Bối cảnh và định hướng chính sách đối ngoại trong năm 2023
Năm 2023 chứng kiến sự biến động nhanh chóng và phức tạp của tình hình thế giới. Sau đại dịch Covid-19, nền kinh tế thế giới vẫn đang trong quá trình hồi phục chậm rãi. Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đã sắp bước sang năm thứ 3 nhưng vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc, dù cả hai bên đã hứng chịu nhiều tổn thất nặng nề, nhưng các cuộc giao tranh vẫn diễn biến phức tạp và chưa có dấu hiệu nhượng bộ nào. Trong khi đó, tháng 10/2023, phong trào Hamas, nhóm Hồi giáo thánh chiến người Palestine bất ngờ phát động cuộc tấn công lớn nhất từ trước tới nay vào Israel, mở ra một thời kỳ leo thang, xung đột mới giữa hai bên. Căng thẳng giữa Mỹ, phương Tây với Trung Quốc tiếp tục tiếp diễn phức tạp, nhất là trên lĩnh vực thương mại và công nghệ cao. Các cuộc chiến đã khiến môi trường chính trị, kinh tế, an ninh trên toàn thế giới rơi vào tình trạng bất ổn và căng thẳng.
Năm 2023 là năm thứ 3 – năm bản lề trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 34-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Một số định hướng, chủ trương lớn triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng”. Về mục tiêu đối ngoại, Đại hội XII khẳng định “đảm bảo cao nhất lợi ích quốc gia – dân tộc”, tức là lợi ích quốc gia – dân tộc luôn được đặt lên trước hết, đồng thời chỉ ra chuyên tắc chung là phải luôn nỗ lực đạt được lợi ích quốc gia – dân tộc tới mức cao nhất có thể.
Đứng trước bối cảnh đó, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã chia sẻ những phương hướng trọng tâm của Ngoại giao Việt Nam trong năm 2023 là “tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mục tiêu phát triển của Đại hội Đảng lần thứ XIII, Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 2021-2025 và cân bằng chiến lược giữa ổn định, tăng trưởng và xây dựng nền tảng để phát triển bứt phá”. Phương hướng này sẽ tập trung vào triển khai 6 ưu tiên: (1) tiếp tục củng cố cục diện đối ngoại ổn định, hòa bình và thuận lợi để phát triển; (2) góp phần vào duy trì ổn định vĩ mô và phát triển kinh tế – xã hội; (3) tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa đối ngoại với quốc phòng, an ninh, nắm sát tình hình Biển Đông và biên giới trên bộ, vừa chủ động thúc đẩy hợp tác với các nước liên quan, vừa kịp thời tham mưu đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả các hành động xâm phạm chủ quyền, lãnh thổ, quyền tài phán và các lợi ích chính đáng của Việt Nam; (4) thúc đẩy nền ngoại giao hiện đại, toàn diện, trong đó tăng cường hiệu quả phối hợp giữa 3 trụ cột đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân; (5) phát huy vai trò của đối ngoại trong thúc đẩy bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; đẩy mạnh công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược đáp ứng đúng và trúng yêu cầu của tình hình mới; và (6) xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, bản lĩnh và trí tuệ, hiện đại, chuyên nghiệp về phong cách, phương pháp làm việc, có tinh thần đổi mới, sáng tạo.
Nhìn lại công tác đối ngoại của Việt Nam 2023
Tại phiên khai mạc Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 ngày 19/12/2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá rằng “các hoạt động đối ngoại của Việt Nam diễn ra hết sức sôi động, liên tục và là điểm sáng nổi bật của năm 2023”.
Hoạt động đối ngoại phát triển cả bề rộng và chiều sâu
Chính sách đối ngoại đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế được coi trọng và triển khai hiệu quả. Trong năm 2023, Việt Nam đã thiết lập thêm quan hệ ngoại giao với 3 quốc gia là Bahamas[1], Trinidad & Tobago[2] và Tonga[3], nâng tổng số quốc gia có quan hệ ngoại giao lên 193 quốc gia (bao gồm 190/193 nước thành viên Liên hợp quốc). Trong đầu năm 2023, việc thiết lập ngoại giao với Bahamas (ngày 6/1), Trinidad & Tobago (ngày 1/2) có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu Việt Nam đã chính thức có quan hệ ngoại giao với toàn bộ 35 quốc gia châu Mỹ, trong đó có 13 nước vùng Caribbean. Điều này thể hiện Việt Nam luôn coi trọng phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác với các quốc gia Mỹ Latinh và cùng Caribbean dù cách trở về địa lý, đồng thời cho thấy uy tín và vị thế của Việt Nam tiếp tục được nâng cao, được bạn bè quốc tế ngày càng coi trọng và tín nhiệm.
Hoạt động đối ngoại cấp cao sôi động, mang lại nhiều kết quả tích cực. Quan hệ đối ngoại trên bình diện song phương và đa phương tiếp tục được mở rộng và sâu sắc hơn, trong đó quan hệ với nhiều đối tác quan trọng đã được nâng lên tầm cao mới. Trong năm 2023, Việt Nam đã có 22 chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao tới các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống. Ở chiều ngược lại, Việt Nam tiếp đón 28 đoàn cấp cao các nước và tham gia hàng trăm cuộc gặp cấp cao tại các diễn đàn, hội nghị đa phương. Những chuyến thăm, cuộc gặp mặt không chỉ củng cố quan hệ ngoại giao của Việt Nam với các đối tác mà còn là cơ hội mở rộng các hợp tác giữa hai bên.
