BBT – Rạng sáng ngày 14/4/2024, Iran đã sử dụng UAV và các loại tên lửa để tấn công Israel nhằm trả đũa các hành động thù địch từ phía quốc gia Do Thái, đặc biệt là hành động tấn công cơ sở Đại sứ quán của Iran tại Damascus, Syria. Chính quyền Thủ tướng Benjamin Netanyahu đang đứng trước một lựa chọn khó khăn với bài toán được và mất khi leo thang xung đột với Iran.
Tình thế khó khăn đối với Israel
Thủ tướng Benjamin Netanyahu sẽ phải cân nhắc lời kêu gọi của Hoa Kỳ không leo thang đi ngược lại với yêu cầu trả đũa của các đồng minh cực hữu.
Đánh giá ban đầu của ông Benjamin Netanyahu về cách lực lượng phòng không của Israel đối phó với cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái trực tiếp đầu tiên của Iran vào nhà nước Do Thái chứa đựng ít nhiều sự hài lòng.“Chúng ta đã chặn đứng [cuộc tấn công]. Đồng lòng, chúng ta sẽ giành chiến thắng”, Thủ tướng Israel viết trên nền tảng mạng xã hội X hôm Chủ nhật, sau khi Israel và các đồng minh tuyên bố đã bắn hạ 99% đòn tấn công do Iran và các lực lượng ủy nhiệm của nước này tung ra.
Tuy nhiên, thách thức tiếp theo đối với giới lãnh đạo Israel thậm chí được cho là còn phức tạp hơn: làm thế nào để đối phó với cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên vào nước này bởi một quốc gia có chủ quyền trong hơn 30 năm mà không đẩy Trung Đông vào một cuộc xung đột toàn diện.“Đây là một giai đoạn mới. Raz Zimmt, chuyên gia về Iran tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel, cho biết đây có thể coi là cuộc chiến đối đầu trực tiếp đầu tiên giữa Iran và Israel. “Hiện tại nó vẫn còn rất cục bộ, rất hạn chế. Nhưng tình thế hiện nay có khả năng sẽ thay đổi luật chơi giữa Israel và Iran.”
Những ý kiến trái chiều trong nội bộ chính phủ
Các quan chức Israel – những người ngay cả trước cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa chưa từng có của Iran đã quyết tâm khôi phục khả năng răn đe của đất nước vốn đã bị lu mờ sau cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của lực lượng Hamas, họ đã nói rõ rằng họ sẽ đáp trả cuộc tấn công. Tuy nhiên, các nhà ngoại giao cho biết họ vẫn chưa biết sẽ phản ứng dưới hình thức nào.
Cuộc tấn công được cho là của Israel vào lãnh sự quán Iran ở Damascus trong tháng này và sự trả đũa của Iran vừa qua đã đảo ngược chính sách tránh đối đầu trực tiếp của hai nước trong 30 năm. Tình hình hiện tại, cả hai đang ở trong tình thế khó hành động.
Thủ tướng Israel Netanyahu vốn là một người chưa có nhiều kinh nghiệm với chính trị . Như thường lệ, kể từ khi nhậm chức vào năm 2022 với tư cách là người đứng đầu chính phủ cánh hữu thì thủ tướng luôn phải đối mặt với những yêu cầu từ các đồng minh quốc tế như Mỹ, quốc gia hỗ trợ củng cố an ninh của Israel và các đối tác liên minh cực hữu. Họ chính là những người nắm giữ chìa khóa cho tương lai chính trị của ông.
Tại Mỹ, các quan chức vốn đã thất vọng vì không nhận được cảnh báo trước về cuộc tấn công của Israel vào Damascus, sau đó đã nhanh chóng kêu gọi kiềm chế. Trong đó, Ngoại trưởng Antony Blinken nói rằng Washington “không có mong muốn thực hiện các hành động leo thang”.
Benny Gantz, cựu tướng quân và chính trị gia đối lập. Ông đã gia nhập nội các của Thủ tướng Netanyahu sau khi nổ ra cuộc xung đột với Hamas vào tháng 10/2023 cũng kêu gọi sự kiên nhẫn đến từ trong nước. Ông nói rằng Israel không nên vội vàng áp dụng cách tiếp cận đơn phương để đối phó với Iran. Ông nói: “Đối mặt với mối đe dọa từ Iran, chúng tôi sẽ xây dựng một liên minh khu vực. Đó là một cái giá phải trả từ Iran với cách thức và thời điểm phù hợp cho chúng tôi”.
Nhưng những người theo đường lối cứng rắn trong liên minh của ông Netanyahu đã đồng lòng kêu gọi phản ứng quyết liệt.
Itamar Ben-Gvir, Bộ trưởng An ninh Quốc gia theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đã yêu cầu thực hiện một “cuộc tấn công nghiền nát”. Ông nói: “Các khái niệm về ngăn chặn và tính cân xứng là những khái niệm đã chết vào ngày 7/10/2023”. Ông đã đề cập đến cuộc tấn công của Hamas vào Israel đã gây ra cuộc xung đột ở dải Gaza. “Để tạo ra sự răn đe ở Trung Đông, Israel cần thực hiện các biện pháp cứng rắn”.
