnh tượng này giống như đã từng xảy ra. Những chiếc trực thăng của Israel, với cánh quạt cắt xuyên qua không trung vào sáng sớm để vận chuyển những người chết và bị thương từ chiến trường đến bệnh viện Rambam ở Haifa. Nó là một lời nhắc nhở rõ ràng về một cuộc tấn công đang mất kiểm soát. Và vẫn còn đó những nỗ lực tương tự để che giấu thiệt hại và tổn thất ngày càng gia tăng.
Như tổng thư ký Hezbollah đã cảnh báo vào tháng 7: “Nếu xe tăng của các bạn vào miền nam Lebanon, các bạn sẽ không thiếu xe tăng, vì các bạn sẽ không còn xe tăng nào.”
Người ta không thể không tự hỏi – sẽ mất bao lâu để Israel nhận ra, như Einstein đã cảnh báo rằng việc lặp lại những hành động giống nhau và mong đợi một kết quả khác chính là định nghĩa của sự điên rồ!
Biên dịch: Nguyên Nguyễn
Tác giả: Anis Raiss là một nhà phân tích địa chính trị độc lập quốc tịch Hà Lan, ông chuyên nghiên cứu về Trung Đông và trật tự thế giới đa cực.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