Trong các chuyến thăm đó, nổi bật là hai chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng Phu nhân và chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Giữa tháng 12/2023, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có chuyên thăm cấp nhà nước tới Việt Nam. Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ 3 của ông Tập trên cương vị Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc, và là lần đầu tiên thực hiện riêng chuyến thăm một nước sau Đại hội lần thứ XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Điều này thể hiện sự coi trọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Nhà nước Trung Quốc và cá nhân Chủ tịch Tập Cận Bình đối với quan hệ hữu Việt Nam – Trung Quốc. Trong chuyến thăm nhân kỷ niệm 15 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Trung – Việt, hai bên đã ký kết 36 văn kiện hợp tác, nhất trí xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc” trên cơ sở 16 chữ: Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai và 4 tốt: Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt. Trước đó, khi Việt Nam nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ, Trung Quốc cũng bày tỏ niềm tin rằng việc nâng cấp quan hệ với Mỹ là sự phát triển của mối quan hệ song phương giữa hai quốc gia vì mục tiêu hợp tác và phát triển, không phải là biểu hiện của việc Việt Nam đứng về phía Mỹ để chống lại Trung Quốc.
Trước chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính cũng đã thăm chính thức Trung Quốc vào cuối tháng 6/2023. Đây là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của đồng chí Phạm Minh Chính trên cương vị Thủ tướng Chính phủ, diễn ra vào thời điểm Việt Nam và Trung Quốc kỷ niệm 15 năm thiết lập khuôn khổ quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện.
Tháng 9/2023, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thăm cấp nhà nước tới Việt Nam và cùng hội đàm với Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng để đàm phán và nâng cấp lên Quan hệ Chiến lược Toàn diện Việt – Mỹ. Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden và việc nâng cấp quan hệ Chiến lược Toàn diện Mỹ – Việt có ý nghĩa to lớn đối với Ngoại giao Việt Nam, từ hai nước từng đối đầu chiến tranh, nay đã trở thành Đối tác Chiến lược Toàn diện và đặc biệt hơn khi Mỹ có vị thế là một siêu cường toàn cầu. Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho rằng chuyến thăm của Tổng thống Biden phản ánh vai trò dẫn đầu của Việt Nam trong các đối tác của Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương[4]. Năm 2023 cũng là năm kỷ niệm 10 năm quan hệ Đối tác Toàn diện giữa hai nước. Chuyến thăm cấp Bộ trưởng Kinh tế đầu tiên của chính quyền Biden đến Việt Nam vào tháng 2/2023 đã mở đầu cho chuỗi hoạt động kỷ niệm 10 năm quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam – Mỹ. Tiếp đó, Vào tháng 4/2023, ông Antony Blinken đã có chuyến thăm Việt Nam đầu tiên trên cương vị Ngoại trưởng Mỹ. Các chuyến thăm của quan chức cấp cao Mỹ đến Việt Nam thể hiện được sự coi trọng đối với Việt Nam của Mỹ.
Ngay sau khi nâng cấp quan hệ, từ ngày 17 đến 23/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chuyến du công đến Mỹ và có một loạt hoạt động tại đây. Tại San Franciso, Thủ tướng đã tiếp các doanh nghiệp, thăm một số tập đoàn hàng đầu thế giới về công nghệ, bán dẫn ở Thung lũng Silicon, góp phần thúc đẩy hợp tác kinh tế – đầu tư Việt – Mỹ. Thủ tướng cũng đã gặp Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ, đại diện Thương mại Mỹ, Chủ tịch Hạ viện Mỹ và lãnh đạo các Ủy ban đối ngoại Hạ viện, Thượng viện Mỹ ở Washington. Những hoạt động này đã tạo tiền đề quan trọng cho mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa Việt Nam và Mỹ đi vào thực chất, hiệu quả theo tuyên bố chung ngày 11/9, đồng thời cũng cho thấy sự chủ động khai thác mối quan hệ tầm cao mới của Việt Nam.
Trong năm qua, Quốc hội Việt Nam đã đón 10 Đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội/Nghị viện các nước thăm và làm việc tại Việt Nam, góp phần đưa quan hệ giữa Việt Nam với các nước bạn nói chung, Quốc hội Việt Nam và Quốc hội/Nghị viện các nước nói riêng ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất.
Tháng 10/2023, Quốc hội và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tiếp đón Chủ tịch Duma Quốc gia, Quốc hội Liên bang Nga Vyacheslav Victorovich Volodin trong thăm chính thức Việt Nam, tiếp tục củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác chiến lược toàn diện Nga – Việt.
Năm 2023 cũng đánh dấu nhiều sự kiện quan trọng, trong đó có việc kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia trên thế giới bao gồm Nhật Bản, Pháp, Australia, Hà Lan, Bỉ, Anh… Nhân các dịp này, Việt Nam đã tổ chức nhiều hoạt động đối ngoại với các đối tác để làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hợp tác.
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Nhật Bản cuối tháng 11/2023, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã gặp gỡ Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio và hai bên đã nhất trí nâng cấp quan hệ hai nước lên “Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới”.
Tháng 5/2023, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Lễ Đăng quang của Nhà vua Anh Charles III tại Vương quốc Anh. Chuyến thăm cũng diễn ra trong bối cảnh hai nước Việt – Anh kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, qua đó thắt chặt hơn nữa quan hệ tốt đẹp và tăng cường sự tin cậy chính trị giữa hai nước.
Năm 2023, Việt Nam đã chú trọng và tiếp cận ngoại giao đến toàn bộ các khu vực trên thế giới.
Chiều 15/2, tại Hà Nội, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã tiếp đoàn Hội đồng Kinh doanh EU – ASEAN (EU – ABC) và Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) do ông Jens Ruebbert, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị EU – ABC dẫn đầu[5]. Chuyến thăm Việt Nam nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư giữa hai bên. Bộ trưởng khẳng định Việt Nam luôn coi trọng quan hệ Đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam – EU, bày tỏ vui mừng nhận thấy quan hệ đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam – EU phát triển tích cực.