Bezalel Smotrich, Bộ trưởng Tài chính cực hữu của Israel cũng đưa ra yêu cầu tương tự. Ông nói: “Nếu phản ứng của chúng tôi tạo được tiếng vang khắp Trung Đông và đến với nhiều thế hệ mai sau, chúng tôi sẽ dành chiến thắng”. “Thượng Đế cấm chúng ta do dự, nếu tiếp tục do dự, chúng ta sẽ đặt bản thân và con cháu chúng ta vào tình thế nguy hiểm.”
Những quan điểm khác nhau trong dân chúng
Trên đường phố Jerusalem, các chủ cửa hàng cho biết nơi này “yên tĩnh hơn thường lệ” khi người dân địa phương ổn định trở lại sau một đêm hỗn loạn. Nơi đây cũng đã có những cuộc tranh luận tương tự đang diễn ra trong cộng đồng người dân vẫn đang quay cuồng sau sáu tháng xung đột với Hamas và bị tổn thương bởi những thất bại về an ninh đã gây ra một trong những ngày chết chóc nhất trong lịch sử đất nước này vào ngày 7/10/2023 vừa qua.
Naomi, 26 tuổi, đến từ Jerusalem cho biết việc trả đũa Iran sẽ có nguy cơ cuốn Israel vào một cuộc xung đột lớn hơn. Điều này sau đó sẽ khiến họ khó đạt được những mục tiêu ở Gaza hơn, đặc biệt là đưa hơn 130 con tin vẫn đang bị Hamas giam giữ tại vùng đất này. “Chúng tôi không muốn căng thẳng leo thang vượt quá tầm kiểm soát. Hơn nữa, có nhiều điều quan trọng hơn một cuộc xung đột với Iran”. Cô nói “Có 136 con tin cần được trở về nhà và sau đó sẽ không còn rủi ro gì nữa… Tất nhiên sự việc này sẽ khiến tình hình trở nên phức tạp hơn.”
Tuy nhiên, cũng có những người cho rằng Israel không có lựa chọn nào khác ngoài việc đáp trả một cách mạnh mẽ. Daniel, 38 tuổi, làm việc trong ngành kinh doanh nhà hàng cho biết: “Trong tù, nếu bạn là tù nhân mới thì tất cả các tù nhân khác đều đánh bạn. Bạn cần phải đánh lại họ để gửi đi thông điệp rằng bạn không hề yếu đuối”. “Israel cần phải làm điều tương tự. Nếu thông điệp không được phàn hồi, tên lửa sẽ lao tới như mưa”.
Israel sẽ làm gì?
Zimmt cho biết hai yếu tố chính Israel cần phải cân nhắc khi quyết định phản ứng của họ sẽ đi xa đến đâu là quan điểm của Mỹ và mức độ mà hành động nước này thực hiện đối với Iran cũng như bất kỳ phản ứng nào của Iran ảnh hưởng đến chiến dịch của họ tại Gaza.
Eyal Hulata, người đứng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia Israel cho đến năm ngoái đã cho biết các tính toán của nước này cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi cách cộng đồng quốc tế phản ứng trước cuộc tấn công của Iran. Ông cho rằng nếu không có động thái nào, phản ứng của Israel sẽ cần phải cứng rắn hơn. Ông nói: “Nếu cộng đồng quốc tế không làm gì, họ không nên mong đợi Israel sẽ tiếp tục đứng yên”. “Câu hỏi đặt ra là cộng đồng quốc tế sẽ làm gì khi Iran làm điều gì đó như đêm qua (đêm 13/4, rạng sáng 14/4/2024)? Đồng thời, Israel cũng cần phải tính toán làm theo những hành động đó. Đêm qua chúng ta không đơn độc. Tối nay chúng ta có đơn thương độc mã không?”
Tamir Hayman, cựu lãnh đạo cơ quan tình báo quân sự Israel cho biết thành công của lực lượng phòng không Israel trong việc ngăn chặn thương vong và thiệt hại trên diện rộng đã giúp nước này có thêm thời gian để ứng phó. “Phản ứng của Israel sẽ đến trên đất Iran. Tuy nhiên chúng ta không nên làm rõ vấn đề này, hãy để bên kia phải chịu đựng sự bất an”. ông viết trên X. “Thời gian nằm trong tay chúng ta, chúng ta có thể suy nghĩ, lập kế hoạch và hành động thông minh. Chỉ cần có thể tiếp tục phòng thủ, chúng ta sẽ thành công”.
Có thể thấy, trước sự tấn công trả đũa của Iran, nội bộ Israel đang đứng trước lựa chọn khó khăn khi phải chịu đựng áp lực từ cả hai phía chủ hòa và chủ chiến ở trong nước. Liệu Israel sẽ làm gì tiếp theo? Câu trả lời sẽ đến trong ít ngày tới./.
Biên dịch: Duy Hưng
Tác giả: James Shotter ở Jerusalem và Neri Zilber ở Tel Aviv, bài viết được đăng trên tờ Thời báo Tài chính.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của các tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