Tháng 4/2023, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã có chuyến du công thăm Mỹ Latinh tại 3 quốc gia Cộng hòa Cuba, Cộng hòa Argentina và Cộng hòa Đông Uruguay. Chuyến thăm diễn ra đúng thời điểm kỷ niệm các sự kiện trọng đại: 60 năm Cuba thành lập Ủy ban Đoàn kết với Miền Nam Việt Nam, 50 năm Lãnh tụ Fidel Castro Ruz lần đầu thăm Việt Nam, 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Argentina, thể hiện ưu tiên làm sâu sắc quan hệ hữu nghị với các đối tác truyền thống ở khu vực Mỹ Latinh của Việt Nam. Ngày 23/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến thăm Brazil, hai bên tiếp tục đàm phán để ký kết một số thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực hợp tác kỹ thuật, ngoại giao, đầu tư, an ninh, giao lưu nhân dân và hợp tác giữa các địa phương.
Việt Nam cam kết mạnh mẽ và thể hiện sự quan tâm rất rõ ràng trong việc thúc đẩy hợp tác nhiều mặt với khu vực Trung Đông giàu tiềm năng. Tháng 2/2023, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu đã thăm và đồng chủ trì Tham vấn chính trị cấp Thứ trưởng lần thứ hai với Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) Saeed Mubarak Al-Hajeri. Tháng 8/2023, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam đã thăm chính thức Iran nhằm củng cố quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam với Iran, chuyến thăm diễn ra vào dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, Chủ tịch quốc hội và đoàn đại biểu cũng đã dự khai mạc tuần lễ văn hóa Việt Nam tại Iran để kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ. Cuối tháng 11, nhân dịp kỷ niệm 100 năm Quốc khánh Thổ Nhĩ Kỳ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tới thăm và hội kiến Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Tổng thống đã gửi lời cảm ơn và bày tỏ sự trân trọng đối với sự hỗ trợ mà Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã dành cho người dân Thổ Nhĩ Kỳ để khắc phục hậu quả trận động đất hồi tháng 2/2023.
Quan hệ hợp tác song phương với các nước láng giềng được đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn.
Việc gìn giữ, củng cố, phát triển mối quan hệ hợp tác hữu nghị với các nước láng giềng cũng là một ưu tiên quan trọng của hoạt động đối ngoại trong năm 2023.
Đầu năm 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt nam đã thăm chính thức nước Cộng hòa Singapore và Brunei vào tháng 2 nhân lời mời Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long và Quốc vương Brunei Darussalam Sultan Haji Hassanal Bolkiah[6]. Đây là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Việt Nam đến khu vực Đông Nam Á hải đảo kể từ sau Đại hội Đảng XII, và cũng kể từ khi đại dịch Covid – 19 bùng phát. Trong chuyến thăm, Việt Nam và Singapore đã ký kết Bản ghi nhớ về Quan hệ Đối tác Kinh tế số – Kinh tế xanh Việt Nam – Singapore, tạo tiền đề cho triển khai hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, năng lượng sạch, chống biến đổi khí hậu… Việt Nam và Brunei cũng đã ký Chương trình Hành động triển khai quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam – Brunei giai đoạn 2023 – 2027, giúp triển khai đồng bộ, bài bản hợp tác song phương trên tất cả các lĩnh vực cùng quan tâm trong 5 năm tới.
Tháng 4/2023, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã thăm chính thức nước CHDCND Lào lần đầu tiên ngay sau khi đảm nhiệm cương vị Chủ tịch nước, thể hiện chính sách nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao nhất cho mối quan hệ vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam – Lào.
Đầu tháng 9/2023 tiếp tục diễn ra cuộc gặp cấp cao giữa Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Đảng nhân dân Campuchia Samdech Techo Hun Sen và Tổng Bí thư Đảng nhân dân cách mạng Lào, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith.
Tháng 12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đón Thủ tướng Vương quốc Campuchia Samdech Thipadei Hun Manet đã tới thăm Việt Nam. Sau khi nhậm chức vào ngày 22/08, đây là chuyến du công nước ngoài thứ 2 và là chuyến du công đầu tiên của Thủ tướng Manet tới một quốc gia Đông Nam Á, thể hiện sự coi trọng quan hệ “Láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài” giữa Việt Nam và Campuchia, đồng góp phần tăng cường hơn nữa mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước Campuchia – Việt Nam.
Phát huy vai trò của Việt Nam trong quan hệ đa phương
Thời gian qua, Việt Nam liên tục được tín nhiệm bầu vào nhiều vị trí, trọng trách quốc tế quan trọng và đã có nhiều đóng góp hiệu quả, đảm nhiệm thành công các vai trò chủ chốt này, đặc biệt là ở Liên Hợp Quốc và ASEAN. Việt Nam khởi đầu năm 2023 với việc đảm nhận vai trò thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023 – 2025. Việt Nam đã tái đắc cử vị trí thành viên Ủy ban Luật pháp quốc tế của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2027 và đảm nhận thành công cương vị Phó Chủ tịch Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc khóa 77.
Nhiều ý tưởng sáng tạo đã được Việt Nam chủ động đề xuất ở hầu hết tổ chức, diễn đàn quốc tế quan trọng, nhất là ASEAN, ASEM, APEC, Liên Hợp Quốc, nhóm các nước G7, G20…
Tại Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 42 được tổ chức tháng 5/2023 tại Indonesia, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu ra ba vấn đề cốt lõi quyết định bản sắc, giá trị, sức sống và uy tín của ASEAN, đó là giữ vững độc lập, tự chủ chiến lược, vươn mình bứt phá thành tâm điểm của tăng trưởng và thích ứng ngày càng tốt hơn trước những biến động bên ngoài. Thủ tướng cũng đề nghị nỗ lực đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN, triển khai đồng bộ và quyết liệt các dự án kết nối khu vực cả về thể chế, hạ tầng và con người, tạo bước chuyển về chất cho môi trường đầu tư, kinh doanh và du lịch. Ngoài ra, Thủ tướng đề nghị hợp tác kinh tế số, chính phủ số, kinh tế tuần hoàn cần được quan tâm, đẩy mạnh cùng với kết nối mạng lưới điện, phát triển năng lượng tái tạo và sớm xây dựng các chiến lược dài hạn về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thông qua triển khai Thỏa thuận công nhận lẫn nhau về lao động[7]. Đại sứ Nhật Bản tại ASEAN Kiya Masahiko đã khẳng định: “Việt Nam là một thành viên tích cực trong ASEAN. Mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ Nhật Bản – ASEAN”[8].
Tháng 6/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu Đoàn Việt Nam đã tham dự Hội nghị thường niên các nhà tiên phong lần thứ 14 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF). Thủ tướng đã chia sẻ nhiều quan điểm, cách tiếp cận, những định hướng, giải pháp hữu hiệu, thiết thực, kịp thời, xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm của Việt Nam, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu.[9]
Tháng 5/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) mở rộng. Đây là lần thứ 2 Việt Nam được mời tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng, cho thấy quốc tế rất coi trong vai trò và vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới. Phát biểu tại Phiên họp với chủ đề “Cùng hợp tác xử lý đa khủng hoảng”, Thủ tướng nêu thông điệp về thúc đẩy quan hệ đối tác toàn cầu thực chất, hiệu quả hơn, nhấn mạnh đề cao đoàn kết quốc tế, kiên trì hợp tác đa phương là chìa khóa để giải quyết các thách thức phức tạp hiện nay và đề xuất cần nâng cao hiệu quả quản trị kinh tế toàn cầu, tăng cường phối hợp chính sách, nhất là về lãi suất, tài chính – tiền tệ, thương mại và đầu tư, cải cách hệ thống thương mại đa phương với vai trò trung tâm của WTO[10].
Tham gia Hội nghị COP 28, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã có những bài phát biểu quan trọng, lan tỏa thông điệp về môi trường đến cộng đồng quốc tế. Việt Nam đã tham gia một vài sáng kiến hợp tác đa phương mới nhằm mở ra cơ hội hợp tác mới về chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng xanh. Thủ tướng đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực cho thực hiện Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) của Việt Nam tại COP28. Kế hoạch này thu hút sự quan tâm cao và được các nước, tổ chức quốc tế cũng như các tập đoàn lớn cam kết ủng hộ. Trong đó, các đối tác quốc tế cam kết huy động nguồn lực ban đầu là 15,5 tỉ USD trong vòng 3 đến 5 năm tới nhằm giải quyết nhu cầu cấp bách cho chuyển đổi năng lượng công bằng của Việt Nam.
Tại Hội nghị Cấp cao An ninh khu vực châu Á (Đối thoại Shangri-la) lần thứ 20 diễn ra vào tháng 6/2023 tại Singapore, đoàn Việt Nam do Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu đã tham dự đầy đủ các phiên họp toàn thể và nhiều cuộc gặp gỡ song phương. Qua đó, Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò tích cực, chủ động và trách nhiệm cao đối với các vấn đề quốc tế, khu vực; thể hiện thiện chí, mong muốn thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm với các đối tác trong giải quyết những thách thức chung.
Thông qua những sự kiện này, Việt Nam thể hiện vai trò tích cực trong việc xây dựng và phát triển ASEAN, đóng góp tích cực, có trách nhiệm vào các vấn đề chung của thế giới như chống biến đổi khí hậu, gìn giữ hòa bình ở châu Phi, cử lực lượng cứu hộ, cứu nạn sang Thổ Nhĩ Kỳ… Bà Armida Salsiah Alisjahbana, Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc kiêm Thư ký Điều hành Ủy ban Kinh tế xã hội châu Á Thái Bình Dương (ESCAP) trong chuyến thăm tới Việt Nam vào tháng 7/2023 đã bày tỏ: “Việt Nam có vai trò rất, rất quan trọng. Tôi muốn bày tỏ sự đánh giá cao của đối với Việt Nam vì đã có những đóng góp rất tích cực, rất xây dựng đối với ESCAP. Chúng tôi kỳ vọng Việt Nam sẽ đóng vai trò lớn hơn nữa, nhất là vai trò dẫn dắt với tư cách của một quốc gia mới nổi, một nền kinh tế mới nổi trong việc đưa ra các giải pháp cho phát triển bền vững”.[11]
Việt Nam tích cực đóng góp vào các vấn đề chung của thế giới. Ảnh: Vietnamnet[12]
Các lĩnh vực thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân cũng đạt nhiều kết quả quan trọng. Năm 2023, vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, có thêm hai thành phố là Đà Lạt và Hội An được công nhận là Thành phố sáng tạo của UNESCO. Việt Nam cũng được tín nhiệm bầu vào các cơ quan quan trọng của UNESCO như Phó Chủ tịch Đại Hội đồng UNESCO, Phó Chủ tịch Ủy ban Liên chính phủ Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, thành viên Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023-2027… Việc tổ chức thành công Ngày Việt Nam tại ba châu lục cũng chứng minh rằng ngoại giao văn hóa đã được đẩy mạnh, quảng bá hình ảnh, nét đẹp truyền thống văn hóa dân tộc ra khắp năm châu, đưa di sản tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục được tôn vinh trên khắp thế giới. Ngoài ra, Việt Nam đã bảo hộ kịp thời, đưa về nước an toàn nhiều công dân, nhất là từ các địa bàn có xung đột, thiên tai.
Việc phát huy vai trò, trách nhiệm và để lại dấu ấn tích cực khi đảm nhiệm các vị trí quan trọng tại các diễn đàn đa phương nói chung và Liên Hợp Quốc nói riêng thời gian qua đã và đang đem lại cho Việt Nam cơ hội mở rộng và làm sâu sắc hơn các mối quan hệ song phương theo đúng phương châm “là bạn, đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”, phục vụ lợi ích của quốc gia – dân tộc cũng như đóng góp cho hoà bình, phát triển và thịnh vượng chung.[13]
Ngoại giao kinh tế được nâng cao
Các hoạt động ngoại giao kinh tế đã đóng góp quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 ước đạt 683 tỷ USD, cán cân thương mại tiếp tục ghi nhận xuất siêu năm thứ 8 liên tiếp với mức thặng dư ước đạt 26 tỷ USD, tăng gần gấp 3 lần năm 2022, góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, giúp nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác của nền kinh tế[14]. Năm 2023, thu hút FDI đạt 36,6 tỷ USD, tăng 32,8%, tiếp cận nhiều nguồn vốn mới có chất lượng trong bối cảnh kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn. Lần đầu tiên GDP của Việt Nam vượt 400 tỉ USD, đứng thứ 3 trong ASEAN và thuộc nhóm 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới và 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài[15].
Hội nhập kinh tế quốc tế và tham gia các liên kết kinh tế quốc tế đã chủ động, tích cực và hiệu quả hơn. Bên cạnh thực hiện hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký, năm 2023, Việt Nam đã hoàn tất đàm phán và chính thức ký kết FTA với Israel đồng thời tích cực đàm phán FTA với các đối tác khác. Hiện nay, Việt Nam đã và đang tham gia 19 FTA song phương và đa phương với hầu hết các nền kinh tế trên thế giới. Trong đó, 16/19 FTA đã có hiệu lực với hơn 60 đối tác, phủ rộng khắp các châu lục, với tổng GDP chiếm gần 90% GDP toàn cầu… đây cũng chính là cơ sở, là nền tảng đưa Việt Nam trở thành một trong những nước dẫn đầu khu vực về tham gia các khuôn khổ hợp tác kinh tế song phương và đa phương.
Hoạt động đối ngoại phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh giữ vững môi trường hòa bình, ổn định vì lợi ích tối cao của quốc gia, dân tộc.
Việt Nam duy trì chính sách quốc phòng “Bốn Không” đi đôi với các hoạt động ngoại giao. Tích cực mở rộng quan hệ quốc tế, là bạn, là đối tác tin cậy của bạn bè quốc tế, hợp tác cùng phát triển nhưng không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.
Tại các diễn đàn đa phương, Việt Nam chủ động có những phát biểu quan trọng để củng cố sự quan tâm của các nước, khẳng định thượng tôn pháp luật trên biển, Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Tháng 6/2023, tham dự Hội nghị lần thứ 33 các Quốc gia thành viên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 tại New York (Mỹ), Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc, Trưởng đoàn Việt Nam – đã có bài phát biểu liên quan đến tình hình biển Đông. Đại sứ nhắc lại quan điểm của Việt Nam về việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS, bày tỏ quan ngại về các diễn biến gần đây trên Biển Đông có thể ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh và phát triển[16].
Đi đôi với đó, ngoại giao Việt Nam luôn chủ động theo sát mọi diễn biến trên Biển Đông và kiên quyết, kiên trì bảo vệ, thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp của Việt Nam trên vùng biển của mình phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) và pháp luật Việt Nam.
Ngày 8/5/2023, tàu Hướng Dương Hồng 10 của Trung Quốc, cùng một số tàu hải cảnh, tàu cá bảo vệ đã xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam được xác lập phù hợp với các quy định của Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển năm 1982. Trước sự việc này, ngày 18 và 25/5/2023, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng khẳng định: Tàu Hướng Dương Hồng 10 của Trung Quốc cùng một số tàu hải cảnh, tàu cá bảo vệ đã xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam được xác lập phù hợp với các quy định của Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Việt Nam yêu cầu các cơ quan liên quan phía Trung Quốc tuân thủ nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước, chấm dứt ngay hoạt động xâm phạm, rút tàu Hướng Dương Hồng 10 và các tàu hải cảnh, tàu cá ra khỏi vùng biển Việt Nam, tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), giữ gìn hòa bình, hợp tác và phát triển ở Biển Đông, đóng góp vào việc phát triển quan hệ hai nước. Bộ Ngoại giao và các cơ quan chức năng Việt Nam đã “giao thiệp nhiều lần với phía Trung Quốc”, đồng thời triển khai các biện pháp phù hợp với luật pháp quốc tế, luật pháp Việt Nam để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Việt Nam.Ngày 5/6/2023, nhóm tàu này đã rời vùng biển Việt Nam và hướng về đảo Hải Nam của Trung Quốc. Ngay trước sự việc tàu Hướng Dương Hồng 10 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng phản đối việc Trung tâm bảo đảm an toàn hàng hải, Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc tiến hành lắp đặt 3 phao đèn báo hiệu tại một số thực thể thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.[17]
Đánh giá công tác đối ngoại của Việt Nam trong năm 2023
Năm 2023 được đánh giá là một năm đầy thành công của ngành ngoại giao Việt Nam với nhiều dấu ấn nổi bật. Công tác đối ngoại đã được triển khai mạnh mẽ và hiệu quả, các hoạt động đối ngoại được diễn ra sôi động và rộng khắp các châu lục tại nhiều diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng. Đối ngoại Việt Nam đã đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương với các đối tác, đặc biệt là các nước láng giềng, các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và đối tác quan trọng khác, trong đó có việc nâng tầm và tạo những đột phá.
Thông qua các chuyến thăm song phương, đa phương đến sự tham gia của Việt Nam tại các diễn đàn quốc tế đã thể hiệu “một Việt Nam phát triển năng động, đổi mới, hội nhập quốc tế và cùng thế giới chung tay giải quyết các vấn đề toàn cầu”[18]. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá tại Phiên toàn thể khai mạc Hội nghị Ngoại giao 32, công tác đối ngoại trong 3 năm qua “đã đạt nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành một điểm sáng đầy ấn tượng trong toàn bộ những kết quả, thành tựu chung của đất nước trong những năm qua”[19].
Từ một nước từng bị cấm vận, Việt Nam đã mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với 193 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có 3 nước có quan hệ đặc biệt, 6 nước đối tác chiến lược toàn diện (3/6 nước đối tác chiến lược toàn diện là Thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc), 12 nước đối tác chiến lược và 12 nước đối tác toàn diện. Trong năm 2023, Việt Nam đã mở rộng quan hệ ngoại giao với thêm 3 quốc gia, nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với nền kinh tế số 1 và số 3 thế giới là Mỹ và Nhật Bản. Việt Nam đã trở thành quốc gia duy nhất có mối quan hệ chiến lược toàn diện với cả ba quốc gia cường quốc Mỹ, Trung Quốc và Nga.
Trong cuộc cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung, Việt Nam vẫn giữ vững đường lối đối ngoại nhất quán là độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Trong khi nâng cấp quan hệ chiến lược toàn diện với Mỹ, Việt Nam vẫn duy trì quan hệ hữu nghị thân thiết với Trung Quốc. Có thể nói đây là một thành tựu của Ngoại giao Việt Nam khi đưa Việt Nam trở thành quốc gia có mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với cả hai siêu cường vẫn luôn cạnh tranh gay gắt. Đồng thời, điều này cũng cho thấy chính sách cân bằng nước lớn, không bị nước lớn chi phối của Việt Nam đã đạt được hiệu quả đáng ghi nhận.
Đối ngoại của Việt Nam trong năm 2023 không chỉ tập trung vào các nước lớn như Mỹ, Trung Quốc, hay các nước láng giềng như ASEAN, mà đã tiếp cận toàn diện đến mọi khu vực trên thế giới bao gồm cả Mỹ Latinh, châu Phi, Trung Đông… Đồng thời, bên cạnh việc đưa các mối quan hệ song phương với các nước bạn đi vào chiều sâu, Việt Nam cũng đã chủ động, tích cực tham gia và đóng góp những sáng kiến có giá trị cho các tổ chức đa phương. Các chuyến thăm của các đồng chí lãnh đạo cấp cao tới các nước châu Á, châu Âu, khu vực Mỹ Latinh đã mang lại nhiều ý nghĩa trong nâng cao mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và các nước, nhiều thỏa thuận hợp tác theo đó được ký kết, mang lại những giá trị kinh tế cho Việt Nam. Thông qua những hoạt động đối ngoại, thông điệp về một Việt Nam phát triển năng động, đổi mới, hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả đã được truyền tải đến bạn bè quốc tế đồng thời cũng thể hiện một Việt Nam đóng góp tích cực, chủ động, có trách nhiệm vào các công việc chung của cộng đồng quốc tế. Khuôn khổ quan hệ với nhiều đối tác quan trọng đã được nâng lên tầm cao mới, tin cậy chính trị với nhiều nước được củng cố vững chắc, hợp tác ngày càng mở rộng, thực chất và hiệu quả. Vị thế, uy tín và tiếng nói của Việt Nam đã được khẳng định nổi bật tại nhiều diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng. Việc Việt Nam tham gia Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc khẳng định một Việt Nam yêu chuộng hòa bình, nhân văn, nhân ái, sẵn sàng chung tay giải quyết các vấn đề mà cộng đồng quốc tế đang phải đối mặt.
Trong các cuộc gặp gỡ, các lãnh đạo Việt Nam luôn cố gắng truyền tải đến cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu về những thành tựu, tiềm năng, thế mạnh, những mục tiêu và định hướng phát triển của Việt Nam, giúp doanh nghiệp nước ngoài hiểu sâu sắc hơn về chủ trương, chính sách, môi trường đầu tư, qua đó tăng cường niềm tin và đẩy mạnh đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.
Hơn hết, Việt Nam luôn kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của dân tộc. Năm 2023, Việt Nam luôn chủ động cùng các quốc gia liên quan tạo chuyển biến trong xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử với các bên ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp với Công ước 1982 của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) đồng thời hoàn tất đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế với Indonesia.
Những điểm sáng trong hoạt động đối ngoại với các quốc gia khẳng định nền đối ngoại và ngoại giao mang đậm bản sắc “Cây tre Việt Nam”. Bằng sự uyển chuyển, khéo léo và mềm dẻo trong quan hệ với từng quốc gia, ngoại giao Việt Nam đã góp phần củng cố vững chắc hình ảnh đất nước trong mắt bạn bè quốc tế, tạo dựng niềm tin vào một Việt Nam trên đà phát triển nhanh chóng. Nền tảng quan hệ và lòng tin chính trị với nhiều nước, nhất là các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống được củng cố vững chắc, quan hệ với nhiều đối tác quan trọng được nâng cao lên tầm mức mới, tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy các mối quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng, đi vào chiều sâu và hiệu quả. Trên cơ sở đó, những thành công về ngoại giao đã mở ra những cơ hội mới thu hút thêm nguồn lực cho sự phát triển kinh tế – xã hội trong nước.
Ngoại giao Việt Nam năm 2024
Thế giới bước vào năm 2024 với nhiều vấn đề nổi cộm vẫn chưa tìm được giải pháp, cục diện thế giới thậm chí trở nên phức tạp và khó lường hơn với hàng chục cuộc bầu cử tại nhiều quốc gia trên toàn cầu. Một đặc điểm đáng báo động của tình hình chính trị thế giới hiện nay là các cuộc xung đột vũ trang và bạo lực đang gia tăng nhanh chóng với số lượng gần mức cao nhất từ trước tới nay. Chiến tranh ở Nga – Ukraine vẫn đang tiếp diễn cùng với xung đột Israel – Hamas, bối cảnh chính trị đối đầu vẫn sẽ tiếp tục, cùng với ảnh hưởng hậu đại dịch Covid 19 khiến nền kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn và khó tránh được sự trì trệ. Tại Đông Á, căng thẳng trên eo biển Đài Loan và bán đảo Triều Tiên được đẩy cao do sự gia tăng áp lực quân sự của Trung Quốc và Triều Tiên, nhất là cuộc bầu cử ở Đài Loan đã được diễn ra trong năm 2024. Cạnh tranh nước lớn, bất ổn địa chính trị và sự trì trệ kinh tế, tất cả sẽ tạo nên một thế giới mong manh hơn.
Với bối cảnh quốc tế như trên và yêu cầu phát triển của Việt Nam giai đoạn hiện nay, ngành Ngoại giao trong năm 2024 sẽ cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò tiên phong của đối ngoại, cùng các ngành, các cấp triển khai đồng bộ, hiệu quả các hoạt động đối ngoại và ngoại giao nhằm củng cố vững chắc hơn môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa và tiếp tục nâng cao vị thế, uy tín đất nước[20]. Đồng thời đẩy mạnh hơn nữa hội nhập và liên kết kinh tế quốc tế, nhanh nhạy tranh thủ thu hút nguồn lực bên ngoài phục vụ các động lực mới cho phát triển, nhất là các nguồn tài chính xanh, đầu tư cho chuyển đổi năng lượng, đầu tư những ngành công nghệ cao…
Cụ thể, trong năm 2024, Việt Nam chắc chắn sẽ khai thác các khuôn khổ quan hệ vừa được nâng tầm, các thỏa thuận hợp tác đã đạt được, đồng thời tiếp tục làm nâng cao mối quan hệ song phương với các đối tác, tạo lợi ích đan xen, đưa các mối quan hệ hợp tác phát triển đi vào thực chất, hiệu quả. Từ đó, ổn định môi trường xung quanh, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các nguồn lực và tập trung phát triển đất nước trên nhiều phương diện kinh tế, xã hội… Hợp tác quốc phòng – an ninh với bạn bè quốc tế nhưng tiếp tục kiên định với chính sách quốc phòng “Bốn Không” để ngày càng phát triển khả năng quốc phòng với mục đích tự vệ, không phụ thuộc và bị chi phối bởi thế lực bên ngoài. Những thành quả đối ngoại đạt được trong năm 2023 sẽ là nền tảng cho đối ngoại và ngoại giao Việt Nam trong năm 2024 và các năm tiếp theo, vượt qua khó khăn, thử thách nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Chính phủ Việt Nam đã xác định phương châm chỉ đạo, điều hành của năm 2024 là “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững”[21]. Tiếp tục quyết tâm thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng với bản sắc “Ngoại giao cây tre Việt Nam” là gốc vững – nguyên tắc vì lợi ích quốc gia – dân tộc, là đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, lấy thực lực làm gốc, lấy đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng để tạo thế, lập thời… Thân chắc là phương thức tạo nên sức mạnh, trong đó sức mạnh đại đoàn kết dân tộc là nhân tố căn bản, sống còn; là kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; là giương cao ngọn cờ chính nghĩa, nhân văn, thủy chung, thượng tôn pháp luật… Cành uyển chuyển là phong cách, nghệ thuật ứng xử linh hoạt trên nguyên tắc “dĩ bất biến, ứng vạn biến”; là cách ứng xử “biết mình, biết người”, “biết thời, biết thế”, “biết tiến, biết thoái”, “biến dừng, biết biến”…[22]./.
Tác giả: Thi Thi
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Nghiên cứu Chiến lược. Mọi trao đổi học thuật và các vấn đề khác, quý độc giả có thể liên hệ với ban biên tập qua địa chỉ mail: [email protected]
Chú thích tham khảo:
[1] Chu An, Đối ngoại trong tuần: Khai phá tiềm năng quan hệ Việt Nam-Ấn Độ; chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Bahamas, Báo Việt Nam và Thế Giới, https://baoquocte.vn/doi-ngoai-trong-tuan-khai-pha-tiem-nang-quan-he-viet-nam-an-do-chinh-thuc-thiet-lap-quan-he-ngoai-giao-voi-bahamas-212622.html
[2] Hà Phương, Phía sau câu chuyện Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Trinidad & Tobago, Báo Việt Nam và Thế Giới, https://baoquocte.vn/phia-sau-cau-chuyen-viet-nam-thiet-lap-quan-he-ngoai-giao-voi-trinidad-tobago-215960.html
[3] Cục Thông tin Đối Ngoại – Bộ Thông Tin và Truyền Thông, “Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với quốc gia thứ 193”, https://www.vietnam.vn/viet-nam-thiet-lap-quan-he-ngoai-giao-voi-quoc-gia-thu-193/
[4] Ngọc Lan, Bích Huyền, 2023 – Năm sôi động và rực rỡ của ngoại giao Việt Nam, Báo Điện Tử và Pháp Luật thành phố Hồ Chí Minh, https://plo.vn/2023-nam-soi-dong-va-ruc-ro-cua-ngoai-giao-viet-nam-post768271.html
[5] Báo Tin tức (TTXVN), Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tiếp đoàn Hội đồng Kinh doanh EU – Eurocham, https://baotintuc.vn/thoi-su/bo-truong-ngoai-giao-bui-thanh-son-tiep-doan-hoi-dong-kinh-doanh-eu-eurocham-20230215180732007.htm
[6] Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Kiên Giang, “Hoạt động đối ngoại và tình hình thế giới (số tháng 3 năm 2023)”, https://noibo.kiengiang.dcs.vn/tai-lieu-sinh-hoat-chi-bo/hoat-dong-doi-ngoai-va-tinh-hinh-the-gioi-so-thang-3-nam-2023-182.html
[7] Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Kiên Giang, “Hoạt động đối ngoại và tình hình thế giới (số tháng 6 năm 2023)”, https://noibo.kiengiang.dcs.vn/tai-lieu-sinh-hoat-chi-bo/hoat-dong-doi-ngoai-va-tinh-hinh-the-gioi-so-thang-6-nam-2023-217.html
[8] Quỳnh Hoa, Ngoại giao 2023: Mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ song phương và đa phương, Báo Điện tử VOV, https://vov.vn/chinh-tri/ngoai-giao-2023-mo-rong-va-lam-sau-sac-hon-quan-he-song-phuong-va-da-phuong-post1067701.vov
[9] Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Kiên Giang, “Hoạt động đối ngoại và tình hình thế giới (số tháng 8/2023)”, https://noibo.kiengiang.dcs.vn/tai-lieu-sinh-hoat-chi-bo/hoat-dong-doi-ngoai-va-tinh-hinh-the-gioi-so-thang-8-2023-237.html
[10] Vũ Khuyên, Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng, Báo điện tử VOV, https://vov.vn/chinh-tri/thu-tuong-pham-minh-chinh-phat-bieu-tai-hoi-nghi-thuong-dinh-g7-mo-rong-post1021472.vov
[11] Quỳnh Hoa, Ngoại giao 2023: Mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ song phương và đa phương, Báo Điện tử VOV, https://vov.vn/chinh-tri/ngoai-giao-2023-mo-rong-va-lam-sau-sac-hon-quan-he-song-phuong-va-da-phuong-post1067701.vov
[12] Ban Thời sự, Một năm thành công vượt trội của Đối ngoại Việt Nam, Vietnamnet, https://vietnamnet.vn/mot-nam-thanh-cong-vuot-troi-cua-doi-ngoai-viet-nam-2229398.html
[13] Hà Phương, Phía sau câu chuyện Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Trinidad & Tobago, Báo Việt Nam và Thế Giới, https://baoquocte.vn/phia-sau-cau-chuyen-viet-nam-thiet-lap-quan-he-ngoai-giao-voi-trinidad-tobago-215960.html
[14] Cổng Thông tin Điện tử Bộ Tài chính, “Các FTA đã “chắp cánh” cho xuất khẩu như thế nào?”, https://mof.gov.vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-tin?dDocName=MOFUCM298087
[15] Toàn văn bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Tiếp tục đổi mới, xây dựng và phát triển nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam hiện đại, vững mạnh toàn diện, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32, https://www.tuyengiao.vn/tiep-tuc-doi-moi-xay-dung-va-phat-trien-nen-doi-ngoai-ngoai-giao-viet-nam-hien-dai-vung-manh-toan-dien-mang-dam-ban-152282
[16] Mai Hà, tại Liên Hợp Quốc, Đại sứ Đặng Hoàng Giang nêu bật nỗ lực của Việt Nam trong thực hiện UNCLOS 1982. Tạp chí Thông tin và Truyền Thông, Bộ Thông Tin và Truyền Thông, https://ictvietnam.vn/tai-lhq-dai-su-dang-hoang-giang-neu-bat-no-luc-cua-viet-nam-trong-thuc-hien-unclos-1982-60762.html
[17] Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Kiên Giang, “Hoạt động đối ngoại và tình hình thế giới (số tháng 7 năm 2023)”, https://noibo.kiengiang.dcs.vn/tai-lieu-sinh-hoat-chi-bo/hoat-dong-doi-ngoai-va-tinh-hinh-the-gioi-so-thang-7-nam-2023-222.html
[18] Là thông điệp được các nhà lãnh đạo Việt Nam luôn khẳng định trong các hoạt động đối ngoại
[19] Toàn văn bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Tiếp tục đổi mới, xây dựng và phát triển nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam hiện đại, vững mạnh toàn diện, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32, https://www.tuyengiao.vn/tiep-tuc-doi-moi-xay-dung-va-phat-trien-nen-doi-ngoai-ngoai-giao-viet-nam-hien-dai-vung-manh-toan-dien-mang-dam-ban-152282
[20] Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu trong Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32
[21] Ánh Tuyết, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao: “Kinh tế thế giới 2024 vẫn trong giai đoạn chuyển đổi sâu sắc”, Tạp chí Kinh tế Việt nam.https://vneconomy.vn/techconnect/thu-truong-bo-ngoai-giao-kinh-te-the-gioi-2024-van-trong-giai-doan-chuyen-doi-sau-sac.htm
[22] Nguyễn Thúc, Đối ngoại và ngoại giao Việt Nam sẵn sàng vượt khó khăn, thử thách trong năm mới 2024, Hà Nội Mới, https://hanoimoi.vn/doi-ngoai-va-ngoai-giao-viet-nam-san-sang-vuot-kho-khan-thu-thach-trong-nam-moi-2024-654535.html
